ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΕΣ OΔΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΩΝ
Λεωνίδα Γ.
Μαργαρίτη Επιτ.Δικηγόρου
Προέδρου Εταιρείας
Λογοτεχνών
Πρωταρχικός λόγος που δίδονται ονόματα σε δρόμους, πλατείες
και συνοικίες είναι η διευκόλυνση των δημοτών και υπηρεσιών.
Ονοματοδοσίες συνοικιών ενίοτε υποδηλώνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους,
είτε σχετίζονται με τη γειτνίαση κάποιου
ναού, κάποιου βιομηχανικού συγκροτήματος η και από την προέλευση των κατοίκων της.
Ακολουθεί η ονοματοδοσία των
δρόμων που οδηγούν σε σημαντικούς προορισμούς.( Πατρών- Πύργου, Ηλείας, Κορίνθου,
Γαστούνης κ. λ. π. ).
Αργότερα με την αποκατάσταση ελεύθερου πολιτικού και κοινωνικού βίου
στους δρόμους δίδονταν ονόματα αγωνιστών της ελευθερίας η μεγάλων ευεργετών.
Η ονοματοδοσία κατέδειξε εκτός από την πρακτική της αξία ,
και μέσο εκδήλωσης τιμής σημαντικών
προσώπων και γεγονότων της τοπικής και Εθνικής μας ιστορίας.
Ο νομοθέτης με την
θεσμοθέτηση και εφαρμογή του
Δημοτικού Κώδικα (Π.Δ. 410/1995) και
συγκεκριμένα με το άρθρο 12 όπως
αντικαταστάθηκε με το άρθρο 15 του Ν.2539/1997 καθορίζει πλέον τη διαδικασία ονοματοδοσίας ή μετονομασίας συνοικιών, οδών και πλατειών.
Σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις η ονοματοδοσία γίνεται με απόφαση του
Δημοτικού Συμβουλίου, ύστερα από γνώμη
του οικείου τοπικού συμβουλίου και
σύμφωνη γνώμη ειδικής επιτροπής. Η μετονομασία όμως , επιτρέπεται μόνο για εξαιρετικούς λόγους και γίνεται με τον
ίδιο τρόπο.
Στην πράξη διαπιστώθηκε ότι στις
επιτροπές ονοματοθεσίας συμμετείχαν πρόσωπα με ελάχιστη έως μηδαμινή γνώση της
ιστορίας και τα κριτήρια που ίσχυσαν
στις επιλογές τους ήταν κυρίως
σκοπιμότητας.
Παρατηρήθηκαν φαινόμενα κατά τα οποία
σε μικρής κυκλοφορίας δρόμους να έχουν δοθεί ονόματα σημαντικών προσώπων ενώ σε κεντρικούς
και μεγάλης κυκλοφορίας ονόματα
ασήμαντων ή με μικρή προσφορά.
Βεβαίως έχουμε και τις
μετονομασίες που έγιναν σε περιόδους δικτατορικών καθεστώτων στις οποίες τα κριτήρια ήταν καθαρά σύμφωνα με την ιδεολογία των κρατούντων.
Όμως
πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις τα
τελευταία χρόνια παρατηρούνται φαινόμενα
μετονομασίας οδών και πλατειών που είχαν δοθεί στο παρελθόν από εκλεγμένους
εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης και
μάλιστα μετά από αξιολόγηση και που κατά κοινή ομολογία υπήρξαν
πρόσωπα με σημαντική προσφορά στο κοινωνικό σύνολο.
Παρόμοιες συμπεριφορές είχαμε και
συνεχίζουμε να έχουμε τόσο στην πόλη των Πατρών όσο και σε άλλες πόλεις της
ευρύτερης περιοχής. Συγκεκριμένα στην
πόλη των Πατρών η Δημοτική Αρχή κατά το έτος 1985 στη επιθυμία της να τιμήσει
το παλικάρι που έπεσε κατά
την απελευθέρωση της Πάτρας
Γεώργιο Ράμο προχώρησε στην
μετονομασία της οδού Ηλείας.
Τότε ο Σύλλογος Ηλείων υπό την
προεδρία μου διαμαρτυρήθηκε γι’ αυτή την μετονομασία. (Εφ. ΑΛΛΑΓΗ
φ.3-10-1985).
Το έτος 1998 έγινε
προσπάθεια μετονομασίας της Πλατείας Γεωργίου Α΄ σε Ανδρέα
Παπανδρέου πρόταση που έγινε από
βουλευτή της Αχαΐας .
Τότε ως
δημοτικός σύμβουλος διατύπωσα δημόσια τις
ενστάσεις μου (Εφημ. ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ φυλ.20-6-1998) και
η Δημοτική Αρχή δεν υιοθέτησε την πρόταση.
Τέλος το 2004 ο ΟΛ. ΠΑ επεχείρησε την
μετονομασία του σταθμού υποδοχής του
Λιμένα Πατρών από «Μελίνας Μερκούρη» σε
«Κωνσταντίνου Καραμανλή» και σ’ αυτή την προσπάθεια υπήρξε αντίδραση μου ως
Νομαρχιακού Συμβούλου (Εφ. Η ΓΝΩΜΗ φυλ.7-8-2004). Η μετονομασία έγινε τελικά με το όνομα: «Παναγιώτης Κανελλόπουλος».
Σε όλες αυτές τις προσπάθειες ήμουν αντίθετος
. Θεωρώ πως δεν επιτρέπεται να
διαγράφουμε την τοπική μας ιστορία και να την ξαναγράφουμε προσβάλλοντας εκείνους που πήραν την απόφαση όσο και τη μνήμη των προσώπων
που τίμησαν.
Πρόσφατα πληροφορήθηκα πως τιμήθηκε
από τη Δημοτική Αρχή Βαρθολομιού
ο καθηγητής και συγγραφέας Γεράσιμος
Μακρυδήμας ανιψιός από αδελφή του Ανδρέα Καρκαβίτσα.
Με επιστολή μου(Εφ. Η ΑΥΓΗ Πύργου
φ.13/10-08) έδωσα συγχαρητήριά
στη Δημοτική Αρχή .
Όμως όπως πληροφορήθηκα στη συνέχεια η πράξη αυτή
αμαυρώθηκε από μια άλλη πράξη μετονομασίας αυτή τη φορά κατά
πλειοψηφία, (12 υπέρ 7 κατά) της κεντρικής πλατείας της πόλεως από:
«Πλατεία Κοτσαύτη» σε πλατεία:
«Ιατρού Νικολάου Σπεντζάρη».
Για όσους δεν γνωρίζουν την προσφορά της οικογένειας Κοτσαύτη , παραθέτω
τα όσα αναφέρει στη σελίδα 148
του βιβλίου του ο φίλος συγγραφέας
Ανδρέας Μπράτη με τίτλο: «ΤΟ ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟ».
Ο κ.
Μπράτης στο κεφάλαιο «Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ
ΚΟΤΣΑΥΤΑΙΩΝ αναφέρει τα εξής:
«…Ο Διονύσιος Κοτσαύτης μετά το 1821
πήρε μέρος με τον Αυγερινό του Πύργου στην επανάσταση κατά του Όθωνα επικεφαλής
πολλών Βαρθολομαίων.
Αυτός είχε ένα παιδί τον Ιωάννη που έγινε
πολιτικός και ήταν γνωστός σε όλους τους κατοίκους της περιοχής για την
προθυμία του να εξυπηρετεί τους συμπατριώτες του με αντάλλαγμα την ψήφο τους.
Ο Ιωάννης Κοτσαύτης έδωσε το 1910 τα
περισσότερα χρήματα για να γίνει το κοινοτικό αρτεσιανό στην πλατεία του Τρίφτη
(έτσι λέγονταν προηγουμένως η πλατεία γιατί εκεί υπήρχε μια μεγάλη κυλινδρική
πέτρα όπου έτριβαν το χονδρό αλάτι και
το στάρι που ονομάσθηκε από τότε πλατεία Κοτσαύτη.»
Αγνοώ τις
σημαντικές υπηρεσίες που προσέφερε
στον τόπο του Βουλευτής- Ιατρός Νικόλαος Σπεντζάρης
για να τύχει αυτής της τιμής.
Αναζήτησα
στοιχεία από το έργο του αγαπητού φίλου κ. Μπράτη πλην όμως
δεν βρήκα τίποτα που να αφορά
τον Ιατρό και Βουλευτή Νικόλαο
Σπεντζάρη ούτε προ ούτε κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 αλλά ούτε
και κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής
κατοχής, χρόνια στα οποία λήγει η
εξιστόρηση του βιβλίου.
Στο πρόσφατο παρελθόν
η Εταιρεία Λογοτεχνών υπό την προεδρία μου διατύπωσε προς το Δημοτικό Συμβούλιο το αίτημα της μετονομασίας της οδού Κορίνθου σε Λεωφόρο Κωστή Παλαμά.
Η Εταιρεία Λογοτεχνών θεωρεί πως η ονομασία της
οδού, ως Κορίνθου ,επί της οποίας
βρίσκεται το σπίτι που γεννήθηκε ο
Εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς δεν έχει κανένα ιδιαίτερο συμβολισμό πλην
της γεωγραφικής κατεύθυνσης που οδηγεί .
Με την προτεινόμενη νέα της ονομασία με το
όνομα του ποιητή του Ολυμπιακού Ύμνου αποκτά ιδιαίτερη αξία, σημασία και νόημα.
Μάλιστα
μετά τη μελετώμενη ρύθμιση της κυκλοφορίας σύμφωνα με την οποία η κίνηση των οχημάτων θα έχει
κατεύθυνση από Αθήνα προς Αρχαία Ολυμπία
τότε η μετονομασία της οδού σε Λεωφόρο Κωστή Παλαμά θα έχει εκτός
της σχέσης της με την επ’ αυτής ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ «ΚΩΣΤΗΣ
ΠΑΛΑΜΑΣ», θα οδηγεί νοερά αλλά και γεωγραφικά στον
ιερό χώρο της Άλτης της
Αρχαίας Ολυμπίας κοιτίδας των αρχαίων αλλά και των συγχρόνων Ολυμπιακών
Αγώνων.
Πρέπει επιτέλους να εννοήσουμε πως την αξία του καθένα μας
δεν την καθορίζουν οι πρόσκαιρες τιμές και οι εφήμερες δόξες, τις δάφνες τις προσφέρει η ιστορία που γράφεται απουσία προσώπων και καταστάσεων ,τότε όταν
θα έχει κατακάτσει η σκόνη που
δημιουργεί κάθε φορά η συστηματική διαφήμιση και η
κολακεία των ημετέρων.
Ας γίνουμε περισσότερο υπεύθυνοι και
σώφρονες στις αποφάσεις μας για να μη
συμπεριφερόμαστε ως ο «αδαής» γύρω από την ιστορική μας πραγματικότητα. Η ιστορία
έχει τρόπους να τιμωρεί τους υβριστές και αυτούς που την αγνοούν.
