ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ Λ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ: ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ:
Ο ΕΡΩΤΑΣ , ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΥΗΣΗ ΣΤΑ ΑΝΩΤΕΡΑ ΠΕΔΙΑ
ΠΑΤΡΑ 2010


Ξεκίνησα να γράφω από μικρός. Το διάβασμα και το γράψιμο με συντρόφευαν από μικρή ηλικία. Συνήθως τα καλοκαίρια στο γραφείο του πατέρα μου "έκλεβα" λίγο χρόνο όταν δεν εκτελούσα χρέη γραμματείας με κάποιο βιβλίο ή πατώντας τα πλήκτρα της παλιάς και θορυβώδους γραφομηχανής. Θυμάμαι τον εαυτό μου στην αρχή της εφηβείας να καταπιάνεται με στίχους. Στίχους απλούς αλλά για μένα απίστευτα συναισθήματα παρουσιάζονταν σαν σε παράσταση γραμμάτων πάνω στο χαρτί.
Ένιωθα τα πυροτεχνήματα των συναισθημάτων μου να εκρήγνυνται στο μυαλό μου και να δημιουργούν έννοιες και συνειρμούς , άλλες φορές αλλόκοτα γινόμενες κι άλλες φορές τόσο φυσικά. Κι έπειτα το χέρι μου να τα μεταστοιχειώνει σε γραμμές και κουκίδες, σειρές από γράμματα βαλμένες κάπως έντεχνα στο χαρτί. Έγραφα ασταμάτητα κάποιες φορές. Και στο τέλος όταν σήκωνα το κεφάλι και ξαναδιάβαζα το ποίημα μου αισθανόμουν μια πλήρωση. Ένα υπέροχο τέλος. Τα είχα καταφέρει να δώσω στο χαρτί την ψυχή μου...
Ντρεπόμουν βέβαια να την φανερώσω στους άλλους. Πρέπει να ήταν κάποιος πολύ δικός μου. Κι έτσι άρχισα σιγά -σιγά να μοιράζομαι το "θαύμα μου" με την οικογένεια μου. Με τις αδερφές μου, την μητέρα μου και τον πατέρα μου που κι αυτός καταπιανόταν με τα γράμματα. Κι όταν διαπίστωνα πως τους άγγιζε κι αυτούς το γραπτό μου, ένιωθα την ικανοποίηση της δημιουργίας ."Κάτι έδωσα κι εγώ", σκεφτόμουν.
Με την εφηβεία το γράψιμο έγινε αχώριστος φίλος...Κι έπειτα ήρθε ο Έρωτας που χτυπά πρώτος την πόρτα της εφηβικής καρδιάς. Μα πόσες φορές μυστικοί έρωτες ξεπετάγονταν στις σελίδες των γραπτών μου? Κι όμως ακόμα δεν ήξερα γιατί έγραφα . Ο πρώτος μύστης όμως στης ζωής το πανηγύρι είναι ο Έρωτας. Αυτός σε οδηγεί μέσα από τα δαιδαλώδη περάσματα σε υψηλά πεδία...Μυσταγωγία πραγματική...Μύηση πρώτη.
"... 'Όταν τον έρωτα τον Πρώτο, τον Μέγα, Τον Αδιαίρετο κοινώνησα βυθίζοντας στο λιόγερμα το άπειρο σώμα του, μες στου πελάου μου τα σωθικά , τα τρίσβαθα..."Την εφηβική ψυχή συγκλονίζει ο Έρωτας...Κι εκεί στο τέλος της Εφηβικής ηλικίας νιώθεις πια πως μπορείς να κατακτήσεις όλο τον κόσμο. Γιατί ο Έρωτας σου έχει δείξει τον δρόμο...
Εραστές...Ικέτες της στιγμιαίας αποκάλυψης του θείου δεχόμενοι του ερωτικού χρίσματος την φύση, την αυξημένη τάση των ορμών, την άκρατη επιθυμία γίνονται ελεύθερα πνεύματα, δημιουργίες της ενεργειακής έλξης των άστρων, γίνονται μοναχικές υπάρξεις της στιγμής που συνέλαβαν το άπιαστο μια μέρα, εραστές του κοσμικού ρυθμού της εξέλιξης..."Κι έρχεται η στιγμή που ανοίγεις τα φτερά σου μονάχος να πετάξεις. Μέσα από δυσκολίες και εμπόδια αποφάσισα να εγκαταλείψω την χώρα μου που υπερβολικά αγαπώ για να σπουδάσω Νομική στην Ιταλία...Στο επιβλητικό και σκοτεινό τοπίο της Τοσκάνης...Κι εκεί η ποίηση φούντωσε...Σαν να σηκώθηκε αέρας και θέριεψε τις φλόγες μέσα μου...Στη Τοσκάνη , στη μελαγχολική μεσαιωνική πόλη της Σιένας οι λέξεις έγιναν χείμαρρος...
"κι ο χρόνος εδώ στην χώρα των Ετρούσκων σ' εχθρεύεται στήνοντας παγίδες του νου που θα σε τιθασεύσουν μένοντας άοπλος χωρίς συναισθήματα..."Κι όμως τα συναισθήματα είχαν ζωγραφίσει λέξεις στο χαρτί. Μου έλειπε η Ελλάδα. Οι δικοί μου άνθρωποι. Κι ο πόνος γέννησε και τα παιδιά του με πλημμύρισαν με λέξεις...Σαν τον έρωτα κι αυτός με οδήγησε σε άλλα μονοπάτια...
"...ξέρουμε τους χτύπους της φυγής να μετράμε ξεχνώντας πως η αναβολή είναι Ερινύα και η δύναμη είναι η αντιμετώπιση της Αλήθειας όσο σκληρή κι αν είναι..."Επιστρέφοντας στην πατρίδα η φλόγα δεν έσβησε...Μα γιατί γράφω αναρωτιόμουν πάντα? Τότε έπεσα πάνω στο γραπτό του μεγάλου Ελύτη :‎"Νά γιατί γράφω. Γιατί η Ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη δεν την έχει ο θάνατος." Θεία Αποκάλυψη!!! Το άφθαρτο, το αιώνιο...Κι ένα συναίσθημα σε οδηγεί σε ατραπούς αθανασίας: ο Έρωτας...Μυσταγωγός της ψυχής...Κι ύστερα ήρθε η Αγάπη. Η ολοκλήρωση του Έρωτα. Στάθηκα τυχερός καθώς σε μένα έλαχε η έννοια να γίνει άνθρωπος. Η Αγάπη. Να γίνει σύντροφος έπειτα από ατελέσφορες προσπάθειες ανακάλυψης της σε άλλα πρόσωπα που έμειναν στο παρελθόν .
"...όλες εκείνες οι αναμνήσεις που έσβησαν την γαλήνη σου καταχωνιάστηκαν στα έσχατα σου, στα βάθη της ύπαρξης σου...."Έτσι γεννήθηκε η Αγάπη...
"...γιατί το ξέρεις πως σαν λογίζεται αληθινή η Αγάπη γεννιέται αθάνατη...".Μια Αγάπη που στάθηκε στο πλάι μου για να κάνει τα όνειρα μου πραγματικότητα και που μ' έμαθε πως ακόμα κι αν είναι δύσκολο να γίνουν , το παλεύεις...
"...ήσουν εκείνα με οδηγείς στη χώρα των ονείρων γιατί μονάχος πως να πορευτώ μεθυσμένος από έρωτα? Ήσουν εκείνα με συντροφεύεις στα δαιδαλώδη περάσματα της ζωής...Να μου σφίγγεις το χέρι, να μου λες σ’ αγαπώ, πλάι μου, για πάντα..."Κάπως έτσι λοιπόν αποφάσισα αυτό το ταξίδι με συνοδοιπόρους τον Μυσταγωγό Έρωτα και την αληθινή Αγάπη να το δημοσιοποιήσω σε όλους εσάς...Να κοινωνήσετε κι εσείς τα συναισθήματα μου...Να νιώσετε το δικό μου ταξίδι σαν δικό σας...
Η ποιητική συλλογή "Μυσταγωγία" παραδίδεται με ιδιαίτερη χαρά στην δική σας ψυχή. Θα ήθελα να ευχαριστήσω το τυπογραφείο Σαραντίδη για την άρτια κι επαγγελματική δουλειά και την Χρυσαλένα Μαργαρίτη για την υπέροχη εικόνα που κοσμεί το εξώφυλλο. Αφιερώνεται στην Αγάπη την σύντροφο της ζωής μου που μου χάρισε τον Έρωτα και στους γονείς μου που μ' Έρωτα με έφεραν στη ζωή...
Γ.Λ.Μ.

ΤΑΚΗΣ ΔΟΞΑΣ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ

«Δεν είναι πάντα καταλύτης και τελεσίδικος ο θάνατος.
Υπάρχουν κάποιες Μορφές που τις ευλαβείται και τις αφήνει ανέγγιχτες. Έρχονται τότε, ολόφωτες θεές αδελφές, η Μνήμη κι η Φήμη, παίρνουν τους νεκρούς απ΄το επίγειο σκοτάδι των θνητών και τους οδηγάνε πέρα απ΄το εφήμερο και το ανθρώπινο - στού ήλιου τη χώρα την Αθανασία.

Από κείνη τη χώρα δανείζεται η Ιστορία του εκλεκτούς και τους διαιωνίζει. Σα να τους ξαναδίνει το ζωντανό αίμα, την όψη τη δημιουργία. Και σα να τους προικίζει με το υπέρτατο χάρισμα να κυκλοφορούν ανάμεσα στο χρόνο χωρίς να γερνάνε και ανάμεσα στη φθορά χωρίς να φθείρονται. Σπάνια μοίρα-η μοίρα της υπεροχής».
Μ’ αυτά τα λόγια, κυρίες και κύριοι, άρχισε την ομιλία του εκείνο το βράδυ της 22ας Μαρτίου 1973 στο Μεσολόγγι,o Τάκης Δόξας , για τον μεγάλο Εθνικό μας ποιητή, τον Κωστή Παλαμά. Μ΄αυτά τα ίδια λόγια ξεκινώ κι εγώ τη μικρή μου αναφορά στον αγαπημένο μας ποιητή τον ερημίτη του Πύργου ,τον αξέχαστο διαλεκτό μου φίλο, τον ΤΑΚΗ ΔΟΞΑ.
Όταν εκείνο το Σάββατο της 30ης Οκτωβρίου 1976 έφευγε για το χωρίς γυρισμό ταξίδι του διασχίζοντας τους γνώριμους σ΄αυτόν λευκούς δρόμους με προορισμό όχι πλέον τη χώρα του Αυγεία, μα τη χώρα των Αθανάτων, δεν φτώχαινε μόνο ο Πύργος, φτώχαινε ολόκληρη η Επαρχία ολόκληρη η Ελλάδα, τα Ελληνικά Γράμματα.
Με συγκίνηση και δέος, προσοχή κι ευλάβεια θα προσπαθήσω , να ζωντανέψω , τον ποιητή, τον άνθρωπο τον πνευματικό δημιουργό αείμνηστο φίλο μου ΤΑΚΗ ΔΟΞΑ.

Θα αναφερθώ υπεύθυνα για τον άνθρωπο και τον ποιητή, κατά την προτροπή του άλλου φίλου ποιητή συμπατριώτη μου Γιάννη Ζαφειρόπουλου ο οποίος σημείωνε σε σχετική αναφορά του για τον Τάκη Δόξα στις 3-7-1978 «.Όλοι όσοι τον γνωρίσαμε πρέπει να μιλήσουμε υπεύθυνα για τον άνθρωπο και τον ποιητή».

Θα αναφερθώ στον αριστοτέχνη του λόγου τον άνθρωπο με την ακατάβλητη ζωτικότητα, το νεανικό σφρίγος, τη ζηλευτή αισιοδοξία τον εκλεκτό κι ακαταμάχητο πνευματικό εργάτη που όλη του τη ζωή τη διάβηκε μέσα από τριβόλους και παγίδες μέσα από τα αγκάθια της πικρής αγνωμοσύνης και τα κώνεια της αδιαφορίας, αλλά μέσα στην καθολική αναγνώριση από το ανώνυμο πλήθος τον απλό χωρικό, το μαθητή , το φοιτητή, τον επαγγελματία, τον εργάτη, τον βιομήχανο, από όλα τα στρώματα του λαού.

Ο Τάκης Δόξας, το λαμπρό παιδί της μυθικής Ήλιδας και της πανανθρώπινης Ολυμπίας είχε γίνει ο αγαπημένος ποιητής του λαού που τα έργα του μυστικά και μαστορεμένα γίνονταν τροφή και ζωογόνο νερό από τη δική του ανεξάντλητη κρουσταλλένια νερομάνα.

Ο ποιητής μας μπορούσε να μεταδίδει γόνιμα τους εσωτερικούς κραδασμούς και κρατούσε αδιαφιλονίκητα τη μυστική ακτινοβολία του λόγου και της τέχνης.

Ο Δόξας ήταν κυρίως πεζογράφος και καλλιέργησε όλα τα είδη του πεζού λόγου: Διήγημα, Μυθιστόρημα, Νουβέλα, Δοκίμιο κ.λ.π.
Ως ποιητής φανερώθηκε το 1938 με την ποιητική συλλογή «ΛΕΥΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ». Μ’ αυτή τη συλλογή έμπαινε με το σπαθί του στο χώρο της ποίησης όπως νωρίτερα είχε μπει επίσης επάξια στον πεζό λόγο με τα έργα του «Οι ίδιες πάντα ιστορίες», 1932. Η απολογία του Καμπούρη» 1936 «Μαρία Πολυδούρη» 1937.

Από εκείνη την ώρα που ο Τάκης Δόξας έμπαινε στην ποίηση είχε στα χέρια, από το δρόμο της εσωτερικής και εξωτερικής γοητείας, την καρδιά και το νου του αναγνώστη και από τότε ακριβώς κέρδισε την ωραία μάχη της πνευματικής ευθανασίας

Με την ποίησή του έδινε στο συνάνθρωπό του ότι καλύτερο έκρυβε ο εσωτερικός του κόσμος και δενότανε γερά με τους κόσμους της πιο άδολης ανθρώπινης αγάπης και προχωρούσε στο άπειρο θεϊκό κάλλος.

Η αγάπη είναι μια δικαίωση της ανθρώπινης αποστολής στη γη και τούτο το συναίσθημα δονούσε κάθε στιγμή κάθε ώρα την ψυχή του ποιητή και τον έκανε να πάσχει και να συμπάσχει με τις αγωνίες και τις προσδοκίες της επαρχίας ειδικότερα.

Γεννημένος και ριζωμένος στον Πύργο έμεινε πιστός στον τόπο που τον γέννησε, στον τόπο που πέρασε πικρές κι ευχάριστες στιγμές γιατί έτσι πραγματικά είναι το μωσαϊκό της επαρχίας πολλές φορές κακότεχνο και υπερβολικά πολλές φορές φορτωμένο με τα ψηφίδια της πίκρας.

Παρ΄ ότι η πίκρα της μοναξιάς και η πλήξη της επαρχίας τον μάστιζε, ο Τάκης Δόξας έμεινε το μετερίζι των πνευματικών του αγώνων στον Πύργο και από εδώ γράφει για την επαρχιακή πλήξη στο ποίημα του «ΕΠΑΡΧΙΑ 1951»

Πόσο πλήξαμε σ΄αυτό τον τόπο
Με μια θλιμμένη νεραντζιά π΄ανθίζει και πεθαίνει
Με μια καρδιά που περιπατεί
Ίδιο σκυφτή φθινόπωρο ίδιο σκυφτή στον ήλιο.
Μας κούρασε κι ο δρόμος
Να σέρνεται με τα άλογα τα’ αστέρια τους ανθρώπους
Πρόσωπα τόσο γνώριμα μες΄του καιρού τη σκόνη
Φτηνά ξεπερασμένα.
Είναι κι ένα βιβλίο
Που μείναμε διαβάζοντας την πρώτη του σελίδα
Μια ιστορία που εξέφτησε αμέσως.
Κι απάνω μας ο ουρανός
Με τα μαγουλά του στα δυο του χέρια
Σάμπως να σκέφτεται την ξέρα την απέραντη
Που μήτε μια ώρα δεν εκάρπισε
Κι ούτε μια προσδοκία δεν φυτρώνει.
Αλήθεια η επαρχία του Τάκη Δόξα μήτε μιαν ώρα δεν εκάρπισε ούτε μια προσδοκία δεν φυτρώνει.

Στο ποίημα του «ΕΠΑΡΧΙΩΤΕΣ» γράφει:

Είναι στην επαρχία τούτη δω ανιαρός ο βίος
Που το ρυθμό του τίποτα δεν έρχεται ν΄ αλλάξει
Κι έχει στα χείλη μας από καιρό η αηδία φράξει
Το σφύριγμα που θα’ βγαινε για να μας ευθυμήσει.

Και σ΄ άλλο πάλί ποίημα του «ΒΡΑΔΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ» γράφει.

Τίποτε το νέο δεν θα ιδείς σ΄ αυτήν την επαρχία
Σαν το βράδυ απ΄το σπίτι σου θα βγεις να σεργιανίσεις
Στους δρόμους όξω, θέλοντας να πας να ξεσκοτίσεις
Απ΄ της ημέρας την πολλή κι επίπονη εργασία.

Είναι μια πικρή ομολογία της πνευματικής απομόνωσης της επαρχίας του πνευματικού μαρασμού που για να τον ξεριζώσει απ΄ τον τόπο του ο Τάκης Δόξας, ο ακαταπόνητος εργάτης της πένας και του λόγου δρασκέλισε τις λιόχαρες βουνοκορφές της Ελληνικής επαρχίας και αψηφώντας τα λιοπύρια και τα δρολάπια, τις καταιγίδες και τους ανέμους έτρεχε να δώσει το πνευματικό του μάνα στη Αλεξανδρούπολη και την Κρήτη, στα Γιάννενα και στη Χίο, στη Ζάκυνθο και στην Καβάλα, στην Πάτρα και στον Ελληνισμό της Αμερικής.

Έτρεχε σαν έφηβος στους ευγενικούς αγώνες και έδινε αντί να παίρνει τον κότινο στο συνάνθρωπό του που μαζί του πορευότανε το δύσκολο και σκολιο μονοπάτι της ζωής.

Αληθινός ποιητής ο Τάκης Δόξας δεν παραμένει στη στείρα απεικόνιση των πραγμάτων αλλά δίνει μετουσιωμένες και τις αγωνίες του και τις προσμονές του και τις βαθύτερες ανησυχίες του και τα βιώματά του δίνει ακόμη τις αγωνίες του συνόλου, εκφράζει τους πόθους των άλλων σε προσωπική μορφή μ’ ένα καθολικό και αποκαλυπτικό βίωμα όπου βρίσκουν οι άλλοι τον βαθύτερο εαυτό τους.

Οι στίχοι του είναι γεμάτοι αίσθημα και ρυθμό, πάθος και στοχασμό, γίνονται προσφιλέστατοι συνοδίτες στην πορεία της ζωής μας γιατί χωρίς καν να το καταλάβουμε γευόμαστε τη βαθύτερη ουσία τους και συνειδητοποιούμε τα εξαίσια μηνύματά τους.

Στο ποίημα του «ΟΔΥΣΣΕΑΣ» ενσαρκωμένος ο ίδιος το ρόλο του πολυμήχανου μα και πολυταλαιπωρημένου Οδυσσέα γράφει:

Δεν άραξε ποτέ ο Οδυσσέας, δεν κουράστηκε
Δεν ξαπόστασε, δεν πέθανε
Γυρίζει και θα γυρίζει τόπους, λαούς εποχές,
Όσο ο ήλιος θ΄ ανάβει και θα σβήνει τα μάτια του Όταν οι άνθρωποι θα πηγαίνουν να πολεμήσουν στη Τροία
Όταν θα κρύβουν στο Δούρειο Ίππο τη μοίρα τους,
Όταν θ΄ αγκαλιάζουν το τελευταίο κατάρτι τραβώντας ανάμεσα
Στις Σκύλες και στις Χάρυβδες, ανάμεσα στις Κίρκες
Και στους Κύκλωπες για την Ιθάκη, για την Αγάπη
Ο Οδυσσέας
Ίδιος περιπλανώμενος Ιουδαίος
Πριν Χριστού
Μετά Χριστόν, Πάντα…

Ο ποιητής έδινε το έργο του με τη βεβαιότητα που διακρίνει ένα συνειδητό και άξιο τεχνίτη του λόγου, με λεπτότητα, υπερευαισθησία και λυρισμό. Ο λυρικός του ΄λόγος είναι το πεπρωμένο του, το ακατάλυτο πάθος του, το κύτταρο του, στοιχεία που αποτελούν τη βαθύτερη ουσία της ποίησης.

Γεννημένος για ποιητής δούλεψε στην πεζογραφία. Σαν πεζογράφος, το κάθε έργο του ήταν συντροφευμένο αχώριστα με ποιητική διάθεση, ήταν όπως συνήθως λέμε ένα πεζό ποίημα γιατί όπως γράφει ,ο Ηλίας Βουτιερίδης η πεζογραφία όταν ανεβαίνει ψηλά και παρουσιάζεται γεμάτη λυρικά στοιχεία δεν είναι τίποτε άλλο παρά λυρική ποίηση δίχως τους στενούς τεχνικούς περιορισμούς που ξεχωρίζουν τον έμμετρο λόγο από τον πεζό.

Ο Δόξας και πριν ακόμη κυκλοφορήσει την πρώτη του ποιητική συλλογή ήταν ήδη γνωστός από ποιήματά του δημοσιευμένα στα περιοδικά που ο ίδιος διηύθυνε «ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ» «ΟΔΥΣΣΕΑΣ», «ΒΩΜΟΣ» αλλά και στα πλέον εγκυρότερα έντυπα της εποχής.
Υπήρξε υμνητής της γυναίκας , ένας αγνός υμνητής που την τραγούδησε σαν μητέρα και σα σύντροφο ,σαν Αντιγόνη και σαν Ηλέκτρα, σαν γυναίκα άμυαλη και άβουλη και άστατη.

Στην ποίησή του ποτίζεται με το γλυκό κρασί της αγάπης και του Έρωτα, χωρίς αρρωστημένες και νοσηρές καταστάσεις εξωραίζει το κάθε τι που συνδέει τη ζωή με κάθε ίσως άσχημη όψη, αποστρέφεται όμως κάθε ανήθικο κάθε τι που δεν εκφράζει την αγάπη, την πραγματική την ιερή.

Στο ποίημα του ΠΕΡΝΑ Η ΑΓΑΠΗ γράφει:

Περνά η Αγάπη μυστικά στο δειλινό που σβήνει…
Μεριάστε σεις διαβατικές
Γυναίκες άστατες του χτες
Από το δρόμο της ζωής καμιά σας να μη μείνει
Τα χέρια σας μην απλωθούν το πέπλο της κι αγγίσουν
Και το μετάξι του σχιστεί
Ούτε τα ρόδα που κρατεί
Φυσήσουν οι βοριάδες σας και γύρω τα σκορπίσουν…

Και συνεχίζει να εξυμνεί την πραγματική την πανέμορφη θεά της αγάπης.

Αισθησιακός όσο ήταν αναγκαίο χωρίς ακρότητες των συγγραφέων που βγάζουν όλα τα κατακάθια της δεξαμενής του υποσυνείδητου ωθούμενοι από ένα βορβορώδη ψυχικό εκφυλισμό και μια αισθησιακή βαρβαρότητα.

Το ποίημα του «ΤΟ ΦΙΛΙ» μας δίνει αδρά και όμορφα τα σημεία της ομορφιάς του αισθησιασμού που δίνεται από τον ποιητή με τη λεπτότητα της εκφράσεως που τον διακρίνει.

Μήτε μια αχτίδα απ΄ τον άνεμο δεν χώραγε
Ανάμεσα στα χείλη μας
Μήτε η πιο τρυφερή πνοή απ’ τ’ άστρα
Κι αυτή ακόμη η φωνή του Αύγουστου
Μάταια προσπάθησε να τα χωρίσει
Με μια άδολη χορδή.
Είχαν γίνει δυο χρυσοί κάλυκες τα χείλη μας
Δεμένοι με το αίμα το κρασί τ’ όνειρο
Σα να πλέχτηκαν οι κλωστές οι φλέβες τους
Με το άσφαλτο χέρι του Θεού.

Στην ποιητική συλλογή «ΛΕΥΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ» θητεύει στον παραδοσιακό στίχο αλλά δίνει και το ανάλογο μερίδιο στον ελεύθερο.

Τούτη την πρώτη του συλλογή τη χαρακτηρίζει το πλούσιο αίσθημα τονισμένο ειδυλλιακά. Ο ποιητής μας κρατάει το μαγικό ραβδί της τέχνης και χτυπώντας τους φιλολογικούς μας κάμπους κάνει να ξεπετάγονται κρυστάλλινες πηγές, γλώσσα και τρόποι ολότελα απροσδόκητοι.

Η μεγάλη ώρα του ανθρώπου είναι ο γυρισμός στην πηγή της ζωής της πιο αγνής αγάπης, στη μάνα.

Είτε η φθορά σε τραβήξει στους δικούς της κόσμους σε άγνοια ή σε τυραννική πτώση, είτε η αθανασία στις μεταπτώσεις που πάντα θα δοκιμάζεις, θα τους αφήνεις όλους και θα τραβάς στη χώρα της μόνης φωτεινής ειλικρίνειας στην καρδιά της μητέρας.

Γι’ αυτό και ο Δόξας με την ευαίσθητη καρδιά, την καρδιά που την πλήγωνε βαριά και την κούραζε η πορεία έρχεται να δονήσει την ψυχή του ποιητή και να μας αφήσει τα ποιήματά του «Η ΑΡΡΩΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ», «ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΜΑ», «Η ΟΡΜΗ ΤΗΣ ΦΥΓΗΣ», «ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ Η ΣΥΜΦΟΡΑ», «ΩΡΑΙΟΣ ΣΑΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ». «Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΖΩΗ», «ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ».

Σ’ ένα απ΄ αυτά γράφει:

Ω πως μητέρα πλάτυνεν απ΄ των ωρών τα χέρια
Στην κάμαρα η κλίνη σου και λες πως προσπαθεί
Να δείχνει, πόσο σώνεσαι καθημερινά κερί
Που όλο το φθείρει ο μαρασμός και δεν το συλλογιέται

Κι αλλού πάλι στο ποίημα «ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ» γράφει:
Δεν την εγνώρισε κανείς…Από μακρά ως εστάθη
Απ’ των ανθρώπων η λεπτή, το φθόνο, την κακία
Τα’ αχνάρια της δεν μόλεψαν η νύχτα και τα πάθη
Κι ήταν γυναίκα κι έμεινε για πάντα σαν Αγία.

Ο Τάκης Δόξας δεν κυκλοφόρησε άλλη ποιητική συλλογή, τον απορρόφησε περισσότερο ο πεζός λόγος, έγινε περισσότερο γνωστός σαν πεζογράφος και θα παρέμενε στην ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας σαν καθαρά πεζογράφος αν το έργο του «ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ» δεν τον επέβαλε και σαν ποιητή. Το ποίημα τούτο έκανε μεγάλη εντύπωση και βραβεύθηκε. Το διακρίνει θερμή αγάπη για τον άνθρωπο και την πανανθρώπινη ειρήνη. Με το ποίημα ζητάει από τους λαούς να ξαναγυρίσουν στο θεόπνευστο θεσμό της Εκεχειρίας μιας παντοτινής όμως εκεχειρίας για να βρει ο ταραγμένος κόσμος της εποχής μας τη Γαλήνη και την ευκαιρία για ειρηνικής φύσεως αναμετρήσεις
Το ποίημα τούτο από το 1964 και μέχρι το 1992 ακούγονταν κάθε τέσσερα χρόνια στο στάδιο της Αρχαίας Ολυμπίας όταν ξεκινούσε από εκεί για τον κόσμο όλο το Ολυμπιακό Φως, και ξανακούσθηκε μετά από προσπάθειες συμπολιτών του στους Ολυμπιακούς της Αθήνας.
Ο ποιητής πάντα νέος ο ίδιος αγκάλιαζε τους νέους με όλη του την ανοιχτή καρδιά του έσκυβε με απέραντη κατανόηση και αγάπη ν΄ ακούσει τα προβλήματά τους και πάντα είχε να τους πει ένα καλό λόγο αληθινό βάλσαμο.

Το μικρό του γραφείο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Πύργου ήταν το εντευκτήριο όπου η νέα γενιά συναντούσε την παλιά στα πρώτα δειλά βήματα στο δρόμο της ποίησης και της λογοτεχνίας, Άλλωστε το είχα διαπιστώσει κι ο ίδιος όσες φορές τον είχα επισκεφθεί στο γραφείο του.

Νοιώθω νωπό ακόμη το μελάνι της δοκιμασμένης πέννας του πάνω και στα δικά μου πρωτόλεια χειρόγραφα. Έκανε πάνω σ΄ αυτά τις κρίσεις του, με ένα θαυμαστικό ή με ένα ερωτηματικό ή και με μια διαγραφή. Πάντα πρόθυμος να βοηθήσει τους νέους συγγραφείς να τους δώσει θάρρος και κουράγιο να προχωρήσουν και φυσικά σ’ όσους διέκρινε κάποιο τάλαντο κάποια σφραγίδα δωρεάς.

Προλόγιζε έργα πρωτοφανέρωτων στα γράμματα. Αλήθεια πόσο ικανοποίηση και χαρά ένοιωσα όταν ο ποιητής μας χωρίς να του το ζητήσω ανέλαβε να μου προλογίσει την πρώτη μου ποιητική συλλογή το 1965.πόση περηφάνια ένοιωσα όταν είδα τυπωμένη την πρώτη μου παρουσία με πρόλογο του Τάκη Δόξα.

Εκείνο που δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσω είναι πόσο ήταν περήφανος και πόση χαρά ένοιωθε για την πρόοδο και τις επιτυχίες των πνευματικών του παιδιών. Η χαρά του και η ικανοποίησή του ήταν μεγάλη όταν έβλεπε τους νέους να ανεβαίνουν, να επιτυγχάνουν. Βέβαια δεν ήταν και ούτε είναι και σήμερα σπάνιο φαινόμενο ο τρύγος της αχαριστίας και της αγνωμοσύνης. Η ψυχή του τότε πληγωνότανε και αυτή του τη στενοχώρια την αποτύπωνε στους ποιητικούς του στοχασμούς.
Στο ποίημά του ΜΙΚΡΟ ΧΡΟΝΙΚΌ γράφει:
Έκοψα μια-μια τις σάρκες μου και μπάλωσαν άλλοι το πληγωμένο τους κορμί.
Ξερίζωσα τα τριαντάφυλλα της καρδιάς μου
Κι όταν μέθυσαν κι έζησαν οι τυχεροί
Τα μοίρασαν στους αδηφάγους άνεμους
………………………………………………………………………
Έχτισα και σκάλες
Κόβοντας μάρμαρα απ΄ τους ώμους μου
Κι ανέβηκαν όσοι ύστερα με κλώτσησαν
………………………………………………
κι όμως στα νεκρά μου χείλη άνθιζε το πιο τρυφερό
πουλί χαράς
τραγουδώντας το ΑΓΑΠΑ ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΟΝ ΣΟΥ

Ακόμα καθώς κρατούσε πάντα στήλη κριτικής βιβλίου σε εφημερίδες και περιοδικά ήξερε να βλέπει με ανεξαίρετο σεβασμό τον οποιοδήποτε πνευματικό μόχθο ανεξάρτητα από την μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία του η και την απαξία του κάποτε, παρ΄ όλο που ποτέ δεν του έλειψε η ειλικρίνεια.

Ήξερε να προβάλει το καλό βιβλίο να προβάλει το βιβλίο του νέου που δειλά-δειλά ξεδίπλωνε τις αδύναμες φτερούγες του για να αντιμετωπίσει την πλημμυρίδα των εκδόσεων και ένα δύσκολο αναγνωστικό κοινό.
Η ποιητική παραγωγή του ποιητή μας δεν περιορίσθηκε στις δυο ποιητικές του συνθέσεις που κυκλοφόρησαν αυτοτελώς, είναι διάσπαρτη σε περιοδικά και εφημερίδες έντυπα με τα οποία συνεργάζονταν κατά καιρούς.
Μεταθανάτια προσφορά ,Μνημόσυνο αιώνιο ήταν η συγκέντρωση μέρους αυτής της διασκορπισμένης ποιητικής παραγωγής και η έκδοση μιας ακόμη συλλογής από τη διαλεχτή σύντροφο της ζωής του Ειρήνη με τον αντιπροσωπευτικό και βιωματικό τίτλο «ΕΠΑΡΧΙΑ Σ ΑΓΑΠΩ» που κυκλοφόρησε σ΄ ολόκληρη τη χώρα και στο εξωτερικό.

Η ποίηση αυτή του Τάκη Δόξα που περιέχεται στη μεταθανάτια αυτή έκδοση είναι αναμφίβολα δραματική. Ωστόσο δεν κουράζει σαν ποιητικό κείμενο και δεν εξουθενώνει. Ο καλλιεργημένος αναγνώστης παρακολουθεί με αυξανόμενο ενδιαφέρον την ψυχική ταλαιπωρία του ποιητή μέσα σε ένα τοπίο ακίνητο. Μέσα σε ένα περιβάλλον που δεν επιφυλάσσει εκπλήξεις. Μέσα σε ένα χώρο όπου τα πάντα φαίνεται Σα να πειθαρχούν σε μια αναπόφευκτη μοίρα.

Είναι ενδεικτικό της αθέατης σιγανής φθοράς το ποίημα «Ο ΜΥΘΟΣ ΕΝΟΣ ΧΑΜΕΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» [σελ.69] το οποίο αντιπροσωπεύει, εκφράζει και ψυχογραφεί αμέτρητες παρόμοιες περιπτώσεις αργών θανάτων που σημαδεύουν και καθορίζουν το νόημα της επαρχιακής πραγματικότητας

Δεν έκανε τίποτα σε κείνο τον ήσυχο τόπο
Έβλεπε δένδρα ν’ ασωτεύουν
Τον ήλιο να μαδάει τα φτερά του
Τα κορίτσια να φεύγουν με το δειλινό
Τη ζωή να λιώνει μες τη βροχή
Τα βράδια έμενε κατάμονος
Θυμόταν τα βουνά που δεν πρόφθανε ν΄ ανέβει
Το φεγγάρι που του έκαψε τις παλάμες
Τα λόγια της νύχτας που του χτυπούσαν
τα παράθυρα
Θυμόταν τους ίσκιους των θεών
Που τους έθαψαν τα χιόνια
Πριν ακόμη δει το γέλιο τους
Να πλαταγιάζει στον κάμπο.
Δεν ταξίδεψε ποτές από κείνο τον ήσυχο τόπο
Ένα βράδυ μονάχα έσκουξε μια κουκουβάγια
Κι όλοι είπαν πως ήταν κραυγή της ψυχής του
Που έφυγε.

Ο Δημήτρης Γιάκος σ΄ ένα σημείωμά του για το «ΕΠΑΡΧΙΑ Σ’ ΑΓΑΠΩ» γράφει και τα εξής:

«Κέντρο βάρους των λυρικών του εμπνεύσεων υπήρξε φυσικά η κλειστή και μουντή ζωή της Ελληνικής επαρχίας που ωστόσο ζεστά αγάπησε ο Δόξας και τις έγινε σύντομα πνευματικό στέλεχος κι οδηγός χωρίς όμως να χάσει την Πανελλήνια ακτινοβολία του. Το αξιοθαύμαστο μεγάλο εκείνο παιδί διέθετε μια αγνότητα ψυχής γνήσια λυρικής, ταυτόχρονα όμως διέθετε και την αξιοπρέπεια και τη σοβαρότητα του μεγάλου».

Και αυτή την εκπληκτική σύνθεση παιδικής αγνότητας και συγκρατημένης ευαισθησίας μεγάλου συγκροτούσε ολόκληρη η μορφή του η ανθρώπινη και η ποιητική. Τώρα μόνο με την «ΕΠΑΡΧΙΑ Σ ΑΓΑΠΩ» και με όσα ακολουθήσουν μπορούμε να καταλάβουμε τι έχει στοιχίσει στα Ελληνικά γράμματα ο πρόωρος θάνατός του. Γιατί καθώς έλεγε και ο Βλαχογιάννης κανείς πριν πέσει χάμου νεκρός σωστό το μέτρο του να δείξει δεν μπορεί. Κι ευχαριστούμε τον κ. Ειρήνη Δόξα που προσπαθεί συνέχεια να μας θυμίζει τούτο το μέτρο.

Το άλλο σημαντικό σημείο και στοιχείο της συλλογής είναι οι πλημμυρισμένοι αίσθημα κι ευγένεια, οι γεμάτοι ανθρώπινο παλμό παραδοσιακοί και μοντέρνοι στίχοι που συνθέτουν τα ποιήματά της. Ποιήματα αληθινά, που ανταποκρίνονται σε δεδομένες καταστάσεις, δεν αναφέρονται σε νεφελώματα αλλά σε βιωματικές εμπειρίες
Ο Τάκης Δόξας υπήρξε πάντα ειλικρινής στις σχέσεις του, ανυστερόβουλος στην προσφορά του αφιλοκερδής στις συναλλαγές του και μέγας αλτρουιστής. Αγάπησε όσο κανείς τον τόπο του την επαρχία και τον καλοκάγαθο λαό της σε σημείο που θυσιάστηκε γι΄ αυτή μένοντας κοντά της συμμεριζόμενος τα προβλήματά της τους καημούς της ακόμη και την κακοδαιμονία της.

Ο Τάκης Δόξας ήταν και παραμένει μια ζωντανή, ξεχωριστή παρουσία της νεοελληνικής γραμματείας με την πλούσια λυρική καρδιά, την ανέσπερη πνευματική του καταβολή.

Ο Τάκης Δόξας είναι βέβαιο δεν ολοκλήρωσε το έργο του. Αναμφίβολα πολλά μπορούσε να προσφέρει ακόμη ο ερημίτης αυτός του Πύργου στην Ελληνική και Παγκόσμια Λογοτεχνία, αν ο χάρος δεν του είχε στήσει καρτέρι το φοβερό εκείνο βραδινό του Οκτώβρη.

Ο Τάκης Δόξας ζει , ανάμεσά μας, με τα έργα του και την προτομή του που έστησε η ευγνωμοσύνη μας απέναντι στα Δικαστήρια του Πύργου όπου και εργάσθηκε για κάποια χρόνια. Από εκεί μας ατενίζει πράος, γλυκύς, αυστηρός, επιβλητικός. ΄Έτσι θα μας συντροφεύει η μορφή του, μια αέρινη οπτασία, μια όμορφη ανάμνηση για να ζωντανεύει μέσα μας κάθε φορά που θα ακούμε Πύργο τον Τάκη Δόξα, κάθε φορά που θ΄ ακούμε Ολυμπία τον Τάκη Δόξα, κάθε φορά που θ΄ ακούμε ανθρωπιά, τον μεγάλο ανθρωπιστή ΤΑΚΗ ΔΟΞΑ.
Λεωνίδας Γ.Μαργαρίτης

ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ Ποίηση ΓΙΩΡΓΟΥ Λ.ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΓΙΩΡΓΟΥ Λ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ: «ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ» Ποίηση.
ΠΑΤΡΑ 2010

Σε χρώματα του δειλινού όταν συντελείται η μυσταγωγία της φύσης γίνεται και η συνάντηση της ποίησης του Γιώργου Λ. Μαργαρίτη με τους αναγνώστες.
Η πρόσφατη αυτή ποιητική συλλογή κυκλοφόρησε φέτος στην Πάτρα.
Δειλινό, ώρα μυστηριακή για τη φύση αλλά και για την ποίηση. Ευκαιρία να σκεφθούμε επιτέλους ποιητικά να ξεφύγουμε από τα πρακτικά, τα πεζά και καθημερινά, αγναντεύοντας το ηλιοβασίλεμα στον Πατραϊκό μέσα από τους στίχους του ποιητή μας.
Μυσταγωγία και έρωτας ταυτίζονται στη γραφή του Μαργαρίτη.
Στο Ποίημα «Εραστές» γράφει:
«Παντοκρατορία συναισθημάτων
πλημμυρίζουν
τις δεξαμενές της απόλαυσης
της γεννημένης ανίκητης
εκστατικής μαγείας
του συμπλέγματος των σωμάτων
που στο άγγιγμα σπάνε το φράγμα της μοίρας
κολυμπώντας στο άβατο ιερό
αθάνατο νερό».
Τι συμβολίζει η θάλασσα στο εξώφυλλο του βιβλίου του Γιώργου Μαργαρίτη; Το ερώτημα είναι ρητορικό. Η θάλασσα παραπέμπει στη γυναίκα στο «αθάνατο νερό» στο γνωστό «πυρ-γυνή (και) θάλασσα»
Τι είναι έρωτας; Μυσταγωγία, ιερή στιγμή και συνεύρεση, συνένωση δύο ανθρώπων που αφέθηκαν και θέλησαν να ζήσουν αυτό το μυστήριο, σαν το ζευγάρι που ζωγράφισε η Χρυσαλένια Μαργαρίτη στο εξώφυλλο.
Οι εραστές για τον ποιητή είναι «ικέτες» (σελ.8) που έχουν δεχτεί «το ερωτικό χρίσμα» και «κοινωνούν» τον έρωτα.
Γράφει στο ποίημα «Αστρικά πεδία»(σελ.9)
Κοινώνησα
βυθίζοντας στο λιόγερμα
το άπειρο σώμα του
Μες του πελάου μου τα σωθηκά
Τα τρίσβαθα…
Ποιος αληθινός ποιητής ανά τους αιώνες στην Παγκόσμια Λογοτεχνία δεν ύμνησε τον έρωτα;
Ο Γ. Μαργαρίτης βρίσκεται εδώ στην καλύτερή του δημιουργική ώρα. Ώριμος λεκτικά ο στίχος του, δοξάζει τον έρωτα και την παντοδυναμία του.
Ο έρωτας έτσι όπως τον ξέρουν οι Έλληνες από τα κείμενα της Αρχαιότητας,.
«Στου έρωτα το αδράχτι»(σελ.15) γράφει
Πλησίασε του έρωτα το αδράχτι
και πλέξε της καρδιάς μου τον ιστό
Σαν κάποιο δίχτυ στης θάλασσας τα βάθη
Και σαν τραγούδι μιας σειρήνας μαγικό.»

Η τυχερή ώρα της ποιητικής έμπνευσης και της δημιουργίας μοιάζει με το carousel των παιδικών χρόνων, ένα ταξίδι κυκλικό πάνω σε επιχρυσωμένα ,φωτισμένα αλογάκια.
«Ωδή στον έρωτα» είναι η ποίηση του Γιώργου Μαργαρίτη. Επικαλείται τον έρωτα σαν τους αρχαίους λυρικούς μας Σαπφώ και Αλκαίο(σελ.37)
Έρωτα ανείπωτε
αθάνατη πηγή
των πάντων
δίπολε
και εκατόμορφε
που οδηγείς
στο δίχτυ σου
τα θύματα του πάθους
με τι σοφία άραγε
σε έπλασε το ένα;

Από πού πηγάζει ο Έρωτας και που πηγαίνει όταν χάνεται;
«Έρωτα γεννήτορα/
του μέλλοντος/
υιέ της Ειμαρμένης» (σελ.38)
Κανείς δεν απάντησε έως τώρα στο ερώτημα αυτό του ποιητή.
΄Ολοι βολευτήκαμε με τη λέξη μοίρα, ειμαρμένη.
Τι είναι ο έρωτας;
«κορίτσι που γυρίζει στους δρόμους
και κρατάει στο χέρι
εκείνα τα σπίρτα
που θα ανάψουν
τη μεγάλη φωτιά» (σελ.39)
Πάθος είναι ο έρωτας και έρχεται τυχαία. Πάντως σε κάθε περίπτωση ο ερωτευμένος αισθάνεται πάνοπλος πάνω στο άρμα σαν την Έλλη, γράφει ο ποιητής(σελ.40)
Ο ερωτευμένος είναι ο αιθεροβάμονας
Αυτός που περπατάει «στους ατραπούς των άστρων»(σελ.40)
Έτσι είναι και ήταν πάντα με τους ερωτευμένους όλων των εποχών, ζούσαν μια μυσταγωγία…
Μέσα από την ποίηση του Γιώργου Λ. Μαργαρίτη ζήσαμε μια ποιητική μυσταγωγία κι εμείς.
Λίτσα Δαμουλή-Φίλια
Δρ.Φ. Διδάσκουσα Λογοτεχνία
Στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

MEΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ

ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ
( 1920-1994)
Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ
ΗΘΟΠΟΙΟΣ – ΑΓΩΝΊΣΤΡΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ


Με επιστολή μου στον πρόεδρο της Διοίκησης του Οργανισμού Λιμένος Πατρών προτείνω την απάλειψη μιας ασέβειας - ύβρεως που διαπράχθηκε με την καθαίρεση του ονόματος της αξέχαστης μεγάλης Ελληνίδας Μελίνας Μερκούρη από το Σταθμό υποδοχής του λιμανιού της πόλης μας από της προηγούμενη διοίκηση, με το να δοθεί το όνομά της στο σταθμό υποδοχής του νέου λιμανιού της Πάτρας.
Η πρότασή μου καταχωρήθηκε στην προσωπική μου ιστοσελίδα και στις σημειώσεις μου στο F.B.
Μετά τη δημοσιοποίηση ακολούθησαν διάφορα σχόλια μεταξύ φίλων και γνωστών.
Επειδή είμαστε λαός που εύκολα ξεχνάει κι ας λέμε πως έχουμε μνήμη, θα ήθελα να σημειώσω περιληπτικά όσο γίνεται μερικές αδρές γραμμές και να σκιαγραφήσω τη μορφή, την προσωπικότητα ,τη δράση και την προσφορά της αξέχαστης αυτής μορφής της μεγάλης Ελληνίδας Μελίνας Μερκούρη.
Αρχικά θα μεταφέρω μερικά αποσπάσματα από τα ψηφίσματα ,(από τα πολλά που εκδόθηκαν στην πόλη μας) του Δήμου Πατρέων και του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών για το θάνατο της Μελίνας για να καταδείξω την απήχηση που είχε στην πόλη μας ο θάνατός της.
Το Δημοτικό Συμβούλιο στο ψήφισμά του μεταξύ άλλων αναφέρει: «…Τιμά στο πρόσωπό της το ασίγαστο πάθος της καλλιτεχνικής δημιουργίας τον ένθερμο πατριωτικό τρόπο προβολής των εθνικών δικαίων, τη μαχητική υπεράσπιση της Δημοκρατίας, την ακατάπαυστη δράση για τη διάδοση του Ελληνικού Πολιτισμού σε όλη την ανθρωπότητα. Τιμά το σθένος της για τη ζωή, τη Δημοκρατία, τον πολιτισμό. Τιμά την ανεκτίμητη προσφορά της ως Ηθοποιού ,Αγωνίστριας και Πολιτικού…»
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών στο ψήφισμά του αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής: «…εκφράζει την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του για τη γυναίκα - σύμβολο, που στο πρόσωπό της ο ελληνισμός και η παγκόσμια κοινότητα αναγνωρίζει τα ιδανικά της χώρας μας ,την Ελευθερία, την παιδεία ,την τέχνη και τον πολιτισμό, την μοναδική γυναίκα που με την προσωπικότητά της, την αγάπη της ,την καλοσύνη της, την αγωνιστικότητά της την δημοκρατικότητά της και την ακτινοβολία της λειτούργησε και θα λειτουργεί σα ν σημείο αναφοράς και συνδετικός κρίκος του σύγχρονου με τον αρχαίο πολιτισμό, για την πρόοδο της ανθρωπότητας…»
Δεν μπορώ παρά να σημειώσω και λίγες γραμμές από το κείμενο που δημοσίευσε αμέσως μετά την κηδεία της Μελίνας το «Βήμα» του καθηγητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνου Τσουκαλά όπου αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Η Μελίνα αγαπήθηκε όχι γι’ αυτό που κατάφερε ούτε γι’ αυτό που υπέστη αλλά γι’ αυτό που ήταν, για αυτό που κατόρθωσε να εξακολουθεί να είναι σε έναν κόσμο ολοένα και πιο άχρωμο, αδιάφορο και ανάξιο.
΄Όπως ακριβώς αρμόζει σε μια εποχή όπου το φαντασιακό συρρικνώνεται και η καθολική δυσπιστία γίνεται ενδημική ως πρώτες συμβολικές αρετές αναδεικνύονται το πάθος, η συνέπεια και η βούληση μιας γυναίκας που ποτέ δεν έπαψε να παλεύει για τη δική της αλήθεια και για την αλήθεια της Ελλάδας. Η Μελίνα εξέφρασε την εποχή της επειδή ακριβώς μπόρεσε να αντισταθεί στην εποχή της. Και να πείσει ότι η αντίσταση είναι δυνατή.»
Τέλος σε ανοιχτή επιστολή τους 26 Βρετανίδες Ηθοποιοί συνυπογράφουν και υιοθετούν την διακήρυξη 87 Βρετανών Βουλευτών για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα σημειώνουν τα εξής:
«…Γράφουμε την επιστολή μας αυτή …για να χαιρετίσουμε το μεγάλο έργο της Μελίνας στον κινηματογράφο και το θέατρο καθώς και την αφοσίωσή της στην ευημερία του λαού της αγαπημένης της πατρίδας της Ελλάδας. Το αγωνιστικό της πνεύμα υπήρξε πηγή έμπνευσης κατά τη διάρκεια της φασιστικής χούντας που κυβέρνησε την Ελλάδα από το 1967 μέχρι το 1974 και το μετέπειτα έργο της στην ελληνική πολιτική ήταν πλήρες ενέργειας και πίστης. Ως υπουργός πολιτισμού της Ελλάδος υπήρξε πραγματικά διεθνίστρια, τιμώντας και ενθαρρύνοντας την πολιτιστική ζωή εντός των συνόρων της χώρας της επιδεικνύοντας την ίδια στιγμή την προσήλωσή της στην Ευρωπαϊκή ΄Ένωση η οποία εκφράσθηκε στην πρωτοβουλία της για την ανάπτυξη του θεσμού της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Υιοθετούμε τη διακήρυξη που υπέγραψαν οι Βρετανοί Βουλευτές και καλούμαι τη βρετανική κυβέρνηση να επιστρέψει με την ευκαιρία αυτή τα Μάρμαρα του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο ,στην Αθήνα όπου και ανήκουν. Η Μελίνα Μερκούρη αγωνίσθηκε επί μακρόν και με πάθος για τον σκοπό αυτόν και αυτό θα ήταν η πιο έντιμη πράξη».
Ποία άλλη μαρτυρία έχομε χρεία για την προσωπικότητα της Μελίνας Μερκούρη; Να πούμε ακόμη τους αγώνες της κατά της Χούντας για την αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας.
Να σημειώσουμε ότι η Χούντα της αφαίρεσε την Ελληνική Ιθαγένεια, κι εκείνη απάντησε : «Ελληνίδα γεννήθηκα. Θα πεθάνω Ελληνίδα ».
Υπήρξε εκείνη που εισηγήθηκε και καθιέρωσε τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.
Υπήρξε εκείνη που δημιούργησε το 1983 τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα σε δέκα πόλεις της χώρας.
Έλαμψε στη διεθνή σκηνή με το έργο «Ποτέ την Κυριακή» ενώ καθιερώθηκε σαν πρωταγωνίστρια στο θέατρο, στο θεατρικό έργο του Τέννεσσυ Γουϊλιαμς «Λεωφορείο ο πόθος»1946.
Η πρώτη της κινηματογραφική προσφορά ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» το 1955 ενώ ακολούθησαν το «Ποτέ την Κυριακή» και «Φαίδρα» 1962 «Τοπκαπί» 1964 και «A Dream of Passion» 1970.
Το 1977 εκλέγεται για πρώτη φορά Βουλευτής με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. στη Β΄ Περιφέρεια Πειραιά.
Το 1979 πρωταγωνιστεί στην ταινία «Η κραυγή» του Ντασέν.
Το 1981 συμμετέχει για πρώτη φορά στην Κυβέρνηση ως Υπουργός Πολιτισμού αξίωμα που διατηρεί σ’ όλη τη διάρκεια των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Στις Δημοτικές εκλογές κατέρχεται ως υποψηφία Δήμαρχος για το Δήμο Αθηναίων όπου ηττάται παίρνοντας ποσοστό 45,9% έναντι 50,1% του Αντώνη Τρίτση που υποστηρίχθηκε από τη Ν. Δ.
Ως Υπουργός Πολιτισμού έκανε μεγάλο αγώνα για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, πέτυχε να καθιερωθεί ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, ίδρυσε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα ΄Έκανε τα σχέδια και τις μελέτες για το Μουσείο της Ακροπόλεως και το νέο το Μουσείο της Πάτρας. Εισηγήθηκε την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας κ.α.
Η Μελίνα αγάπησε τον όλο τον κόσμο και αγαπήθηκε από τον κόσμο. Πιο πολύ αγάπησε την Ελλάδα και η Ελλάδα τη λάτρευε. Η πόλη των Πατρών της οφείλει τη Δημιουργία του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου ,την υλοποίηση του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης και το μεγάλο νέο της Αρχαιολογικό Μουσείο.
Αυτά τα λίγα για φρεσκάρισμα της μνήμης κάποιων που πάσχουν από αμνησία!…
Η Μελίνα είναι από τις ελάχιστες Ελληνίδες που καθιερώθηκε στο εξωτερικό με το μικρό της όνομα. Κι αυτό δεν είναι διόλου αμελητέο.
Η ονομασία του σταθμού υποδοχής του νέου λιμανιού της Πάτρας θεωρώ πως είναι ελάχιστη τιμή στην προσφορά της στην πόλη και την Ελλάδα.

"ΣΤΑΘΜΟΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΝΕΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΠΑΤΡΩΝ -ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ"

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ
ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΝΕΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΠΑΤΡΩΝ


Αξιότ.Κύριο
Γεώργιο Ζεπάτο
Πρόεδρο του Δ.Σ.
Ο.Λ.ΠΑ.
Ενταύθα


Αγαπητέ κ. Πρόεδρε,
Αρχικά θα ήθελα και εγγράφως να σας συγχαρώ για την ανάληψη των νέων σας καθηκόντων και να σας ευχηθώ καλή επιτυχία στο έργο που σας ανατέθηκε. Θα ήθελα με την επιστολή μου αυτή να σας θυμίσω μια απρέπεια και μια ύβρη την οποία διέπραξε στο πρόσφατο παρελθόν η προηγούμενη διοίκηση του Οργανισμού σας με το να αποκαθηλώσει την πινακίδα με το όνομα της αείμνηστης ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ από το Λιμάνι των Πατρών και ιδιαίτερα το σταθμό υποδοχής και να αναρτήσει νέα με το όνομα του αείμνηστου κι εκείνου συμπολίτη μας τ. Πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου.
Αυτή η επιχείρηση ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2004 και η πρόθεση της τότε διοίκησης ήταν να δοθεί το όνομα του αείμνηστου τ. Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή στο σταθμό υποδοχής του λιμένα σε αντικατάσταση του ονόματος ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ.
Τότε με επιστολή μου υπό την ιδιότητα του Νομαρχιακού Συμβούλου και Προέδρου της Εταιρείας Λογοτεχνών που δημοσιεύθηκε στον τοπικό τύπο (ΓΕΓΟΝΟΤΑ 8-8-2004 ) είχα καταγγείλει την επιχείρηση αυτή και είχα ζητήσει να μη γίνει η καθαίρεση εξηγώντας και τους λόγους που το επέβαλαν.
Προς στιγμή και για μερικά χρόνια ανεκόπη η προσπάθεια μετονομασίας.
Όμως όπως απεδείχθη στη συνέχεια το εγχείρημα δεν είχε εγκαταλειφθεί και η διοίκηση του Ο.Λ.ΠΑ. προχώρησε τελευταία στην τοποθέτηση πινακίδας με το όνομα του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.
Δεν είμαι διόλου σύμφωνος με μετονομασίες οδών και πλατειών όταν δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος όταν μάλιστα οι ονομασίες έχουν παγιωθεί για μεγάλες χρονικές περιόδους στη συνείδηση των πολιτών και αποτελούν σημεία αναφοράς.
΄Άλλωστε έχει διαπιστωθεί ότι πολλές μετονομασίες δεν επιβάλλονται στους πολίτες οι οποίοι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν στις συνομιλίες τους και τις συναλλαγές τους τις προηγούμενες ονομασίες.
Μολονότι δεν έχει παρέλθει παρά ελάχιστος σχετικά χρόνος από τη μετονομασία και θα μπορούσα να ζητήσω από τη Διοίκησή σας την αποκατάσταση της ονομασίας του σταθμού υποδοχής με το όνομα ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ δεν θα το πράξω, θα προτείνω όμως και παρακαλώ να εισαχθεί ως θέμα ημερήσιας διάταξης σε προσεχή συνεδρίαση της Διοίκησης του Οργανισμού προκειμένου να αποφασίσει την εξάλειψη της ύβρεως όχι φυσικά προς την αξέχαστη Ελληνίδα αλλά προς το λαό των Πατρών ο οποίος ξέρει να τιμά ανθρώπους αγώνων και προσφοράς και να αποφασίσει να δοθεί στο σταθμό υποδοχής του νέου λιμένα Πατρών το όνομα της μεγάλης Ελληνίδας που τίμησε τη χώρα μας στα πέρατα του κόσμου ως Ηθοποιός, ως Πολιτικός και ως Αγωνίστρια.
Ελπίζω κ. Πρόεδρε ότι θα επιδείξετε την ίδια με μένα ευαισθησία και θα προχωρήσετε σε μια ενέργεια την οποία είμαι βέβαιος ότι θα επικροτήσει ο λαός των Πατρών στο σύνολό του.
Με φιλικούς χαιρετισμούς
Πάτρα 21-10-2010
ΛΕΩΝΙΔΑΣ Γ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ
Πρόεδρος Εταιρείας Λογοτεχνών
τ. Νομαρχιακός Σύμβουλος

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΗΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ 1902-2010

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΗΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ
1902 – 2010

ΛΕΩΝΙΔΑ Κ. ΚΑΡΝΑΡΟΥ


Θα προσπαθήσω σ’ αυτό το μικρό αφιέρωμα, όσο πιο λιτά μπορώ, να παρουσιάσω την ιστορία των 100 και πλέον χρόνων του Συλλόγου των Ηλείων της Πάτρας, παραθέτοντας νέα στοιχεία πέραν απ’ αυτά που έχουν δημοσιευθεί ήδη στο βιβλίο μου «Ηλειακή Παροικία της Πάτρας» που εξέδωσε το 1992 με δαπάνες του ο Σύλλογος Ηλείων των Πατρών «Ο Κόροιβος».
Καθένας που ζει και αναπνέει σε μια πόλη συμβάλλει θετικά ή αρνητικά στη διαμόρφωση της ιστορίας της. Άλλος πολύ και άλλος λίγο. Άμεσα ή έμμεσα. Οι σύλλογοι και τα εργατικά σωματεία κατάφεραν «εν τη ενώσει» να δώσουν ισχύ σε ομάδες ανθρώπων που από μόνοι τους ίσως να μην κατάφερναν να κάνουν κάτι το άξιο λόγου. Την προσφορά των εργατικών σωματείων, κυρίως στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, δε μπορεί κανείς να αμφισβητήσει. Όπως και δε μπορεί να αγνοήσει και την προσφορά των συλλόγων, συνδέσμων και σωματείων, που τα μέλη τους που ζουν στην Πάτρα και κατάγονται από άλλες περιοχές.
Η προσφορά των πολυάριθμων συλλόγων που από τον 19ο αιώνα δρουν στην Πάτρα είναι ανεκτίμητη, γιατί αγκαλιάζουν ανθρώπους απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα παρέχοντας αλληλοβοήθεια, ανύψωση του πνευματικού επιπέδου με διαλέξεις και ανάπτυξη της επικοινωνίας μεταξύ των μελών τους. Η εγκατάσταση –μόνιμη ή προσωρινή– πολλών εποίκων από ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό διαμέρισμα σε μια άλλη πόλη, δημιουργούσε προβλήματα προσαρμογής αλλά και επικοινωνίας, αφού πολλοί ήσαν αυτοί που αισθάνονταν χαμένοι μεταξύ ανθρώπων από περιοχές με άλλα ήθη και έθιμα. Κι αν σήμερα με την ανάπτυξη των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, αυτό δεν είναι τόσο εμφανές, στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα ήταν η πραγματικότητα.
Στην Πάτρα άρχισαν σιγά-σιγά να ιδρύονται σύλλογοι από το 1873 με πρώτο των Καλαβρυτινών. Ακολούθησαν των Κεφαλλήνιων το 1874, των Λακώνων και Μεσσηνίων το 1890, των Ζακυνθίων το 1893, των Κερκυραίων το 1894, των Ναυπακτίων το 1897, των Ηπειρωτών το 1900 και το 1902 αυτός των Ηλείων. Η αλματώδης ανάπτυξη της Πάτρας σαν σειρήνα τράβηξε πολλούς στην αγκαλιά της. Στα προλεγόμενα του βιβλίου «Πάτρα 1900», ο αείμνηστος Παναγιώτης Κανελλόπουλος μας πληροφορεί ότι: «…στη διαμόρφωση του πληθυσμού της Πάτρας στα τέλη του προηγούμενου με αρχές του 20ου αιώνα, την πρώτη θέση –με κριτήριο την αριθμητική δύναμη– είχαν οι Επτανήσιοι, τη δεύτερη οι Καλαβρυτινοί, την Τρίτη οι Ηλείοι και ακολουθούσαν σχεδόν ισοδύναμοι οι Μεσολογγίτες και οι Ναυπάκτιοι…».
Πριν από έναν αιώνα λοιπόν, ιδρύθηκε ο πρώτος Σύλλογος Ηλείων των Πατρών και συγκεκριμένα στις 26 Μαΐου του 1902. Όπως διαβάζουμε στο μοναδικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Νεολόγος» των Πατρών:
«Σύνδεσμος Ηλείων
Διακόσιοι περίπου Ηλείοι συνελθόντες σήμερον όπως κάμωσιν τας αρχαιρεσίας του αρτισυστάτου αυτών συνδέσμου, εξέλεξαν Πρόεδρον αυτών τον κ. Παναγούλην, Αντιπρόεδρον τον κ. Ανδρικόπουλον και Ταμίαν τον κ. Καΐρην».
Δυστυχώς, παρά την επισταμένη έρευνα στα διαθέσιμα αρχεία του «Νεολόγου» αλλά και των άλλων πατρινών εφημερίδων, δεν κατάφερα να εντοπίσω περισσότερα για την όμορφη αυτή κίνηση που είχε γίνει τότε.
Να σημειωθεί ότι στην Πάτρα οι Ηλείοι –πρώτοι αυτοί– ίδρυσαν το σύλλογό τους στις 26 Μαΐου του 1902, ενώ στην Αθήνα, όπως μας πληροφορεί ο Ηλείος ιστοριοδίφης Βύρων Δάβος, η ίδρυση αντίστοιχου συλλόγου πραγματοποιήθηκε δύο μήνες αργότερα, στις 29 Ιουλίου του 1902.
Στη συνέχεια, το 1909 οι νομοί Ηλείας και Αχαΐας συνενώνονται και αποτελούν το Νομό Αχαϊοήλιδος. Ακολουθούν τη δεκαετία 1912-1922 οι μεγάλοι αγώνες του Έθνους μας που απελευθέρωσαν τους σκλάβους αδελφούς μας και το 1930 διαιρείται ξανά ο νομός Αχαϊοήλιδος στους δύο προαναφερόμενους νομούς. Τη χρονιά εκείνη, σε σύνολο πληθυσμού της Πάτρας 61.278 ψυχών, οι 8.000 περίπου ήσαν Ηλείοι.
Φαίνεται ότι ο πρώτος Ηλειακός Σύλλογος είχε περάσει στην ιστορία, αφού στις 2 Μαρτίου 1930 μια ομάδα Ηλείων των Πατρών αποφάσισε να ιδρύσει νέο σύλλογο. Από το πρακτικό αυτής της συνεδρίασης είναι τα πιο κάτω:
«Πρακτικόν περί Ιδρύσεως εν Πάτραις Συνδέσμου των εν Πάτραις εγκατεστημέων Ηλείων υπό τον τίτλον ‘‘ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ ΗΛΕΙΩΝ Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ’’
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι εν Πάτραις εγκατεστημένοι και εκ της επαρχίας Ηλείας καταγόμενοι Παναγιώτης Λιακόπουλος, δικηγόρος, Νικόλαος Παπαναγόπουλος, ναυτικός πράκτωρ και Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Πατρέων, Νικόλαος Μπομπής, χημικός, Γεώργιος Ξυδιάς, δημοτικός Στρατολόγος Πατρέων, Κων/νος Αναγνωστόπουλος, ιατρός, Ανδρέας Λαμπρόπουλος, ζαχαροπλάστης (είναι ο ιδιοκτήτης του ιστορικού ζαχαροπλαστείου ‘‘ΟΛΥΜΠΙΑ’’), Ανδρέας Χαρμαντάς, έμπορος, Ευγένιος Παπαναγόπουλος, ξενοδόχος, Νικόλαος Αλεξανδρόπουλος, έμπορος και Θεόδωρος Πετρόπουλος, έμπορος, συνελθόντες σήμερον την 2α Μαρτίου 1930 και ώραν 7ην μ.μ. εν τω γραφείω του κ. Νικολάου Παπαναγοπούλου και έχοντες τα υπό του νόμου απαιτούμενα προσόντα, απεφασίσαμεν και προέβημεν εις την ίδρυσιν του ανωτέρω Συνδέσμου των εν Πάτραις Ηλείων ‘‘Η Αλληλεγγύη’’ σκοποί του οποίου έσεται κλπ…κλπ
Εν Πάτραις σήμερον τη 2 Μαρτίου 1930. Οι ιδρυταί (έπονται 73 υπογραφές».
* - *
Στις πρώτες εκλογές του Συνδέσμου που έγιναν στις 30 Μαρτίου 1930 στην ταράτσα του κινηματογράφου «Πάνθεον», ψήφισαν 82 μέλη και εξελέγησαν: Πρόεδρος: Κων/νος Πρεβεδούρος, δικηγόρος,
Αντιπρόεδρος: Νικόλαος Παπαναγόπουλος, πράκτωρ και Δημοτικός Σύμβουλος,
Γενικός Γραμματέας: Παναγιώτης Λιακόπουλος, δικηγόρος,
Ταμίας: Θεόδωρος Πετρόπουλος, σταφιδέμπορος
Μέλη: Αλέξανδρος Καραμέρος, ξενοδόχος,
Νικόλαος Νινόπουλος σταφιδομεσίτης,
Κων/νος Αναγνωστόπουλος, ιατρός,
Σπυρίδων Χρυσανθόπουλος, δικηγόρος,
Ανδρέας Λαμπρόπουλος, ζαχαροπλάστης,
Άγγελος Οικονόμου, φαρμακοποιός,
Νέστωρ Ράλλης, ιατρός και
Ιωάννης Αλμπανόπουλος, ιατρός.
«Μετά την γενομένην εκλογήν, λαβών τον λόγον ο κ. Πρεβεδούρος αφού εξέφρασε τας θερμάς ευχαριστίας του δια την εκλογήν του, εδήλωσεν ότι παρ’ όλας τας επαγγελματικάς του ασχολίας θα επιδιώξη, ενισχυόμενος από τα αξιότιμα μέλη του Δ.Σ. και παρ’ όλων των αγαπητών συμπολιτών να συντελέση εις την πραγμάτωσιν των σκοπών του συλλόγου, όστις είναι ένας από τους αξιολογωτέρους συλλόγους όχι μόνον από αριθμητικής απόψεως, αλλά από πάσης άλλης απόψεως και τέλος ηυχήθη υπέρ της καλλιτέρας προόδου και της ανωτέρας ηθικής και υλικής ανυψώσεως των Ηλείων».
Στις αρχαιρεσίες του Συλλόγου το 1932 εξελέγησαν:
«Πρόεδρος: Νίκος Ε. Παπαναγόπουλος, πράκτωρ
Αντιπρόεδρος: Θεόδωρος Πετρόπουλος, σταφιδέμπορος
Ταμίας: Νικόλαος Αλεξανδρόπουλος, σταφιδέμπορος
Γενικός Γραμματέας: Ανδρέας Καλαντζόπουλος, δημοσιογράφος
Έφορος: Ανδρέας Λαμπρόπουλος, ζαχαροπλάστης
Σύμβουλοι: Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, ξενοδόχος
Πάνος Λιακόπουλος, δικηγόρος
Ανδρέας Ανδρουτσόπουλος, σταφιδέμπορος
Βασίλειος Μανιάτης, υπάλληλος Αμερικανικού Προξενίου
Διονύσιος Γαλανόπουλος, έμπορος
Βίκτωρ Βικτωράτος, εμπορορράπτης
Ανδρέας Χαρμαντάς, έμπορος
Το Διοικητικό Συμβούλιο με ομόφωνη απόφασή του ανακήρυξε επίτιμο πρόεδρο τον Ξαβέριο Παπαηλιού, διευθυντή Εθνικής Τραπέζης».
Δραστήριος ο πρόεδρος του Συλλόγου Νίκος Ε. Παπαναγόπουλος που την εποχή εκείνη ήταν Δημοτικός Σύμβουλος Πατρέων και πρόεδρος της Ένωσης των Εφέδρων Υπαξιωματικών, κατήλθε και ως υποψήφιος βουλευτής στις εκλογές της 6-3-1933 με τον Λαϊκό συνδυασμό εκπροσωπώντας τον κάμπο της Ηλείας «κατόπιν αξιώσεως πλείστων συγγενών του και φίλων και ισχυρών παραγόντων, αξιούντων να εκπροσωπευθή την φοράν αυτήν και η Ανδραβίς εις τον αντικυβερνητικόν συνδυασμόν, ήτις αριθμεί περί την μίαν χιλιάδα ψήφων. Δεδομένου δε, ότι ο κ. Παπαναγόπουλος είναι πασίγνωστος και δημοφιλής καθ’ όλην την Ηλείαν, λόγω των πολλαπλών του υπηρεσιών, δύναται να θεωρηθή από τούδε ως έχων εξησφαλισμένην την επιτυχίαν».
Όμως η φιλόδοξη αυτή κάθοδος δεν αξιολογήθηκε και τόσο θετικά από τους συμπολίτες του και ο Παπαναγόπουλος έλαβε μόλις 118 ψήφους με αποτέλεσμα να μην ξανασχοληθεί με την πολιτική και να δώσει όλη την ενεργητικότητά του στην προώθηση των θεμάτων του Συλλόγου μέχρι τις παραμονές του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
«Σύλλογος των εν Πάτραις Ηλείων
Καλούνται άπαντα τα μέλη του συλλόγου των εν Πάτραις Ηλείων όπως σήμερον και ώραν 9,30 π.μ. παρευρεθώσιν εις το επί της οδού Αγίου Ανδρέου 33 «Ξενοδοχείον Πριγκηπικόν» ένθα το γραφείον του ημετέρου συλλόγου όπως μεταβώμεν εν σώματι εις την τελεσθησομένην λιτανείαν του Πολιούχου μας Ανδρέου.
Ο Πρόεδρος: Νικ. Ε. Παπαναγόπουλος - Ο Γραμματεύς: Χαράλαμπος Ράντος»
Στις 20 Μαΐου 1934 ο Σύλλογος Ηλείων των Πατρών διοργάνωσε μια μεγάλη εκδρομή στα πάτρια με τελικό προορισμό την Αρχαία Ολυμπία. Για το σκοπό αυτό μίσθωσε έκτακτη αμαξοστοιχία με αναχώρηση την 5 ½ πρωινή και επιστροφή την 10,30 το εσπέρας. Εκτός της Αρχαίας Ολυμπίας οι εκδρομείς επισκέφθηκαν τον Πύργο και την Αμαλιάδα. Για την εκδρομή αυτή ένας εκ των συμμετασχόντων σημείωσε στον «Νεολόγο»:
«ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΡΟΜΗΝ ΗΛΕΙΩΝ
Κύριε Διευθυντά
Εις εν των τελευταίων φύλλων του «Νεολόγου» ανέγνωσα μετ’ ευχαριστήσεως ότι το Διοικητικόν Συμβούλιον του Συλλόγου των εν Πάτραις Ηλείων εξέφρασε τας ευχαριστίας και εξέλεξεν επίτιμον μέλος του Συλλόγου του τον Δήμαρχον Αμαλιάδος διά την προ ημερών γενομένην προς τους εκδραμόντας εις Αρχαίαν Ολυμπίαν Ηλείους θερμήν υποδοχήν.
Φρονώ ότι επιβάλλεται επί τη ευκαιρία ταύτη και εις ημάς τους συνεκδρομείς μετά του Συλλόγου ξένους, να ευχαριστήσωμεν θερμώς εν γένει τους κατοίκους της Αμαλιάδος. Διότι, πάντες επωφεληθέντες της ημέρας της αναπαύσεως εκ της εργασίας, εσχηματίσαμεν την εκδρομήν, όχι μόνον χάριν αναψυχής αλλά μεταβαίνοντες εις την Αρχαίαν Ολυμπίαν να θαυμάσωμεν και προσκυνήσωμεν τα λείψανα και τα αριστουργήματα των αρχαίων μας προγόνων. Εις δε τον Πύργον και Αμαλιάδα να καταθέσωμεν ευλαβώς εις το μνημείον του θυσιαθέντος αδελφού μας στρατιώτου διά την πατρίδα ένα στεφάνι εξ ανθέων του Μαΐου και να σταθώμεν επί τινα λεπτά, προσκυνηταί προ του μνημείου.
Τον σκοπόν μας τούτον εκτιμήσαντες, η ευγενής Δημοτική Αρχή και ο φιλόξενος πληθυσμός της πόλεως Αμαλιάδος, προσήλθον σύσσωμοι με το αίσθημα της αλληλεγγύης και της αγάπης προς τον πλησίον και μας υπεδέχθησαν μετά της μουσικής με θερμοτάτας διαχύσεις, στρώσαντες την οδόν της διαδρομής μας μέχρι του μνημείου με δάφνας. Διά τούτο, κατά την εκκίνησιν του τραίνου, παιανιζούσης της μουσικής οι εκδρομείς δικαίως εξέφερον βαθειά από την καρδιά των τας λέξεις «Μπράβο Αμαλιάς».
Ο εκ των εκδρομέων Γεώργιος Κόλλιας».
Έτσι, όταν λίγους μήνες αργότερα, στις 9 Ιουλίου του 1934, δολοφονήθηκε ο Δήμαρχος Αμαλιάδος Διονύσιος Λαγκαδινός, η είδηση της αποτρόπαιας πράξης προκάλεσε ζωηρή συγκίνηση μεταξύ των Ηλείων των Πατρών. Συνήλθε εκτάκτως το Δ.Σ. του Συλλόγου και εξέδωσε το πιο κάτω ψήφισμα:
«Το Διοικητικόν Συμβούλιον των εν Πάτραις Ηλείων συνελθών εκτάκτως επί τω αγγέλματι του τραγικού τέλους του Δημάρχου Αμαλιάδος Διονυσίου Λαγκαδινού, επιτίμου μέλους, αποφασίζει:
1. Την κατάθεση αντί στεφάνου, το ποσό των 300 δραχμών εις την ενοριακήν επιτροπήν του ναού Αγίου Αθανασίου Αμαλιάδος υπέρ των απόρων ενοριτών της.
2. Να αναρτηθή η σημαία του συλλόγου μεσίστιος επί τριήμερον κλπ
Ο Αντιπρόεδρος Γεώργιος Μαρινόπουλος, ο Γεν. Γραμματέας Χαράλαμπος Ράντος».
Με την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανεστάλησαν οι δραστηριότητες του δευτέρου κατά σειρά συλλόγου των Ηλείων των Πατρών. Ακολούθησαν τα μαύρα χρόνια της Κατοχής μέχρι που ήλθε η πολυπόθητη Απελευθέρωση. Δεν πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα που οι Ηλείοι της Πάτρας αισθάνθηκαν την ανάγκη να επανασυστήσουν τον Σύλλογό τους. Στις 24-12-1946 ο σύλλογος ανασυγκροτήθηκε και εξέλεξε προσωρινή διοικούσα Επιτροπή η οποία ενέργησε για να εγγράψει τους Ηλείους των Πατρών στα μητρώα του Συλλόγου. Η Επιτροπή είχε εξουσιοδοτήσει τον Δημοτικό Υπάλληλο Χρήστο Γαλανούλια να διενεργήσει τις εγγραφές στο Δημαρχείο όπου εργαζόταν. Στις 22 Ιουνίου του 1947 στις πρώτες μετά την Κατοχή αρχαιρεσίες εξελέγησαν:
«Πρόεδρος ο Κων/νος Αναγνωστόπουλος, ιατρός,
Αντιπρόεδρος ο Νικόλαος Αλεξανδρόπουλος, σταφιδέμπορος,
Γεν. Γραμματέας ο Χρήστος Γαλανούλιας, Δημοτικός υπάλληλος,
Ταμίας ο Πέτρος Βατσής, έμπορος
και Σύμβουλοι οι: Χρήστος Κουτρουμπής, Επόπτης Εργασίας,
Αθανάσιος Σαρμάς, σταφιδέμπορος,
Δημήτριος Ηλιάδης, έμπορος,
Χαράλαμπος Δρακόπουλος, Πρόεδρος Αρτοποιών Πατρών,
Παύλος Βασιλόπουλος, καθηγητής,
Χαράλαμπος Μαράζης, εμπορικός αντιπρόσωπος,
Θεοφάνης Γιαρμενίτης, ταγματάρχης ε.ά. και
Χρήστος Αχτύπης, ταγματάρχης ε.ά.».
Μια δεκαετία περίπου αργότερα και συγκεκριμένα στις 8 Φεβρουαρίου 1959, γενομένων αρχαιρεσιών του Συλλόγου των εν Πάτραις Ηλείων, εξελέγησαν κατά σειράν επιτυχίας οι κάτωθι:
«Χρήστος Γαλανούλιας, Πέτρος Βατσής, Χρήστος Χρηστόπουλος του Επαμεινώνδα, Ανδρέας Λαμπρόπουλος, Γεώργιος Πετρόπουλος, Ανδρέας Κολλιόπουλος, Κων/νος Λαδέας, Ηλίας Τσαούσης, Άγγελος Μητσώνιας, Πάνος Λυμπέρης, Νικόλαος Κολόσακας και Ανδρέας Χαρμαντάς».
Ο δεύτερος κατά σειρά σύλλογος διατηρήθηκε μέχρι το 1967 όταν η 7χρονη δικτατορία ανέστειλε τη λειτουργία πολλών συλλόγων και σωματείων. Μετά την πτώση της κρίθηκε αναγκαία η δημιουργία νέου συλλόγου. Εδώ έχουμε όχι επανασύσταση του παλιού, αλλά ίδρυση νέου.
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1974 η Προσωρινή Επιτροπή έβγαλε ανακοίνωση που καλούσε τους Ηλείους των Πατρών να «πλαισιώσουν την κίνηση για τη δημιουργία ενός Συλλόγου των εν Πάτραις Ηλείων». Ο Σύλλογος ξεκίνησε κατ’ αρχήν με ένα μικρό πυρήνα Ηλείων που τον αποτελούσαν οι: Λεωνίδας Μαργαρίτης, ασκούμενος δικηγόρος τότε και στη συνέχεια για πολλά χρόνια Πρόεδρος του Συλλόγου, Δημήτριος Ρουμελιώτης, γιατρός, Δημήτριος Βασιλόπουλος, δικηγόρος, Ανδρέας Κόκκοτας, εκπαιδευτικός, Γεώργιος Μωραΐτης, χημικός, Ιωάννης Γαλανόπουλος, έμπορος και Δημήτριος Σπηλιόπουλος, ιδιωτικός υπάλληλος.
Η ονομασία που δόθηκε στον αρτισύστατο σύλλογο ήταν «Κόροιβος» από το όνομα του πρώτου Έλληνα Ολυμπιονίκη Κοροίβου του Ηλείου το 776 π.Χ. Την 1η Μαρτίου 1975, 21 ιδρυτικά μέλη υπέγραψαν το πρακτικό ίδρυσης και ενέκριναν το καταστατικό του σωματείου που αποτελείτο από 29 άρθρα.
Από τις δραστηριότητες του τρίτου κατά σειρά Συλλόγου, μπορούμε εν συντομία να αναφέρουμε την έκδοση της μηνιαίας εφημερίδας «Ήλιδα» την τριετία 1978-1980, τη διοργάνωση πολλών πνευματικών εκδηλώσεων, επισκέψεις σε ιδρύματα της Ηλείας, δημιουργία Κοινοτικής Βιβλιοθήκης στο Σιμόπουλο Πηνείας, βραβεύσεις αριστούχων μαθητών παιδιών μελών του συλλόγου, πολλές εκδρομές στην Ηλειακή γη και σε διάφορα μέρη της Ελλάδος, συνεστιάσεις κλπ. που σκοπό είχαν τη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των μελών, κάτι που κατάφερε με επιτυχία ο Σύλλογος.
Πριν κλείσω την περιεκτική παρουσίαση του Συλλόγου Ηλείων των Πατρών, θα αναφέρω επιγραμματικά τους διατελέσαντες Προέδρους του «Κοροίβου» από το 1975 μέχρι σήμερα που κατά σειρά είναι οι: Λεωνίδας Μαργαρίτης, Πάνος Τζαβάρας, Νικόλαος Τσάκωνας, Λάμπρος Γεωργόπουλος, Δημήτριος Παναγιωτακόπουλος, Θεόδωρος Ρέγκλης και Aγγελική Μαργαρίτη.

Ένας αιώνας Συλλόγου Ηλείων των Πατρών, μια σημαντική επέτειο που μας κάνει υπερήφανους, όταν σήμερα στους δύσκολους καιρούς της παγκοσμιοποίησης και του ατομισμού που είναι αποτρεπτικοί για τη συμμετοχή και τη δραστηριοποίηση του καθενός μας στα κοινά, εμείς είμαστε παρόντες και κρατάμε ζωντανό το Σύλλογό μας βοηθώντας έτσι τους συμπατριώτες μας τόσο εδώ όσο και στην ιδιαίτερή μας πατρίδα.
Ο Σύλλογος των Ηλείων «ο Κόροιβος» ακολούθησε τις διακυμάνσεις της κοινωνίας. Άλλοτε, όταν υπήρχε μαζικότητα στους συλλόγους (συνδικαλιστικούς, πολιτιστικούς κλπ), ήταν από τους δραστήριους στην πόλη των Πατρών με πολλές εκδηλώσεις. Ο σύγχρονος όμως τρόπος ζωής αποξένωσε κατά πολύ τους συνανθρώπους μας και τους οδήγησε σε μια ατομική πορεία. Μην ξεχνάμε όμως ότι η απόσταση πλέον των δύο νομών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς αλλά και με τα ΙΧ έχει εκμηδενιστεί και δεν θεωρεί πια ο Ηλείος την ανάγκη να είναι μέλος σε σωματείο αφού δεν αισθάνεται ότι είναι μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα του, κάτι που συμβαίνει ιδιαίτερα με τους Κρήτες, τους Μακεδόνες, τους Θράκες, τους Χιώτες κλπ.
Η Πάτρα ήταν και είναι η πρωτεύουσα της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και οι αποφάσεις καλώς ή κακώς παίρνονται από εδώ. Πολλά είναι τα θέματα που θα μπορούσε να συμβάλλει στην επίλυσή τους ή στην ανάδειξή τους ο «Κόροιβος» και σε πολλά έχει βάλει τη σφραγίδα του.
Εύχομαι ο Σύλλογος να συνεχίσει τις δραστηριότητές του και στο νέο αιώνα που διανύουμε και να είναι ο συνδετικός κρίκος όλων των Ηλείων που ζουν και δραστηριοποιούνται στην Πάτρα με την ιδιαίτερη πατρίδα τους.
* Ο Λεωνίδας Καρνάρος είναι ιστορικός μελετητής και συγγραφέας

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Ένα αγόρι πλησίασε ένα γέρο στάθηκε μπροστά του, τον κοίταξε στα μάτια, και του είπε:
«Είσαι πολύ σοφός άνθρωπος. Θα ήθελα να μάθω από εσένα που ξέρεις , το μυστικό της ζωής».
Ο γέρος κοίταξε το αγόρι και απάντησε:
«Έχω σκεφτεί πολύ στη ζωή μου, και το μυστικό μπορεί να συνοψιστεί σε τέσσερεις λέξεις.
Η πρώτη: Σκέψου πως θέλεις να ζήσεις.
Η δεύτερη: Πίστεψε στον εαυτό σου με βάση το σκεπτικό που έχεις κάνει , με το πώς θέλεις να ζήσεις.
Η τρίτη : το Όνειρο για αυτά που θέλεις, με βάση την πίστη σου στον εαυτό σου και το πώς πρόκειται να ζήσεις.
και τέταρτη : η τόλμη. Τόλμησε να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα, με βάση την πίστη στον εαυτό σου και τις αξίες σου.
«Σκέψου, Πίστεψε, ονειρέψου, τόλμα»

Walter E. Disney