ΑΛΕΚΟΣ ΜΑΡΑΣΛΗΣ

Ο Άνθρωπος του αγώνα και του πνεύματος

Η μνήμη και η φήμη είναι δύο δίδυμες ολόφωτες αδελφές που παίρνουν τους νεκρούς από το επίγειο σκοτάδι των θνητών και τους οδηγάνε πέρα από το εφήμερο και το ανθρώπινο στη χώρα της Αθανασίας. ΄Έτσι κι εμείς θα ξετυλίξουμε το νήμα των αναμνήσεων για να φέρουμε στο σήμερα με βοηθό τη φήμη και τη μνήμη ένα από τους ιδρυτές και τον πρώτο εκλεγμένο πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν. Δ. Ελλάδος τον αξέχαστο φίλο Αλέκο Μαρασλή τον επιστήμονα, τον μελετητή, τον ποιητή της ευαισθησίας και του πόνου, τον ιστορικό συγγραφέα , τον συγγραφέα της επιστήμης, τον αγωνιστή της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, τον Μαικήνα κάθε ευγενούς πολιτιστικής και πνευματικής προσπάθειας, τον οραματιστή μιας νέας εποχής, τον άνθρωπο του πνεύματος της προόδου και της ομορφιάς.
Ο Αλέκος Μαρασλής υπήρξε ο άνθρωπος που στις δύσκολες στιγμές για το λαό μας στάθηκε όρθιος, ύψωσε το ανάστημά του και έδωσε το αγωνιστικό του παρόν διατρανώνοντας με θάρρος και αυταπάρνηση την αντίθεσή του στην κατάργηση των ελευθεριών του Λαού μας. Διώχθηκε, βασανίστηκε, και φυλακίστηκε για τις ιδέες του αλλά έμεινε όρθιος όπως όρθιοι έμειναν τόσοι αγωνιστές της ελευθερίας όλων των εποχών.
Υπήρξε ο επιστήμονας της προσφοράς, ο άνθρωπος της κοινωνικής ευαισθησίας. Σεμνός και επιτυχημένος επιστήμονας, δεν περιορίσθηκε στον επαγγελματισμό του πράγμα που συνήθως συμβαίνει, μελέτησε τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, πάσχισε για τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, μόχθησε για τον άνθρωπο και τα προβλήματά του και στάθηκε δίπλα του για να τον βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων του.
Αγνός και τίμιος ιδεαλιστής προσέφερε τα πάντα για το καλό του ανθρώπου, του συνάνθρωπου, του φίλου, του συμπολίτη, του συντρόφου, του συνοδοιπόρου. Την καρδιά του φλόγιζαν τα ιδανικά της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, της Πατρίδας, του Έθνους, της προόδου. Υπήρξε πρωτοπόρος στους κοινωνικούς αγώνες. Υπήρξε από τους πρώτους που πλαισίωσαν την Κίνηση των Δημοκρατικών Συνδέσμων, προ της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών και από τους πρώτους που συνέστησαν την αντιστασιακή οργάνωση Δ.Ε.Κ.Α. στη διάρκειά της.
Αλλά και μετά την πρώτη της Δικτατορίας ήταν από τα ιδρυτικά στελέχη που συνυπέγραψαν τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη.
Η μοίρα των αγνών αγωνιστών είναι λίγο-πολύ πάντοτε γνωστή γι’ αυτό δεν θα κάνουμε ειδικότερη αναφορά.
Αγκάλιασε από την πρώτη κι όλας στιγμή την προσπάθεια πολιτιστικής και πνευματικής ανάπτυξης της πόλης μας, ενισχύοντας την πνευματική κίνηση ΟΣΤΡΑΚΑ του ποιητή Σωκράτη Σκαρτσή, παραχώρησε δωρεάν μια αίθουσα ιδιοκτησίας του για τις εκδηλώσεις της. Το ίδιο έπραξε με τη σύσταση της Εταιρείας Λογοτεχνών της οποίας υπήρξε ο πρώτος αιρετός πρόεδρός της και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της δραστηριότητάς της με την καθιέρωση επί της προεδρίας του των φιλολογικών βραδινών και της ετήσιας έκδοσης του Ανθολογίου με τον τίτλο «Λογοτεχνικά Κείμενα»
Υπήρξε διευθυντής σύνταξης του περιοδικού ΑΧΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ και συνεκδότης με τον αείμνηστο ποιητή Φοίβο Δέλφη του λογοτεχνικού περιοδικού ΔΕΛΦΙΚΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ.
Στυλοβάτης του πολιτιστικού βίου της πόλης μας ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου επί Δημάρχου Θεόδωρου ΄Αννινου και στην Εταιρεία Θεάτρου στην οποία διετέλεσε πρόεδρος επί σειρά ετών και βοήθησε μ’ όλες του τις δυνάμεις στη δημιουργία του θεάτρου ΑΓΟΡΑ. Υπήρξε γενναιόδωρος συμπαραστάτης κάθε προσπάθειας για πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης μας.
Τον βλέπουμε να πρωτοστατεί ως πρόεδρος της Εταιρείας Τοπίου και Περιβάλλοντος για τη σωτηρία του Πατραϊκού για την αποτροπή του κινδύνου μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα της πόλης μας, για να μη γίνει καρβουναποθήκη η περιοχή του Δρέπανου. Τον ακούμε να καταγγέλλει τις κυβερνήσεις για περιφρόνηση του λαού της περιοχής όταν παραχώρησε άδεια για την κατασκευή λιμανιού και καρβουναποθήκης στο Δρέπανο.
Διαβάζουμε τα πύρινα άρθρα του για την προστασία της θάλασσας. Σ’ ένα άρθρο του έγραφε μεταξύ άλλων και τα εξής «..τα κύματα του Κορινθιακού θα αφηνιάσουν από αγανάκτηση και θα πνίξουν όλες τις αμαρτωλές πράξεις και τις βέβηλες ενέργειες. Θα πνίξουν και εσάς τους υπεύθυνους, αλλά δυστυχώς και εμάς τους αθώους, αν σύντομα δε σηκώσουμε τη φωνή και την πυγμή μας. Καιροί ου μενετοί.»
Αλλά η μεγάλη του αγάπη υπήρξε η Αυτοδιοίκηση κι όταν επιστρατεύθηκε στις εκλογές του Οκτωβρίου του έτους 1981 με προσωπική του παράκληση-απαίτηση του προέδρου του ΠΑ.ΣΟ.Κ, ενθυμούμε πως είχαμε επισκεφθεί μαζί τότε τον πρόεδρο, το αίτημά του ήταν να υπηρετήσει την πόλη από το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτή του η αγάπη τον έκανε να κινήσει μόνος, τον ανηφορικό δρόμο της θυσίας και της προσφοράς, κόντρα στις κομματικές επιλογές και να απαντήσει τότε με τα εξής λόγια στην ανακοίνωση της διαγραφής του: «Θέλω να δηλώσω ότι πάντα βρισκόμουν και θα βρίσκομαι μέσα στους αγώνες του Λαού για Ελευθερία, Δημοκρατία και Κοινωνική Δικαιοσύνη. Το απέδειξαν οι αγώνες μου στην ΄Ένωση Κέντρου, στους Δημοκρατικούς Συνδέσμους, στην αντιστασιακή μου δράση κατά την δικτατορία και στη στελέχωση του Κινήματος για την άνοδό του στην εξουσία. αποδέχθηκα την διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη από τους πρώτους και θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για τα ιδανικά της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας χωρίς να μπορεί κανένας να μου αφαιρέσει αυτά τα δικαιώματα.»
Αλλά και όταν ακόμη ήταν Αντιπρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Πατρέων ο Αλέκος Μαρασλής δεν χαρίστηκε στον τότε Δήμαρχο, πρόεδρο του Πνευματικού Κέντρου και του άσκησε δημόσια μέσω του τοπικού τύπου κριτική και τον κατηγορούσε ως υπαίτιο του ναυαγίου της υπόθεσης ίδρυσης Δημοτικού Επαγγελματικού Θεάτρου στην πόλη.
Χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του Αλέκου Μαρασλή υπήρξε η ελευθερία της σκέψης του και των ιδεών του. ΄Ένα χαρακτηριστικό δείγμα αυτής του της συμπεριφοράς υπήρξε και ένα περιστατικό το οποίο είδε το φως της δημοσιότητας σε εφημερίδα των Αθηνών. ΄Έγραφε αυτό το δημοσίευμα τα εξής χαρακτηριστικά
Η Επιτροπή Ειρήνης Πάτρας οργάνωσε μια δημόσια ομιλία. Ομιλητής ο Αλέκος Μαρασλής-πρώην στέλεχος του ΠΑΣΟΚ αναδομηθείς λόγω Αννινου. ΄Έγινε η σχετική προβολή, το ανάγγειλε το θέμα πομπωδώς ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ αλλά…Αλλά την παραμονή της ομιλίας παρουσιάστηκαν μπροστά στον κ. Μαρασλή τέσσερις Κνίτες. - Πάρτο… του είπαν και του έδωσαν κάτι χαρτιά. -Τι είναι αυτό; -Είναι ο… λόγος που θα εκφωνήσεις. Βέβαια ο κ. Μαρασλής έστειλε στον …Μαρξ τους συντρόφους και η ομιλία δεν έγινε τελικά.
Άνθρωπος του αγώνα και του πνεύματος ο Αλέκος Μαρασλής δεν άφησε ούτε στιγμή αναξιοποίητη, δεν περιορίσθηκε στο χειρουργείο και στη μαιευτική, συνέγραψε πλήθος άρθρων και μελετών που δημοσιεύθηκαν σε έγκυρα περιοδικά και εφημερίδες. Αξιόλογες εργασίες του είδαν το φως της δημοσιότητας ως αυτοτελή έργα όπως το έργο του με τίτλο «Ιατρική και Γιατροί στην Πάτρα» για το οποίο τον βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών. «Η ερωτική ψυχρότης στη γυναίκα» «Υγιεινή της εγκύου» «Χειρουργική του Γαληνού»,το ιστορικό λεύκωμα «ΠΑΤΡΑ 1900» με το θαυμάσιο δοκίμιο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, «Η Ιστορία της Πάτρας» «Η χειρουργική στο Βυζάντιο» διδακτορική διατριβή που του χάρισε τον καθ’ όλα τιμητικό τίτλο του Διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τέλος το βιβλίο «Πολιτική Υγείας» που αποτελεί μια αναδρομή στο χώρο και την προσπάθεια για την εξασφάλιση υγείας στην ευρεία περιφέρεια του ανθρώπινου κύκλου, όπως το χαρακτήρισε ο εκλεκτός φίλος κριτικός αείμνηστος πλέον κι εκείνος ο Τίμωνας Στρουθιάς.
Το επιστέγασμα της καταξιωμένης συνείδησης και η μετουσίωση του βιώματος σε έργο τέχνης γίνεται από τον Αλέκο Μαρασλή με το ποιητικό του έργο που κυκλοφόρησε στην Αθήνα από τις εκδόσεις ΔΕΛΦΙΚΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ με προλογικό σημείωμα του αξέχαστου ποιητή Φοίβου Δέλφη και με τον τίτλο «Το πρόσωπο του ΄Άλλου»(Ποιήματα Αντίστασης)
Δεν είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύονται ποιήματα του Αλέκου Μαρασλή, όμως αυτή τη φορά τα δίνει συγκεντρωμένα σε μια συλλογή. Αποτελούν μια πλημμύρα ψυχισμού και κατάνυξης, μια εναγώνια προσπάθεια, μια μυσταγωγία λόγου, μια συμπύκνωση νοημάτων που παραπέμπουν σε ακατάλυτες αξίες. Εδώ γνωρίζουμε τον άνθρωπο του πνεύματος και της ευαισθησίας, τον άνθρωπο λογοτέχνη και λογοπλάστη, τον άνθρωπο αγωνιστή της γραφίδας και των ιδεών.
Ο Αλέκος Μαρασλής είχε αναπτύξει αξιόλογη και επαινετή δραστηριότητα και στο συνδικαλιστικό χώρο των ιατρών. Διετέλεσε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πατρών την περίοδο 1974-1975.Χρημάτισε πρόεδρος της Εταιρείας Νέων Επιστημόνων από το 1965 έως το 1967.Συμμετείχε τακτικά με ανακοινώσεις του σε πανελλήνια και διεθνή συνέδρια και είχε δημοσιεύσει μελέτες του πάνω σε ιατρικά ζητήματα σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.
Ο Μαρασλής υπήρξε πατριδολάτρης και Πατρινολάτρης αγαπούσε υπερβολικά κάθε τι που είχε σχέση με την πόλη του και την χώρα του. Επιθυμούσε να είναι η Πάτρα πρωτοπόρα στις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα. ΄Έτρεφε μεγάλο θαυμασμό για το μεγάλο πνευματικό άνθρωπο Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Σε ένα σημείωμα του έγραφε: «Η Πάτρα με το θάνατο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου έγινε φτωχότερη πνευματικά, πολιτικά, ηθικά. Γιατί ο Παν. Κανελλόπουλος έτρεφε στην καρδιά του άσβηστη την αγάπη της γενέτειρας του. Τον ενδιέφερε οτιδήποτε συνέβαινε στην Πάτρα. Ρωτούσε για τους φίλους, για τη ζωή της πόλης, τους κατοίκους, την μεταμόρφωσή της. Υποστήριζε κάθε πατρινό, προσπαθούσε να τον προβάλει και να τον ενισχύσει πνευματικά…» Αυτά που έγραφε τότε(13-9-1986) ο Μαρασλής για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο ισχύουν και αφορούν και τον ίδιο, γιατί κι αυτός αυτής της κατηγορίας άνθρωπος υπήρξε και όντως το κενό που άφησε με το θάνατό του είναι και σήμερα εμφανές. Δυστυχώς για την πατρίδα μας αλλά και για την πόλη μας λιγοστεύουν επικίνδυνα οι πνευματικές μορφές που έχουμε ανάγκη για να ηγούνται στην πνευματική πρωτοπορία για να βγούμε από τα αδιέξοδα που έχουν συσσωρευτεί γύρω μας.
Σε άρθρο του δημοσιευμένο στη μηνιαία εφημερίδα «ΗΛΙΔΑ» που κυκλοφορούσε στην πόλη μας το έτος 1980 έγραφε τις πρωτοχρονιάτικες σκέψεις του και ανησυχούσε για το μέλλον. «Ζούμε, έγραφε, σε μια εποχή γεμάτη αντιφάσεις και αντιθέσεις. Γεμάτη υποσχέσεις αλλά και κάθε είδους απειλές. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι με πολλά ερωτηματικά για το μέλλον του κόσμου, τις προοπτικές του ανθρώπου. Τις δονήσεις αυτής της αναταραχής έχουμε ήδη αρχίσει να αισθανόμαστε» Πόσο αλήθεια επαληθεύεται και σήμερα, πόσο και σήμερα είναι επίκαιρο το μήνυμα που ο Αλέκος Μαρασλής έστελνε με την ανατολή εκείνου του χρόνου, μια ελπίδα για ειρήνη, ευτυχία κι ευημερία.

Θα κλείσω το σημείωμά μου αυτό με την παράθεση δύο μικρών σε έκταση αντιπροσωπευτικών αποσπασμάτων του συγγραφικού και ποιητικού του έργου , ενός μικρού άρθρου , με τίτλο:

«Η ελπίδα στην κρίση του πολιτισμού μας».

Το τέλος του 20ου αιώνα βρίσκει την ανθρωπότητα σε μια κρίσιμη καμπή. Ποτέ ο πλανήτης μας δεν βρέθηκε μπροστά σε μεγαλύτερο κίνδυνο, τον κίνδυνο της καταστροφής του. Ο άνθρωπος απειλείται με αφανισμό, απειλείται από ένα καινούργιο κατακλυσμό χωρίς νάναι σίγουρο αν θα βρεθεί μια κιβωτός να περισώσει τη συνέχεια της ζωής του. Αναφέρομαι στον κίνδυνο της ολοκληρωτικής καταστροφής από ένα πυρηνικό πόλεμο που οι ειδικοί τον θεωρούν αναπόφευκτο και που συνεχώς αναβάλλεται χωρίς να ξέρουμε μέχρι πότε.
Στο μεταξύ σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας εισβάλλει το μικρόβιο μιας καταστροφικής μανίας χωρίς όρια. Το μικρόβιο της εγκληματικότητας, των ναρκωτικών, της ανηθικότητας, της αφροσύνης, της ασυδοσίας. Χαρακτηριστικά σημάδια του μεγέθους της κρίσης του πολιτισμού μας. Μιας κρίσης που απειλητικά απωθεί την ανθρωπότητα και την κατευθύνει σε περιοχές αγχώδους νευρικότητας και παραφροσύνης. Φαινόμενα που πολλές φορές προβάλλονται σαν εκτόνωση της ανικανοποίητης ενεργητικότητας και της δεσμευμένης ζωτικότητας της εφηβείας, σαν έκρηξη της συσσωρευμένης ψυχικής ενέργειας, που δεν μπορεί να βρει διέξοδο, μέσα στα παραδοσιακά νόμιμα πλαίσια και εκδηλώνεται με την άρνηση της κοινωνίας στο σύνολό της.
΄Έτσι αμφισβητείται ο πολιτισμός μας, οι ανθρώπινες αξίες οι κλασικές αρχές. Ο άνθρωπος βαδίζει μέσα στη σύγχυση και την αβεβαιότητα.
Σύγχυση πολιτική, κοινωνική, οικονομική, πνευματική και περιβαλλοντική. Μέσα απ’ αυτό το λαβύρινθο και μέσα από την αναρχία στις ανθρώπινες σκέψεις και ενέργειες πλανιόνται αμφιβολίες και ερωτηματικά:Που θα οδηγήσει άραγε την ανθρωπότητα η μισαλλοδοξία, ο ολοκληρωτισμός, η υπερκυριαρχία, η ανθρώπινη απομόνωση η εγκληματικότητα, η αφροσύνη; Πώς θα βρεθεί η διέξοδος και η διαφυγή ανάμεσα από τις συμπληγάδες που απειλούν και συνθλίβουν τον άνθρωπο; Πως ο άνθρωπος θα απελευθερωθεί από τα δεσμά της αγωνίας του και θα δραπετεύσει από το λαβύρινθο της πολιτικής, τεχνολογικής, βιολογικής, δημογραφικής και οικονομικής υποδούλωσής του;
«Τη γνώμη των δυνατών ποιος θα μπορέσει να τη γνωρίσει; Ποιος θα μπορέσει ν’ ακουστεί ; (Γ. Σεφέρης)
«Η εποχή μας βρίσκεται στο βαθύτερο σημείο της νύχτας του κόσμου»
Heidegger Βρίσκεται σ’ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που ψηλαφητά αναζητάει την μελλοντική πορεία της. Και το σταυροδρόμι είναι το επίκεντρο της κρίσης της σύγχρονης κοινωνίας. Είναι η κρίση του πολιτισμού που προκαλεί κρίση στις συνειδήσεις. Αυτό το κλίμα δεν μπορεί παρά να επηρεάζει και τον πνευματικό κόσμο, το συγγραφέα, που πάντα διαισθάνεται τις δονήσεις της εποχής, προβλέπει το σφυγμό της και προσπαθεί να ισορροπήσει τα ρεύματα και να απομονώσει κάθε κίνδυνο. Ο ποιητής προφήτης της αυριανής εποχής υψώνει τη φωνή του. Δίνει τη μάχη χωρίς καιροσκοπισμό κι ιδιοτέλεια, με μοναδικό γνώμονα την ψυχική του ευαισθησία, την προφητική του αποστολή και την αποκάλυψη της αλήθειας, χωρίς φυγή κι αδιαφορία για την πνευματική και κοινωνική του αποστολή. Ξέρει πως καμιά φωνή δεν πάει χαμένη…Μέσα από τα φυλακισμένα αισθήματα και τα προδομένα ιδανικά δίνει καινούργια σχήματα, αναζητά ξεχωριστά σύμβολα και ιδιομορφίες στην έκφραση και τις διατυπώσεις της ψυχικής του ευαισθησίας. Σημάδια που άλλοτε εκδηλώνονται σαν μια ταραχή στο κρανίο και άλλοτε σαν αναζήτηση της λογικής πορείας μέσα στη νυχτερινή θύελλα.
Είναι προσπάθεια της νεανικής πίστης για ένα κόσμο καλύτερο χωρίς υποταγή στις υποσχέσεις που οδηγούν σε απομόνωση και αλλοτρίωση χωρίς φαντασιώσεις, ψευδαισθήσεις και αυταπάτες.
Είναι προβληματισμός που οδηγεί στην κάθαρση, με την ελπίδα της σωτηρίας. Την ελπίδα που γεννιέται μέσα από το θάνατο και ξεπετιέται μέσα από τα σπλάχνα της νύχτας, όπως ο ήλιος που στην ανατολή του σκορπίζει αισιόδοξες αχτίνες για να ξαναρχίσει η ζωή.
«Πουλιά καλά πουλιά μου, εδώ τελειώνει ο θάνατος
Σύντροφοι, σύντροφοι καλοί μου εδώ η ζωή αρχίζει.» Ο. Ελύτης
Η ελπίδα γεννιέται μέσα από το φόβο του θανάτου, το μολυσμένο σύννεφο και τα καυσαέρια που δηλητηριάζουν και απομονώνουν τη φωτεινότητα της ζωής, την πνευματική απλότητα, την ψυχική ευαισθησία.
Και μόνο τότε
«Ίσως να μάθεις αν η γης ωριμάζει την αγάπη ή το θάνατο» Γ. Τίντος
(ΔΕΛΦΙΚΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ Τεύχος 1 ΄Άνοιξη 1983 σελ.17-18)




Και ενός ποιήματος με τίτλο:

ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ

Τώρα είναι αργά
Θα φύγω.
Οι φίλοι θα μείνουν
Να συζητούν στα καφενεία
Πίνοντας τον καφέ τους βαριεστημένα
Δε θ’ αφήσω καμιά φωτογραφία
Για να με θυμούνται.
΄Άλλωστε όλοι ξεχνάνε
και τα παιδιά και οι γυναίκες
κι οι φίλοι.
Θα φύγω για να ξεχάσω
Και να ξεχαστώ.
Τίποτε δε θ’ αλλάξει πίσω μου
Οι φίλοι θα πίνουν τον καφέ
Θα συζητούν
Και θα κοιμούνται βαριεστημένα
Όπως κι εσύ…

Όμως εμείς την αναφορά μας αυτή, διαψεύδουμε τον αγαπημένο μας φίλο ποιητή. Ας δικαιολογήσει αυτή μας την αδυναμία ή την ικανότητα, όπως θέλει ας την εκλάβει ,να θυμόμαστε πάντα τον αγνό αγωνιστή, τον αδιόρθωτα και αθεράπευτα ρομαντικό, τον άνθρωπο του χρέους, του αγώνα και του πνεύματος…

Λεωνιδας Γ.Μαργαριτης
Ενας αγαπημένος φίλος του.