ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 ΗΛΙΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

ΗΛΙΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Μέλους της Εταιρείας Λογοτεχνών

Σεβασμιώτατε,
Κύριε Δήμαρχε
Κυρία εκπρόσωπε της Περιφέρειας Δ. Ελλάδας
Κύριε Αστυνομικέ Διευθυντή Αιτωλίας
Κύριοι Αιρετοί και κρατικοί Λειτουργοί
Αγαπητή Μαθητιώσα νεολαία
Κυρίες και Κύριοι

Συγκεντρωθήκαμε εδώ σήμερα στην ‘’καρδιά’’ της Ναυπάκτου, για να αποτίσουμε φόρο τιμής στους πεσόντες και γενικότερα στους αγωνιστές ήρωες του Έπους του 1940 - 1941, αλλά και να αντλήσουμε χρήσιμα διδάγματα, τόσο για τη σημερινή μας κατάσταση, όσο και για τη μελλοντική πορεία μας.

 
Υπάρχουν κάποιες στιγμές που το ρολόι της ιστορίας σταματάει και οι δείκτες του παγώνουν, σαν να αντιστρέφεται απότομα η φορά του χρόνου.
Ήταν η μέρα, που η τρισχιλιόχρονη ιστορία μας έταξε, να πούμε το μεγάλο ΟΧΙ, ή να επαναλάβουμε το ΟΧΙ που σαν υπόκωφη βοή ερχόταν από τα βάθη των αιώνων, Ήταν το «ΟΧΙ» του Μαραθώνα, το ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ του Λεωνίδα, το «Ου φεισόμεθα της ζωής ημών» του Κων. Παλαιολόγου, το «Ελευθερία ή Θάνατος του 1821».
Ήταν η 3η πρωινή ώρα της 28ης Οκτωβρίου 1940, που ο Ιταλός πρεσβευτής Γκράτσι, ανεβαίνει στην Κηφισιά και επιδίδει το ιταμό τελεσίγραφο της Ιταλικής Κυβέρνησης στον Κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά, με το οποίο ζητείτο η ουσιαστική παράδοση της Ελλάδας, δηλαδή η ταπείνωση, η ατιμία ενός λαού, μικρού μεν σε μέγεθος, αλλά με τρισένδοξη ιστορία. Ο Κυβερνήτης το απέρριψε αυθωρεί και η φράση του «ώστε έχουμε πόλεμο», μετουσιώθηκε σε ιστορικό σύνθημα ΟΧΙ.
ΟΧΙ μια δισύλλαβη λέξη, μια μικρή λέξη, που όμως μέσα της περιείχε την απόφαση ενός ολόκληρου Έθνους να αγωνιστεί για τα ιδανικά του.
Ο ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του θα σημειώσει :
«… Με ευλάβεια υποκλίθηκα στον σεβάσμιο Γέροντα, που την υπέρτατη αυτή στιγμή για το Έθνος του, προτίμησε την οδό της θυσίας παρά την ατίμωση».
Το ΟΧΙ του Κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά, συμπύκνωνε το ΟΧΙ όλων των απανταχού Ελλήνων, αδιακρίτως ιδεολογικών προτιμήσεων, επαγγελματικών τάξεων και πνευματικής στάθμης. Δεν υπήρξε κανένας Έλληνας, μεγάλος ή μικρός, νέος ή γέρος, άνδρας ή γυναίκα, που να σκεφτεί αν έπρεπε να κάνει το καθήκον του.
Την ιστορία την συνθέτουν δύο βασικά στοιχεία που ο χρόνος τα αποχωρίζει, δηλαδή, μια σειρά γεγονότων κι ένα άρωμα εποχής. Το πρώτο, τα γεγονότα, μπορείς να τα αποκαταστήσεις, ακόμα κι ύστερα από αιώνες. Το δεύτερο (το χρώμα) όχι, χάνεται, πετάει με τη στιγμή.
Στην Ελληνοαλαβανική μεθόριο, σ’ ένα μέτωπο πλάτους 240 χιλιομέτρων αντιπαρατάχθηκαν δύο διαφορετικοί κόσμοι. Από τη μια μεριά η Φασιστική Ιταλία του φανφαρόνου Μουσολίνι, που ονειρευόταν δόξες και μεγαλεία με ανασύσταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με όπλα την έπαρση, το δόλο, την υποκρισία, τον αυταρχισμό και από την άλλη πλευρά ένας άλλος κόσμος, ο ελληνικός, που είχε ριζωμένο, κατάβαθα της ψυχής του, ως σπουδαιότερο αγαθό την Ελευθερία, τις αξίες της ζωής, την υπεράσπιση του δικαίου.
Ασθμαίνοντας ο Μουσολίνι από τους συνεχείς θριάμβους του μεγάλου εταίρου του, Χίτλερ, που ‘’καταβρόχθιζε’’ τις Ευρωπαϊκές χώρες, τη μία μετά την άλλη, επέλεξε ως εύκολη λεία την μικρή και πτωχή Ελλάδα.
Μια πρόγευση ότι ξαναπλησίαζαν «τα εξ Εσπερίας νέφη», εδώ στην πόλη του Αγέλαου, είχαν οι κάτοικοι της Ναυπάκτου το χάραμα της 30ης Ιουλίου 1940, όταν άγνωστο αεροπλάνο ξεπρόβαλε από ανατολικά πάνω από τον Κορινθιακό και εξαπέλυσε τέσσερις βόμβες εναντίον των πλοίων του Βασιλικού Ναυτικού ‘’Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ’’, ‘’Β. ΟΛΓΑ’’ και των δύο υποβρυχίων, που ναυλοχούσαν στο όρμο της Ναυπάκτου. Το αεροπλάνο βέβαια ήταν ιταλικό που εξόρμησε από τα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα. Η Ελλάδα για μια ακόμη φορά κράτησε την υπόθεση μυστική, αφού έκανε βέβαια σχετικό διάβημα στην Ιταλική Κυβέρνηση. Το «μήνυμα», όμως, ήταν σαφές….
Για όσους έτρεφαν, ακόμη, αμφιβολίες για τον επερχόμενο πόλεμο αυτές διαλύθηκαν με τον άνανδρο τορπιλισμό της Έλλης, ανήμερα της γιορτής της Παναγιάς στην Τήνο, δείγμα κι αυτό της ανανδρίας, της υποκρισίας και του ψεύδους που χαρακτήριζε το Φασιστικό καθεστώς.
Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου βρήκε τους Έλληνες χωρίς πανικό και αγωνία. Η είδηση, πόλεμος- πόλεμος, έφτασε μέχρι το τελευταίο χωριό και σκόρπισε όχι τρόμο, αλλά ένα κλίμα ευφορίας, ένα αλλόκοτο ξύπνημα των ψυχών από την καθημερινή βιοπάλη, που ανακάλυπτε στον καθένα ότι ξαφνικά είχε μέσα του κρυμμένα νιάτα. Ο καθένας και ο πιο ταπεινός, ένιωθε μέσα του μια επίγνωση, πως τρείς χιλιάδες χρόνια τον καλούν με τ’ όνομά του, το άσημο μέχρι χθες, να το δικαιώσει να το υπερασπίσει.
Ο αγρότης αφήνει το αλέτρι στην άκρη, ο ψαράς δεν απλώνει τα δίχτυα του, ο δάσκαλος εναποθέτει την κιμωλία στον πίνακα, ο έμπορος κατεβάζει τα ρολά του μαγαζιού του, όλοι- μα όλοι, σπεύδουν να καταταχτούν με την ευχή της μάνας, της γυναίκας, της αδερφής και το φυλαχτό της Παναγιάς. Ένα απέραντο πανηγύρι στους σταθμούς στα τρένα, παντού.
Πριν 2.500 χρόνια στις Θερμοπύλες οι απεσταλμένοι του Ξέρξη στο στρατόπεδο των Σπαρτιατών γύρισαν και του ανέφεραν ότι αυτοί ντύνονται καλλωπίζονται, χαίρονται σαν να πάνε σε γιορτή…. Αλήθεια πόσο παράλληλες είναι οι σκηνές που διαδραματίζονταν την 28η Οκτωβρίου του 1940 !
Στον αντίποδα, εκρήξεις, λάμψεις και καπνοί σκεπάζουν τον ουρανό της αντικριστής Πάτρας. Η πανίσχυρη ιταλική αεροπορία βομβαρδίζει αδιακρίτως την πόλη με τα πρώτα 65 θύματα του άμαχου πληθυσμού, μεταξύ των οποίων και ο από το Νιοχώρι Ναυπακτίας Σπύρος Μάλλιος.
Το σκηνικό, σε μικρότερη κλίμακα, θα το γευθεί και η Ναύπακτος τρείς ημέρες αργότερα, όταν ιταλικό αεροπλάνο ξέκοψε από τον βομβαρδισμό της Πάτρας και επιτέθηκε, προφανώς σε εμπορικό πλοίο ανοιχτά του Γριμπόβου ή αλλιώς προσέλαβε τις παράγκες της εμποροπανήγυρης ως στρατόπεδο. Τρείς ήταν οι νεκροί από μια βόμβα που εξερράγη, στις παρυφές του Αγίου Γεωργίου, δίπλα από το 3ο δημοτικό Σχολείο.
Στο Μέτωπο η ιαχή αέρας- αέρας, είναι ο νέος παιάνας των Ελλήνων φαντάρων, που σκορπίζει ανατριχίλα και πανικό στους αντιπάλους. Με ένα πυροβολικό που δεν του ξεφεύγει σε ευστοχία ούτε το ιταλικό καζάνι του συσσιτίου με νέους πολέμαρχους ‘’Καλλίμαχους’’, που ακούγανε στα ονόματα Συνταγματάρχης Μαυρογιάννης και Ταγματάρχης Κωστάκης.
Και οι γυναίκες της Πίνδου στον νυν υπέρ πάντων αγώνα. Είναι αυτές που έκαναν τον στιχουργό να απορήσει και να τις υμνήσει με τα λόγια :
’’γυναίκες ηπειρώτισσες ξαφνιάσματα της φύσης, εχθρέ γιατί δε ρώτησες ποιον πας να πολεμήσεις’’.
Οι ηρωικοί Έλληνες, φαντάροι και Αξιωματικοί, στην πρώτη γραμμή, πολέμησαν με αξιοθαύμαστο σθένος, πάλεψαν, δάκρυζαν, πόνεσαν και πολλοί ακρωτηριάστηκαν από τον φοβερό χειμώνα.
Το ΟΧΙ θα επαναληφθεί και τον Απρίλιο του 1941, όταν οι σιδηρόφρακτες στρατιές της Χιτλερικής Γερμανίας θα σπεύσουν να σώσουν ό,τι απέμενε από την τιμή και το γόητρο του συνεταίρου Μουσολίνι. Καινούργιες σελίδες δόξας, απίστευτοι ηρωισμοί, με τελείως άνισους όρους. Μαχητικότητα που έκανε κι αυτόν τον Χίτλερ να εγκωμιάσει δημοσίως τον ελληνικό στρατό.
Νομοτελειακά η χώρα θα καταληφθεί. Ακολουθεί η περίφημη μάχη της Κρήτης, η μεγαλειώδης Εθνική Αντίσταση.
Η εποποιία του 1940 δεν λίπανε μόνο με δόξα την Ελληνική ιστορία, έδωσε την πρώτη νίκη στην Ευρώπη εναντίον του πανίσχυρου άξονα. Αναπτέρωσε το ηθικό και την ελπίδα σ’ όλους τους λαούς που στέναζαν κάτω από την Γερμανική μπότα. Προσέφερε πολύτιμο ζωτικό χρόνο να προετοιμαστεί η Σοβιετική Ένωση.
Μέσα σ’ αυτό το προσκλητήριο της πατρίδας η ιστορική Ναυπακτία, με πληθυσμό περί τους 35.000 κατοίκους, προσέφερε άμεσα το αίμα των 130 παιδιών της, αριθμός δυσανάλογος υψηλός σε σύγκριση με τις συνολικές απώλειες.
Ο προσφορότερος τρόπος για την διατήρηση της ειρήνης, είναι το φρεσκάρισμα και η ενίσχυση της μνήμης.
Υπάρχει η άποψη ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται μόνον ως φάρσα. Αλλά υπάρχει και άλλη άποψη που λέει ότι οι λαοί που δεν διδάσκονται από την ιστορία τους είναι καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν.
Αλήθεια πόσο προβληματιζόμαστε από το γεγονός, ότι καμία άλλη χώρα από τις 28 της Ε.Ε., δεν είναι περικυκλωμένη από μη φιλικά κράτη, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα.
Καλούμαστε όλοι μαζί, ανεξαρτήτως ιδεολογικών και κομματικών προτιμήσεων, ηλικίας και επαγγέλματος, να βάλουμε πλάτη να σηκώσουμε στους ώμους μας ξανά την Ελλάδα, για να ξαναπάρει τη θέση που της αξίζει μεταξύ των Εθνών και να πάψει το συντομότερο να περιφέρεται δίκην επαίτη στις αυλές της Εσπερίας.
Χωρίς αναβολές, επιβάλλεται να επιζητήσουμε την αυτογνωσία. Να χαράξουμε μια αναγεννητική πορεία.
Είναι επί τέλους ανάγκη να πούμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στον φθοροποιό λαϊκισμό που διαχέεται προς κάθε κατεύθυνση.
Να πούμε ΟΧΙ σε ακραίες επιλογές ολοκληρωτικής μορφής καθώς και στον εθνομηδενισμό.
Αλήθεια, ποιος δεν αισθάνθηκε ρίγη υπερηφάνειας στις νωπές ακόμη εικόνες των Ολυμπιακών αγώνων, όπου μεταξύ όλων των Εθνών του κόσμου, η ελληνική αθλητική ομάδα με τη σημαίας μας παρελαύνει πρώτη. Τι άλλο μεγαλείο έπρεπε να μας κληροδοτήσουν οι πρόγονοί μας ; Αναλογιζόμαστε άραγε το βάρος της ευθύνης και τις υποχρεώσεις μας ;
Η ιστορία μας, οι αξίες μας, οι εθνοθρησκευτικές μας παραδόσεις είναι το αέναο οξυγόνο που διατηρεί τον Ελληνισμό ανά τους αιώνες και είναι ανάγκη να διαφυλαχτούν.
Εξάλλου, πάντα επίκαιρη είναι η γνωστή ρήση : «μεγαλύτερη τιμή για τους ήρωες είναι να τους εγκωμιάζουμε ολιγότερο και να τους μοιάζουμε σε έργα».
ΖΗΤΩ Η 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΤΟΥ 1940 –
ΖΗΤΩ ΤΟ ΑΘΑΝΑΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΝΟΣ