Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΑΧΑΡΙΑΣ
Επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης
Ο Δημήτρης Χρηστ. Πετρόπουλος (καπετάν Ζαχαριάς), γεννήθηκε το 1918 στην Γαστούνη της Ηλείας και αυτοκτόνησε στις 9 Φεβρουαρίου 1949. Πιθανότατα το προσωνύμιο “Ζαχαριάς” να το υιοθέτησε από τον κλεφταρματολό Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη (1759 -1804), που ίσως τον είχε σαν ίνδαλμα, όπου ήταν γνωστός επίσης και ως Καπετάν Ζαχαριάς. Επί Τουρκοκρατίας, ο Ζαχαριάς έδρασε στον Μοριά, από το 1776 έως τον θάνατό του. Ο Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης, σύμφωνα με τον Τάκη Κανδηλώρο, νεαρός είχε μεταβεί στην Γαστούνη της Ηλείας, όπου αρχικά εργαζόταν ως εργάτης και αργότερα ως χασάπης.
Ο Δημήτρης Πετρόπουλος είχε αποφοιτήσει από την Εμπορική Σχολή Πύργου και στην συνέχεια τελείωσε την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή των Αθηνών. Κατά την διάρκεια των σπουδών του έγινε μέλος του ΚΚΕ. Στο Αλβανικό μέτωπο πολέμησε ως έφεδρος λοχίας. Κατά την περίοδο της κατοχής κατατάχθηκε στον ΕΛΑΣ και διετέλεσε πολιτικός επίτροπος του 2ου τάγματος του 12ου συντάγματος Αχαΐας με στρατιωτικό τον Γεώργιο Αρετάκη (Σφακιανό). Ο Γεώργιος Αρετάκης τον Ιανουάριο του 1948, έλαβε από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη και αργότερα τοποθετείται ως επόπτης των Γραφείων του Επιτελείου 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ Πελοπόννησο.
Ο καπετάν Ζαχαριάς έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες, που έδωσε η μονάδα του, στις οποίες διακρίθηκε για τις διοικητικές, στρατιωτικές οργανωτικές του ικανότητες και για την γενναιότητα που επέδειξε σε όλη την πολεμική πορεία του. Μετά την Συνθήκη της Βάρκιζας κλήθηκε να υπηρετήσει και στον αστικό στρατό. Όμως απολύθηκε και επέστρεψε στην γενέτειρά του την Γαστούνη, όμως λόγω της τρομοκρατίας και των γεγονότων έφυγε από τον τόπο του και πήγε στην Αθήνα. Τον Φεβρουάριο του 1947, με εντολή του κόμματος, αναχώρησε για να πλαισιώσει το Δ.Σ. του Αρχηγείου του Ταϋγέτου. Η ομάδα του, στις 21 Φεβρουαρίου μετά από προδοσία, διαλύθηκε από τον Γεώργιο Ζάρα στο χωριό Σάλεσι της Μεγαλούπολης, όμως τελικά ο καπετάν Ζαχαριάς κατάφερε και έφθασε στον προορισμό του.
Στις 22 Οκτωβρίου 1947 με διοικητή τον Σφακιανό έλαβε μέρος στην θέση Χαβαρόβρυση του οικισμού Χαβαρίου Αμαλιάδας κατά του αποσπάσματος του Παπανικολόπουλου. Το Αρχηγείο Αχαϊοήλιδας του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου ιδρύθηκε τον Ιούλη του 1947 και είχε ως περιοχή δράσης του τους νομούς Αχαΐας και Ηλείας και ειδικότερα τα όρη Παναχαϊκό και Ερύμανθος. Μέχρι την μετατροπή του Αρχηγείου Πελοποννήσου σε 3η Μεραρχία του ΔΣΕ διοικητής του Αρχηγείου ήταν ο Κώστας Μπασακίδης. Με την υπ’ αριθμόν 18/185/ της 3 – 1 – 1948, διαταγή του Γενικού Αρχηγείου προήχθη σε Ταγματάρχης. Αμέσως τοποθετήθηκε ως διοικητής του 1ου τάγματος του Αρχηγείου Αχαΐας και Ηλείας. Στις 23 Νοεμβρίου του 1948 ανέλαβε την διοίκηση του Αρχηγείου με πολιτικό επίτροπο τον Αγγελάκο Θωμά από το χωριό Πετρίνα Λακωνία
Στις 6 Ιανουαρίου 1949, ήταν η ημέρα όπου ξεκινούν και σημειώνονται οι πρώτες σοβαρές συγκρούσεις των ανταρτών του καπετάν Ζαχαριά της 3ης Μεραρχίας με την 9η Μεραρχία του Ελληνικού Στρατού, στις ορεινές κοινότητες της Αχαΐας Πόρτες, Γάλαρο και Σανταμέρι.
Σε ολόκληρη την Πελοπόννησο τρεισήμισι χιλιάδες αντάρτες του ΔΣΕ, χωρίς επαρκή πολεμοφόδια και με ελλιπή και κακό εξοπλισμό, υπό την ηγεσία του υποστράτηγου Στέφανου Γκιουζέλη. Ο Στέφανος Γκιουζέλης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1912 και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) εγκαταστάθηκε στην Κηφισιά. Έγινε Καπετάνιος του Α’ Σώματος Στρατού του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Αθηνών και πήρε μέρος στη «μάχη της Αθήνας» τον Δεκέμβρη του 1944.
Με Διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ ονομάστηκε Συνταγματάρχης Πολιτικός Επίτροπος. Στις 6 Γενάρη του 1948, επικεφαλής μιας 14μελούς ομάδας έφτασε στην Πελοπόννησο, και ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ.
Όταν ανέλαβε καθήκοντα, ο Δημοκρατικός Στρατός της Πελοποννήσου βρίσκονταν σε άκρως απελπιστική θέση. Είναι αντιμέτωποι με δεκαπλάσιες δυνάμεις άριστα εξοπλισμένες του Ελληνικού Στρατού, της Βασιλικής Χωροφυλακής, της Βασιλικής Αεροπορίας, και άλλων παραστρατιωτικών οργανώσεων. Η 9η Μεραρχία με διοικητή τον υποστράτηγο Στυλιανό Μανιδάκη (1896 -1975), από το χωριό Πλάτανος του νομού Ηρακλείου, που διετέλεσε διαδοχικώς διευθυντής του Γραφείου Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού, διοικητής της 41ης ταξιαρχίας ηγούμενη μιας δύναμης 35 χιλιάδων ανδρών είχε στόχο, με το σχέδιο «Περιστερά», την εκκαθάριση της Πελοποννήσου αρχίζοντας από τα βόρεια και σφίγγοντας σαν βρόγχος την περιοχή έφθασε μέχρι το ακρωτήρι Ταίναρο.
Τα παραπάνω προβλέπονταν στο σχέδιο που είχε καταρτισθεί με πρόταση του αντιστράτηγου του Α΄ Σώματος Δημ. Γιατζή και είχε υποστεί επεξεργασία από τους στρατηγούς του ΓΕΣ με τη συνδρομή των Αμερικανών επιτηρητών του στρατηγού Βαν Φλητ, Γκρίσγουωλντ και του πρέσβη Χ. Γκρέιντι, ενώ υπεύθυνος για την εκτέλεση του σχεδίου ορίσθηκε ο διοικητής Πελοποννήσου υποστράτηγος Θωμάς Πετζόπουλος,
Κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της 9ης Μεραρχίας οι άνδρες του Ζαχαριά εγκλωβίστηκαν στην θέση Ράχη [λόφος που ανυψώνεται μεταξύ των οικισμών Καρυά, Λουκά, Πρινάρι (πρώην Καραγιούζι) και Ροδιάς (πρώην Νιοχώρι)] που βρίσκονται στην περιοχή της Πηνείας του νομού Ηλείας. Από το αδιάκοπο σφυροκόπημα του 21ου τάγματος πεζικού της 9ης Μεραρχίας, στις 9 Φεβρουαρίου 1949, επακολούθησε πολύωρος μάχη κατά την οποίαν σκοτώθηκαν 46 αντάρτες και 16 παρεδόθησαν. Διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων ήταν κάποιος λοχαγός ονόματι Χασάπης. Εκεί τραυματίσθηκε και ο καπετάν Ζαχαριάς και μεταφέρθηκε, από τον υπασπιστή του Γιώργο Καφεντζή από τους Λαπαναγούς Καλαβρύτων και από τον διμοιρίτη του Τσαγκλή, σε μέρος απυρόβλητο.
Εκεί ο καπετάν Ζαχαριάς, γνωρίζοντας ότι όλα ήδη έχουν τελειώσει, για να μην υποστεί η προσωπικότητά του βορά των αντιπάλων, πήρε την απόφαση και αυτοπυροβολήθηκε με το πιστόλι του.
Ο αντιστράτηγος Αλέξανδρος Τσιγγούνης του κυβερνητικού στρατού περιγράφει την τελευταία μάχη του Ζαχαριά:
«Την 9η του μηνός Φεβρουαρίου αι υπό τον Σαρήγιαννην και Ζαχαριάν διασωθέντες 80 Κ/Σ γενόμενοι αντιληπτοί και πάλιν υπό του ιδίου 21 Ε.Τ.Π προσεβλήθησαν αιφνιδιαστικώς εις θέσιν Καταράχι (πλησίον των χωρίων Καρυαί και Λουκά), ένθα εφονεύθησαν πολλοί, μεταξύ των οποίων οι Ζαχαριάς και Καραθανάσης, οι δε λοιποί ηχμαλωτίσθησαν. Μόνον ο Σαρήγιαννης μετά 20 Κ/Σ περίπου διασωθέντες κατέφυγον εις Κάπελην».
Ο ταγματάρχης του ΔΣΕ Πελοποννήσου Αριστείδης Καμαρινός περιγράφει το ίδιο γεγονός ως εξής: «Στις 09/02/1949, ο λόχος Διοίκησης της 22ης Ταξιαρχίας, το 2ο Τάγμα της (Τάγμα Νικήτα) και ένα τμήμα του Αρχηγείου Αχαΐας-Ηλείας (διοικητής Δημήτρης Πετρόπουλος ή Ζαχαριάς) συνολικής δύναμης 350 ανταρτών, με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Σαρήγιαννη, συγκρούστηκαν με ισχυρές κυβερνητικές δυνάμεις στην περιοχή του χωριού Μαζαράκι Ηλείας και μετά από πολύωρη μάχη, λόγω εξάντλησης των πυρομαχικών τους και μεγάλων απωλειών σε νεκρούς και τραυματίες, χωρίστηκαν σε μικροομάδες, οι οποίες όταν συγκεντρώθηκαν στην περιοχή του χωριού Καρυά δέχτηκαν νέα επίθεση άλλων εχθρικών τμημάτων και στη μάχη που επακολούθησε είχαν κι’ άλλες ακόμα μεγαλύτερες απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο ταγματάρχης Δημήτρης Πετρόπουλος (Ζαχαριάς) και ο Ανδρέας Καραθανάσης, διοικητής της Λαϊκής Πολιτοφυλακής Αχαίας -Ηλείας.
Ένα τμήμα ανταρτών με επικεφαλής τον Σαρρήγιαννη κατόρθωσε να διολισθήσει στα μετόπισθεν των επιτιθεμένων και να φτάσει στο δάσος της «Κάπελης», με εξαντλημένα τα πυρομαχικά και των τριών οπλοπολυβόλων του».
Μετά το πέρας της μάχης τον εντόπισαν και αφού του απόκοψαν το κεφάλι το μετέφεραν στην κεντρική πλατεία της Αμαλιάδας, όπου εκτέθηκε μαζί με τα κεφάλια των συναγωνιστών του Ανδρέα Καραθανάση από την Κεραμιδιά και του δασκάλου Δημητρίου Θεοδ. Αστερή από την Οινόη Πηνείας δάσκαλο και μέλος του ΚΚΕ και στέλεχος του ΕΑΜ στην Εθνική Αντίσταση κ.ά. Ο Αστερής, στον Β΄ ένοπλο αγώνα διετέλεσε πολιτικός επίτροπος του τάγματος Ζαχαριά.
Στην περιοχή που έγινε η μάχη και σκοτώθηκε ο Ζαχαριάς, διαχρονικά οι χρυσοθήρες έχουν ανασκάψει όλη την περιοχή ψάχνοντας απεγνωσμένα για τις δήθεν λίρες του καπετάν Ζαχαριά.
«Το μάθατε το τι έγινε στην ράχη στην Καρυά
που φάγανε τον Καραθανάση και τον Ζαχαριά.
Τρογύρω, τους εζώσανε τρογύρω τους βαρούνε
από κόντα τους κυνηγάν, που τάχα να κρυφτούνε.
Μιλιούνι οβίδες πέφτουν, οι σφαίρες σα χαλάζι,
κι’ η καρδιά του Ζαχαριά, μες την φωτιά και βράζει
’Να βόλι τόνε λάβωσε, τρανή λαβιά του κάνει.
κι ο Ζαχαριάς κιότεψε, θέλει να αποθάνει.
Τραβάει το μπιστολάκι του, απ’ το κοντοζωνάρι
και ρίνει και μια πιστολιά μεσά στο φιλοκάρδι».
«Πάν’ απ’ την Καρυά στην Ράχη, πάει το αίμα σαν αυλάκι,
σκοτώσανε τον καπετάνιο Ζαχαριά και τον Καραθανάση».
Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης από τον αείμνηστο Νίκο Δούλο (Ζωγράφο) από το χωριό Λουκά Πηνείας την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 1985 και Γεώργιος Μπεκρής (Καλλιμάνης) από το χωριό Ροδιάς (Νιοχώρι) του δήμου Πηνείας.
Πηγές:
- Γιώργος Ζαχ. Ρούσσος, «Δημήτριος Πετρόπουλος», περιοδικό Εθνική Αντίσταση, σελ. 51 – 53, αριθμός 116.
-Άρθρο του Γιώργου Δημ. Μόσχου
- Προσωπική καταγραφή.
- Γιάννης Λ. Λέφας, «Χιλιάδες τέσσερις σταυροί στο μαρτυρικό Μωριά», εκδόσεις Αλφειός, σελ. 181, Αθήνα 2007.
-Κανδηλώρος Τάκης, «Ο αρματολισμός της Πελοποννήσου», σελ. 101, τυπογραφείο Δεναξά και Σια, Αθήνα 1924.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου