ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ
Φλογάτη Η Σκέψη μου γυρνάει σε σένα
πολέμαρχε, πανάξιε ρασοφόρε
Κι απ΄ τη λεβέντισσα γενιά του εικοσιένα
Πελώριε γυπαητέ, τροπαιοφόρε.
Σαν του βοριά την άγρια ανεμοζάλη
πρόλαβες με την πύρινη ρομφαία
να κρούσεις του τυράννου το κεφάλι
θανατερής οργής ,βροντή μοιραία.
Κι όταν η Αραπιά μπήκε στη χώρα
ν’ απλώσει τη φωτιά πέρα ως πέρα,
σίφουνας ξεσηκώθηκες και μπόρα
Κι έπεσες με τα στήθια στο Μανιάκι,
Κρατώντας την ατίμητη παντιέρα,
Που δόξασαν Κανάρηδες και Διάκοι.
(Απόσπασμα από το ποιητικό έργο
του Νίκου Μαραγκού)
ΠΟΤΕ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΣΑΣ
ΑΓΑΘΗ - 5/2
ΑΓΑΠΗ - 17/9
ΑΓΓΕΛΟΣ - 8/11
ΑΓΛΑΙΑ - 19/12
ΑΓΝΗ - 21/1
ΑΔΡΙΑΝΟΣ - 26/8
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - 18/1
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΚΑΤΙΝΑ, ΚΑΙΤΗ - -25/11
ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ, ΑΙΜΙΛΙΟΣ - 18/7,8/8
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ - 30/8
ΑΛΕΞΙΟΣ - -17/3
ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ, ΑΡΓΥΡΗΣ, ΑΡΓΥΡΩ, - 1/7,1/11
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ - 22/12
ΑΝΔΡΕΑΣ - 30/11
ΑΝΔΡΙΑΝΗ - 30/11
ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ - 17/5
ΑΝΘΗ - 12/4
ΑΝΘΙΜΟΣ - 3/9
ΑΝΝΑ - 25/7,9/12
ΑΝΤΩΝΗΣ, ΑΝΤΩΝΙΑ 17/1
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ - 30/6
ΑΡΓΥΡΗΣ ΑΡΓΥΡΩ - 1/7,1/11
ΑΡΙΑΔΝΗ - 18/9
ΑΡΤΕΜΙΟΣ - 20/10
ΒΑΓΓΕΛΗΣ, ΒΑΓΓΕΛΙΩ -25/3
ΒΑΙΑ - 8/4
ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ - 14/2
ΒΑΡΒΑΡΑ - 4/12
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΒΑΣΙΛΗΣ 1/1
ΒΙΚΤΩΡ -11/11
ΒΛΑΣΣΗΣ - 11/2
ΓΑΒΡΙΗΛ , ΓΑΒΡΙΛΟΣ - 8/11
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ -20/10
ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΑ- ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ 23/4*
ΓΛΥΚΕΡΙΑ - 13/5
ΓΡΗΓΟΡΗΣ - - 25/1
ΔΑΜΙΑΝΟΣ - - 1/7,1/11
ΔΑΝΙΗΛ - 17/12
ΔΕΣΠΟΙΝΑ, ΜΑΡΙΑ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ - 15/8
ΔΗΜΗΤΡΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΑ - 26/10
ΔΙΟΜΗΔΗΣ - 16/8
ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΔΙΟΝΥΣΙΑ - 3/10
ΔΩΡΟΘΕΟΣ, - 5/6
ΕΙΡΗΝΗ - 5/5
ΕΛΕΝΗ, ΛΕΝΑ - 21/5
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ - 15/12
ΕΛΙΣΑΒΕΤ - 24/4
ΕΛΠΙΔΑ - 17/9
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, ΜΑΝΩΛΗΣ - 26/12
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ - 25/3
ΕΥΑΝΘΙΑ - 11/9
ΕΥΓΕΝΙΟΣ, ΕΥΓΕΝΙΑ - 24/12
ΕΥΔΟΚΙΑ - 1/3
ΕΥΘΑΛΙΑ - 2/3
ΕΥΘΥΜΙΟΣ, ΕΥΘΥΜΙΑ - 20/1
ΕΥΛΑΜΠΙΟΣ, ΕΥΛΑΜΠΙΑ - 10/10
ΕΥΣΕΒΙΟΣ, ΣΕΒΑΣΤΗ - 15/2,22,6
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ EΥΣΤΑΘΙΑ - 20/9
ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - 13/12
ΕΥΤΥΧΙΟΣ, ΕΥΤΥΧΙΑ - 6/4.24,8
ΕΥΘΥΜΙΑ, ΕΥΘΥΜΙΟΣ - 11/7,16/9
ΖΑΧΑΡΙΑΣ - 8/2,5,9
ΖΗΝΟΒΙΑ - 30/10
ΖΗΝΩΝ - 22/6
ΖΩΗ - 20/4*
ΗΛΙΑΣ - 20/7
ΗΣΑΙΑΣ - 9/5
ΘΕΚΛΑ - 24/9
ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ - 21/12
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑ - 11/1,13/4
ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΘΕΟΔΩΡΑ - 3/3*
ΘΕΟΛΟΓΟΣ, ΘΕΟΛΟΓΙΑ - 8/5
ΘΕΟΦΑΝΗΣ, ΦΑΝΗΣ - 6/1,12/3
ΘΕΟΦΙΛΟΣ - 8/7
ΘΩΜΑΣ - - 22/4*
ΙΑΚΩΒΟΣ - 21/3,23/10
ΙΑΣΩΝ - 29/4
ΙΓΝΑΤΙΟΣ - 20/12
ΙΟΥΛΙΑ - 18/5
ΙΟΥΛΙΑΝΗ - 21/12
ΙΣΙΔΩΡΟΣ, ΣΙΔΕΡΗΣ, ΙΣΙΔΩΡΑ -4/2,14/5
ΙΩΑΚΕΙΜ - 9/9
ΙΩΑΝΝΗΣ, ΙΩΑΝΝΑ, ΓΙΑΝΝΗΣ - 7/1
ΚΟΣΜΑΣ - 1/7,1/11
ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ - 2/10
ΚΥΡΙΑΚΗ , ΚΥΡΙΑΚΟΣ -7/7
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ , ΚΩΣΤΑΣ - 21/5
ΛΑΖΑΡΟΣ - 7/4*
ΛΑΜΠΡΟΣ, ΛΑΜΠΡΙΝΗ - 15/4
ΛΕΩΝΙΔΑΣ, ΛΕΩΝ - 15/4
ΛΟΥΚΑΣ - 18/10
ΛΟΥΚΙΑ - - 4/7,13/12
ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ - 15/10
ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ - 22/7
ΜΑΞΙΜΟΣ - 21/1
ΜΑΡΘΑ - 4/6
ΜΑΡΙΑ, ΜΑΙΡΗ, ΜΑΡΙΟΣ - 15/8,21/11
ΜΑΡΙΝΑ -17/7
ΜΑΡΚΟΣ - - 25/4
ΜΙΧΑΛΗΣ - 8/11
ΝΑΤΑΛΙΑ - 26/8
ΝΙΚΗΤΑΣ - 15/9
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ - 9/2,2/6
ΝΙΚΟΛΑΟΣ, 6/12
ΞΕΝΗ - 24/1
ΞΕΝΟΦΩΝ - 26/1
ΟΛΓΑ - 11/7
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ - 15/8
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ - 27/7
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ - 26/7
ΠΑΡΘΕΝΗΣ - 7/2
ΠΑΣΧΑΛΗΣ - 15/4* (ΠΑΣΧΑ)
ΠΑΥΛΟΣ, ΠΑΥΛΙΝΑ - 29/6
ΠΕΛΑΓΙΑ - 4/5,8/10
ΠΕΤΡΟΣ - 29/6
ΠΗΓΗ - 20/4*
ΠΛΑΤΩΝ - 18/11
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ - 23/2
ΠΟΛΥΞΕΝΗ - 23/9
ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ - 7/1
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ - 8/7
ΣΑΒΒΑΣ 5/12
ΣΕΡΑΦΕΙΜ - 6/5
ΣΕΡΓΙΟΣ 13/5,7/10
ΣΙΜΩΝ - 10/5
ΣΟΦΙΑ - 17/9
ΣΠΥΡΟΣ - 12/12
ΣΤΑΜΑΤΗΣ - - 8/11
ΣΤΑΥΡΟΣ - - 14/9
ΣΤΕΦΑΝΟΣ - - 27/12
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ - - 26/11
ΣΥΜΕΩΝ- - 1/9
ΣΩΚΡΑΤΗΣ- 27/10
ΣΩΤΗΡΗΣ 6/8
ΤΙΜΟΘΕΟΣ 22/1
ΤΙΤΟΣ - 25/8
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ 8/8
ΤΡΥΦΩΝ - 1/2
ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ - 27/8
ΦΙΛΗΜΩΝ - 6/7,22/11
ΦΙΛΙΠΠΟΣ - 14/11
ΦΙΛΟΘΕΗ - 19/2
ΦΩΚΑΣ - 22/9
ΦΩΤΕΙΝΗ - 26/2
ΦΩΤΙΟΣ - 6/1,6/2
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ - 10/2
ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ - ΧΑΡΙΚΛΕΙΑΣ 10/2
ΧΑΡΙΤΙΝΗ - ΧΑΡΙΤΙΝΗΣ 5/10
ΧΡΗΣΤΟΣ - ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ - 25/12
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ - 9/5
ΧΡΥΣΑ - 25/12
ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ - ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ 19/3
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ 27/1,13/11 30/1(ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ)
ΑΓΑΠΗ - 17/9
ΑΓΓΕΛΟΣ - 8/11
ΑΓΛΑΙΑ - 19/12
ΑΓΝΗ - 21/1
ΑΔΡΙΑΝΟΣ - 26/8
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - 18/1
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΚΑΤΙΝΑ, ΚΑΙΤΗ - -25/11
ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ, ΑΙΜΙΛΙΟΣ - 18/7,8/8
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ - 30/8
ΑΛΕΞΙΟΣ - -17/3
ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ, ΑΡΓΥΡΗΣ, ΑΡΓΥΡΩ, - 1/7,1/11
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ - 22/12
ΑΝΔΡΕΑΣ - 30/11
ΑΝΔΡΙΑΝΗ - 30/11
ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ - 17/5
ΑΝΘΗ - 12/4
ΑΝΘΙΜΟΣ - 3/9
ΑΝΝΑ - 25/7,9/12
ΑΝΤΩΝΗΣ, ΑΝΤΩΝΙΑ 17/1
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ - 30/6
ΑΡΓΥΡΗΣ ΑΡΓΥΡΩ - 1/7,1/11
ΑΡΙΑΔΝΗ - 18/9
ΑΡΤΕΜΙΟΣ - 20/10
ΒΑΓΓΕΛΗΣ, ΒΑΓΓΕΛΙΩ -25/3
ΒΑΙΑ - 8/4
ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ - 14/2
ΒΑΡΒΑΡΑ - 4/12
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΒΑΣΙΛΗΣ 1/1
ΒΙΚΤΩΡ -11/11
ΒΛΑΣΣΗΣ - 11/2
ΓΑΒΡΙΗΛ , ΓΑΒΡΙΛΟΣ - 8/11
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ -20/10
ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΑ- ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ 23/4*
ΓΛΥΚΕΡΙΑ - 13/5
ΓΡΗΓΟΡΗΣ - - 25/1
ΔΑΜΙΑΝΟΣ - - 1/7,1/11
ΔΑΝΙΗΛ - 17/12
ΔΕΣΠΟΙΝΑ, ΜΑΡΙΑ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ - 15/8
ΔΗΜΗΤΡΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΑ - 26/10
ΔΙΟΜΗΔΗΣ - 16/8
ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΔΙΟΝΥΣΙΑ - 3/10
ΔΩΡΟΘΕΟΣ, - 5/6
ΕΙΡΗΝΗ - 5/5
ΕΛΕΝΗ, ΛΕΝΑ - 21/5
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ - 15/12
ΕΛΙΣΑΒΕΤ - 24/4
ΕΛΠΙΔΑ - 17/9
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, ΜΑΝΩΛΗΣ - 26/12
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ - 25/3
ΕΥΑΝΘΙΑ - 11/9
ΕΥΓΕΝΙΟΣ, ΕΥΓΕΝΙΑ - 24/12
ΕΥΔΟΚΙΑ - 1/3
ΕΥΘΑΛΙΑ - 2/3
ΕΥΘΥΜΙΟΣ, ΕΥΘΥΜΙΑ - 20/1
ΕΥΛΑΜΠΙΟΣ, ΕΥΛΑΜΠΙΑ - 10/10
ΕΥΣΕΒΙΟΣ, ΣΕΒΑΣΤΗ - 15/2,22,6
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ EΥΣΤΑΘΙΑ - 20/9
ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - 13/12
ΕΥΤΥΧΙΟΣ, ΕΥΤΥΧΙΑ - 6/4.24,8
ΕΥΘΥΜΙΑ, ΕΥΘΥΜΙΟΣ - 11/7,16/9
ΖΑΧΑΡΙΑΣ - 8/2,5,9
ΖΗΝΟΒΙΑ - 30/10
ΖΗΝΩΝ - 22/6
ΖΩΗ - 20/4*
ΗΛΙΑΣ - 20/7
ΗΣΑΙΑΣ - 9/5
ΘΕΚΛΑ - 24/9
ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ - 21/12
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑ - 11/1,13/4
ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΘΕΟΔΩΡΑ - 3/3*
ΘΕΟΛΟΓΟΣ, ΘΕΟΛΟΓΙΑ - 8/5
ΘΕΟΦΑΝΗΣ, ΦΑΝΗΣ - 6/1,12/3
ΘΕΟΦΙΛΟΣ - 8/7
ΘΩΜΑΣ - - 22/4*
ΙΑΚΩΒΟΣ - 21/3,23/10
ΙΑΣΩΝ - 29/4
ΙΓΝΑΤΙΟΣ - 20/12
ΙΟΥΛΙΑ - 18/5
ΙΟΥΛΙΑΝΗ - 21/12
ΙΣΙΔΩΡΟΣ, ΣΙΔΕΡΗΣ, ΙΣΙΔΩΡΑ -4/2,14/5
ΙΩΑΚΕΙΜ - 9/9
ΙΩΑΝΝΗΣ, ΙΩΑΝΝΑ, ΓΙΑΝΝΗΣ - 7/1
ΚΟΣΜΑΣ - 1/7,1/11
ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ - 2/10
ΚΥΡΙΑΚΗ , ΚΥΡΙΑΚΟΣ -7/7
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ , ΚΩΣΤΑΣ - 21/5
ΛΑΖΑΡΟΣ - 7/4*
ΛΑΜΠΡΟΣ, ΛΑΜΠΡΙΝΗ - 15/4
ΛΕΩΝΙΔΑΣ, ΛΕΩΝ - 15/4
ΛΟΥΚΑΣ - 18/10
ΛΟΥΚΙΑ - - 4/7,13/12
ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ - 15/10
ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ - 22/7
ΜΑΞΙΜΟΣ - 21/1
ΜΑΡΘΑ - 4/6
ΜΑΡΙΑ, ΜΑΙΡΗ, ΜΑΡΙΟΣ - 15/8,21/11
ΜΑΡΙΝΑ -17/7
ΜΑΡΚΟΣ - - 25/4
ΜΙΧΑΛΗΣ - 8/11
ΝΑΤΑΛΙΑ - 26/8
ΝΙΚΗΤΑΣ - 15/9
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ - 9/2,2/6
ΝΙΚΟΛΑΟΣ, 6/12
ΞΕΝΗ - 24/1
ΞΕΝΟΦΩΝ - 26/1
ΟΛΓΑ - 11/7
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ - 15/8
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ - 27/7
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ - 26/7
ΠΑΡΘΕΝΗΣ - 7/2
ΠΑΣΧΑΛΗΣ - 15/4* (ΠΑΣΧΑ)
ΠΑΥΛΟΣ, ΠΑΥΛΙΝΑ - 29/6
ΠΕΛΑΓΙΑ - 4/5,8/10
ΠΕΤΡΟΣ - 29/6
ΠΗΓΗ - 20/4*
ΠΛΑΤΩΝ - 18/11
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ - 23/2
ΠΟΛΥΞΕΝΗ - 23/9
ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ - 7/1
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ - 8/7
ΣΑΒΒΑΣ 5/12
ΣΕΡΑΦΕΙΜ - 6/5
ΣΕΡΓΙΟΣ 13/5,7/10
ΣΙΜΩΝ - 10/5
ΣΟΦΙΑ - 17/9
ΣΠΥΡΟΣ - 12/12
ΣΤΑΜΑΤΗΣ - - 8/11
ΣΤΑΥΡΟΣ - - 14/9
ΣΤΕΦΑΝΟΣ - - 27/12
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ - - 26/11
ΣΥΜΕΩΝ- - 1/9
ΣΩΚΡΑΤΗΣ- 27/10
ΣΩΤΗΡΗΣ 6/8
ΤΙΜΟΘΕΟΣ 22/1
ΤΙΤΟΣ - 25/8
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ 8/8
ΤΡΥΦΩΝ - 1/2
ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ - 27/8
ΦΙΛΗΜΩΝ - 6/7,22/11
ΦΙΛΙΠΠΟΣ - 14/11
ΦΙΛΟΘΕΗ - 19/2
ΦΩΚΑΣ - 22/9
ΦΩΤΕΙΝΗ - 26/2
ΦΩΤΙΟΣ - 6/1,6/2
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ - 10/2
ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ - ΧΑΡΙΚΛΕΙΑΣ 10/2
ΧΑΡΙΤΙΝΗ - ΧΑΡΙΤΙΝΗΣ 5/10
ΧΡΗΣΤΟΣ - ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ - 25/12
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ - 9/5
ΧΡΥΣΑ - 25/12
ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ - ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ 19/3
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ 27/1,13/11 30/1(ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ)
«Όλβιος ος της ιστορίας έσχε μάθησιν...»
Το ‘παν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τούτο το τσιτάτο. Και το εννοούσαν. Και η ιστορία, η πραγ-ματική ιστορία, δεν έχει καμμία σχέση με τα "τζούμ-ταρατατζούμ" των παρελάσεων, με τους δεκάρικους πανηγυρικούς που εκφωνούνται στις εθνικές μας γιορτές, με τις κομματικές θέσεις για τα ζητήματα και τα γεγονότα, με..., με..., με... Και πάνω απ' όλα, δεν γράφεται με αποφάσεις "οργάνων". Οπως και να το κάνουμε.
Αφορμή γιά τούτες τις σκέψεις η διαμάχη που ξαφνικά μας προέκυψε γιά ένα βιβλίο που δεν έχει ακόμα διαβαστεί. Ξαφνικά, αυτή η εφημερίδα, απεκάλυψε -και καλά, πολύ καλά έκανε- ότι έχει προκύψει θέμα με το υπό έκδοσιν βιβλίο της Ιστορίας της Αχαΐας, δημοσιεύοντας ταυτόχρονα τα "επίμαχα" αποσπάσματα. Πήρε όμως θέση εξ αρχής -και εδώ ΔΕΝ έκανε καλά- με τον τίτλο του δημοσιεύματος "Παραποιήθηκε (καταφατικό) η ιστορία της Αχαΐας". Παραποιήθηκε;
Η ιστορία είναι μιά πολύ δύσκολη υπόθεση. Η ιστορία είναι γραμμένη πάντα κάτω από τα χρυσά της γράμματα, το αίμα είναι κρυμμένο πολύ καλά κάτω από το λούστρο και τη χρυσόσκονη, οι εσωτερικές (μέχρι φόνων και εμφυλίων) διαμάχες, καλά κρυμμένες στις βάσεις των αγαλμάτων και των ανδριάντων.
Διάβασα πολύ προσεκτικά το αναφερόμενο στο 1821 απόσπασμα του βιβλίου και αναρωτιέμαι, μιά βδομάδα τώρα, που είναι η «παραποίηση». Στη μυστική σύσκεψη της Βοστίτζας; Στο «κάρφωμά» της στους Τούρκους; Στο κάλεσμα των προκρίτων στην Τρίπολη; Στην καταφυγή (κρύψιμο γιά πολλούς) του Π.Π. Γερμανού στα Νεζερά και στην Ι.Μ. Χρυσοποδαρίτισσας; Στην επίθεση του Νικ. Σουλιώτη στους φοροεισπράκτορες και ταχυδρόμους; Η στην παράλειψη της σκηνής ενός Π.Π. Γερμανού, με πλήρη ιερατική στολή να "υψώνει" το λάβαρο στην Ωραία Πύλη της Αγίας Λαύρας;
Δεν ξέρω. Δεν είμαι ιστορικός, είχα όμως έναν δάσκαλο στο σχολειό που μ' έμαθε αυτό ακριβώς. Να προσπαθώ να παραμερίσω τα χρυσά γράμματα της ιστορίας και να διαβάζω από κάτω τους. Ηταν ο Νώντας Περ. Σακελλαρόπουλος. (Που τον βλέπω σε μιά επιτροπή γιά την αναθεώρηση του "επίμαχου" αποσπάσματος. Να πεις τι, δάσκαλε;). Και τον άκουσα. Αγάπησα την ιστορία και την έψαξα. Λίγο έστω. Αλλά κάτι περισσότερο από τους Νομαρχιακούς Συμβούλους.
Και διάβασα και γιά τον Νενέκο, και γιά τα «καπάκια» του Οδ. Ανδρούτσου, και γιά τη δολοφονία του, και γιά την δολοφονία(;) του Καραϊσκάκη, γιά τον «πόλεμο» Πλαπουταίων - Δελιγιανναίων, γιά τις αθλιότητες και τον «πόλεμο» ενάντια στον Δημ. Υψηλάντη, γιά τον εμφύλιο του 1823 και γι' αυτόν του 1824, και γιά τον άλλον του 1827 στο Ναύπλιο και γιά τη δολοφονία του Αντώνη Οικονόμου, και γιά την -μη ο Κολοκοτρώνης να τους σώσει- σφαγή των προκρίτων στα Βέρβαινα και ένα σωρό άλλα πράγματα που η επίσημη ιστορία τα κρύβει επιμελέστατα και που αν ξαφνικά βγουν στο φως θα σοκάρουν τους Νομαρχιακούς Συμβούλους.
Όσο γιά το περίφημο λάβαρο... «Παχυλόν ψεύδος» γράφει ο Φιλήμων, «παράδοσιν ποιητικήν» το αποκαλεί ο Μίλλερ, «Ψευδής είναι η επικρατούσα αυτή ιδέα» υποστηρίζει ο Τρικούπης, «Αυτό δεν είναι σωστό» επιμένει ο Φίνλεϊ, «πιθανώς να χρησιμοποιήθηκε κατά την πολιορκίαν των Καλαβρύτων την 21 Μαρτίου 1821», καταλήγει ο Κόκκινος.
Όταν -κάποια χρόνια πριν- είχε ξεσπάσει η «χοντρή» διαμάχη ανάμεσα Καλάβρυτα και Καλαμάτα γιά το πού ξεκίνησε η Επανάσταση, ένα από τα κύρια επιχειρήματα ημών των Καλαβρυτινών, ήταν αυτή ακριβώς η επίθεση του Σουλιώτη στους φοροεισπράκτορες και ταχυδρόμους, την οποία και προβάλαμε σαν την ΠΡΩΤΗ επαναστατική πράξη. Τώρα δεν την θεωρούμε σαν τέτοια;
Είτε το θέλουμε είτε όχι, η Ιστορία δεν φορά τουαλέτα ούτε -έστω- χιτώνα φωτεινό. Είναι ματωμένη, βρώμικη, σκοτεινή, άθλια, τρομακτική πολλές φορές.
Αλέξης Γκλαβάς
22/07/1996
Αφορμή γιά τούτες τις σκέψεις η διαμάχη που ξαφνικά μας προέκυψε γιά ένα βιβλίο που δεν έχει ακόμα διαβαστεί. Ξαφνικά, αυτή η εφημερίδα, απεκάλυψε -και καλά, πολύ καλά έκανε- ότι έχει προκύψει θέμα με το υπό έκδοσιν βιβλίο της Ιστορίας της Αχαΐας, δημοσιεύοντας ταυτόχρονα τα "επίμαχα" αποσπάσματα. Πήρε όμως θέση εξ αρχής -και εδώ ΔΕΝ έκανε καλά- με τον τίτλο του δημοσιεύματος "Παραποιήθηκε (καταφατικό) η ιστορία της Αχαΐας". Παραποιήθηκε;
Η ιστορία είναι μιά πολύ δύσκολη υπόθεση. Η ιστορία είναι γραμμένη πάντα κάτω από τα χρυσά της γράμματα, το αίμα είναι κρυμμένο πολύ καλά κάτω από το λούστρο και τη χρυσόσκονη, οι εσωτερικές (μέχρι φόνων και εμφυλίων) διαμάχες, καλά κρυμμένες στις βάσεις των αγαλμάτων και των ανδριάντων.
Διάβασα πολύ προσεκτικά το αναφερόμενο στο 1821 απόσπασμα του βιβλίου και αναρωτιέμαι, μιά βδομάδα τώρα, που είναι η «παραποίηση». Στη μυστική σύσκεψη της Βοστίτζας; Στο «κάρφωμά» της στους Τούρκους; Στο κάλεσμα των προκρίτων στην Τρίπολη; Στην καταφυγή (κρύψιμο γιά πολλούς) του Π.Π. Γερμανού στα Νεζερά και στην Ι.Μ. Χρυσοποδαρίτισσας; Στην επίθεση του Νικ. Σουλιώτη στους φοροεισπράκτορες και ταχυδρόμους; Η στην παράλειψη της σκηνής ενός Π.Π. Γερμανού, με πλήρη ιερατική στολή να "υψώνει" το λάβαρο στην Ωραία Πύλη της Αγίας Λαύρας;
Δεν ξέρω. Δεν είμαι ιστορικός, είχα όμως έναν δάσκαλο στο σχολειό που μ' έμαθε αυτό ακριβώς. Να προσπαθώ να παραμερίσω τα χρυσά γράμματα της ιστορίας και να διαβάζω από κάτω τους. Ηταν ο Νώντας Περ. Σακελλαρόπουλος. (Που τον βλέπω σε μιά επιτροπή γιά την αναθεώρηση του "επίμαχου" αποσπάσματος. Να πεις τι, δάσκαλε;). Και τον άκουσα. Αγάπησα την ιστορία και την έψαξα. Λίγο έστω. Αλλά κάτι περισσότερο από τους Νομαρχιακούς Συμβούλους.
Και διάβασα και γιά τον Νενέκο, και γιά τα «καπάκια» του Οδ. Ανδρούτσου, και γιά τη δολοφονία του, και γιά την δολοφονία(;) του Καραϊσκάκη, γιά τον «πόλεμο» Πλαπουταίων - Δελιγιανναίων, γιά τις αθλιότητες και τον «πόλεμο» ενάντια στον Δημ. Υψηλάντη, γιά τον εμφύλιο του 1823 και γι' αυτόν του 1824, και γιά τον άλλον του 1827 στο Ναύπλιο και γιά τη δολοφονία του Αντώνη Οικονόμου, και γιά την -μη ο Κολοκοτρώνης να τους σώσει- σφαγή των προκρίτων στα Βέρβαινα και ένα σωρό άλλα πράγματα που η επίσημη ιστορία τα κρύβει επιμελέστατα και που αν ξαφνικά βγουν στο φως θα σοκάρουν τους Νομαρχιακούς Συμβούλους.
Όσο γιά το περίφημο λάβαρο... «Παχυλόν ψεύδος» γράφει ο Φιλήμων, «παράδοσιν ποιητικήν» το αποκαλεί ο Μίλλερ, «Ψευδής είναι η επικρατούσα αυτή ιδέα» υποστηρίζει ο Τρικούπης, «Αυτό δεν είναι σωστό» επιμένει ο Φίνλεϊ, «πιθανώς να χρησιμοποιήθηκε κατά την πολιορκίαν των Καλαβρύτων την 21 Μαρτίου 1821», καταλήγει ο Κόκκινος.
Όταν -κάποια χρόνια πριν- είχε ξεσπάσει η «χοντρή» διαμάχη ανάμεσα Καλάβρυτα και Καλαμάτα γιά το πού ξεκίνησε η Επανάσταση, ένα από τα κύρια επιχειρήματα ημών των Καλαβρυτινών, ήταν αυτή ακριβώς η επίθεση του Σουλιώτη στους φοροεισπράκτορες και ταχυδρόμους, την οποία και προβάλαμε σαν την ΠΡΩΤΗ επαναστατική πράξη. Τώρα δεν την θεωρούμε σαν τέτοια;
Είτε το θέλουμε είτε όχι, η Ιστορία δεν φορά τουαλέτα ούτε -έστω- χιτώνα φωτεινό. Είναι ματωμένη, βρώμικη, σκοτεινή, άθλια, τρομακτική πολλές φορές.
Αλέξης Γκλαβάς
22/07/1996
Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Γαλιλαίος και ο Σάντα
Αν ο Άγιος Βασίλειος, ο ασκητικός και ελληνομαθής επίσκοπος, κοντός, μελαχρινός και εγκαταλείψας τον μάταιο τούτο κόσμο στα 49 χρόνια του, δεν μοιάζει στον κοκκινοντυμένο, προγάστορα, λευκογένη γέροντα που κοπανάει μιά κουδούνα φωνάζοντας χο-χο-χο καθώς ξεφυτρώνει από μιά διαφήμιση της Coca-Cola του μεσοπολέμου, τόσο το χειρότερο γιά τον Άγιο Βασίλη. Ουδείς θα τον αναγνωρίζει έτσι και μας επισκεφθεί.
Αν ο Ήλιος αποτελεί το κέντρο του πλανητικού μας συστήματος, αναγκάζοντας τη γη να περιστρέφεται γύρω του, τότε τόσο το χειρότερο γιά τον Γαλιλαίο. Υπάρχει και η πυρά.
Θυμάστε το επιχείρημα της Ιεράς Εξέτασης εναντίον του Γαλιλαίου; Εάν η Γη κινείται και ο ήλιος είναι ακίνητος θα έλεγε η Παλαιά Διαθήκη, "στήτω ο ήλιος κατά Γαβαών και η σελήνη κατά φάραγγα Αιλών, και έστην ο ήλιος και η σελήνη εν στάσει"; Άρα, ο ήλιος κινείται...
Θαυμάστε επιχείρημα -εκστομισθέν εν πλήρη σοβαρότητι- εναντίον του σχετικού πονήματος του Βασιλείου Λάζαρη και του Πανεπιστημίου Πατρών. "Εάν ο Π.Π. Γερμανός δεν είχε σηκώσει το λάβαρο, θα είχαμε το άγαλμα του στα Ψηλά Αλώνια να κρατά το λάβαρο"; Όπερ έδει δείξαι.
Το αστείο είναι ότι όλοι οι τιμητές του Βασίλη Λάζαρη και του επίμαχου αποσπάσματος του βιβλίου, δεν χρησιμοποιούν ούτε ΜΙΑ ιστορική πηγή γιά υπεράσπιση των ισχυρισμών τους και της επίθεσής τους. Χρησιμοποιούν τραγουδάκια, ανδριάντες, μύθους και θρύλους, πίνακες ζωγραφικής, ανακοινώσεις των Δ.Σ. Καλαβρυτινών σωματείων και επιχειρήματα Ιεράς Εξέτασης, επισείοντάς τα σαν απόλυτα ιστορικά ντοκουμέντα. Πλην ενός, θα πρέπει να σημειώσουμε. Του φίλτατου κ. Χρήστου Μούλια, ο οποίος με ένα και μόνον έγγραφο-ντοκουμέντο, μπερδεύει περισσότερο τα πράγματα.
Τι ήταν τελικά το λάβαρο; Λευκή σημαία με γαλάζιο σταυρό (η σημαία της Φινλανδίας δηλ.), που απεικονίζεται στον πίνακα του Βρυζάκη; Το παραπέτασμα της ωραίας πύλης του ναού της Αγίας Λαύρας που επιμένει ο θρύλος; Κεντητό λάβαρο με απεικόνιση της Κοίμησης της Θεοτόκου, που αναφέρεται αλλού; Η κόκκινη σημαία με τον μαύρο σταυρό του Ανδρέα Λόντου που βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο; Η κομμάτι από το ράσο του Γερμανού σε συνδυασμό με την φουστανέλα του Ζαΐμη όπως δημοσιεύθηκε πρόσφατα και μας τρέλανε όλους;
Αρμοδιότερος όλων να απαντήσει είναι πιστεύω ο ίδιος ο Π.Π. Γερμανός. Θα πρότεινα να ακολουθήσουμε αυτή την αξιόπιστη πηγή και ξεφυλλίζοντας τα "Απομνημονεύματα" του να έχουμε μιά -κατά το μάλλον ή ήττον- αρμόδια περιγραφή των γεγονότων.
Γράφει λοιπόν ο Παλαιών Πατρών (Παλαιών Πατρών Γερμανού: Απομνημονεύματα, εκδ. Βεργίνα 1996, σελ.21): "Οι πρόκριτοι λοιπόν της Πελοποννήσου βλέποντες, ότι το πράγμα κακώς έμελλε ν' αποβή, επειδή άλλοι μεν εξ αυτών εκινούντο εις την υπόθεσιν απερισκέπτως, άλλοι δε εναντιούντο εις εν τοιούτον κίνημα, απεφάσισαν να γίνη μία συνέλευσις εκ τινων μελών της Αδελφότητος δια να συσκεφθώσι καλώς περί του πρακτέου...". Και παρακάτω: "Συσκεφθέντες λοιπόν μετ' επιστασίας και ιδόντες ότι το πλείστον μέρος της Ελλάδος μήτε ιδέαν περί τοιούτου πράγματος είχε, και ότι το να επιχειρισθή μόνη και πρώτη η Πελοπόννησος είναι μωρία, ενέκριναν άπαντες εκ συμφώνου τον καιρόν ουχ αρμόδιον..." (ό.π. σελ.22)
Αυτά ως προς την θέση του Π.Π. και των προκρίτων γιά την Επανάσταση στην περίφημη σύναξη της Βοστίτζας, όπου ως γνωστόν ο Π.Π. απεκάλεσε τον διαπρύσιο κήρυκα της Επανάστασης, αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Δικαίο, τον επιλεγόμενον Παπαφλέσσα "απατεώνα, άρπαγα και εξωλέστατον".
Ακολουθεί η υποψία της Τουρκικής Διοίκησης και η πρόσκληση των προκρίτων στην Τρίπολη. Ας ακολουθήσουμε την αφήγηση του Π.Π. Γερμανού. "Την δεκάτην Μαρτίου μετέβησαν (οι πρόκριτοι και ο Π.Π.), εις το μοναστήριον της Αγίας Λαύρας. Εκεί συσκεφθέντες απεφάσισαν να μην δώσουν αιτία τινά, αλλά να μείνωσι παραμερισμένοι..." (ό.π. σελ.24). Τρεις μέρες μετά: "...συσκεφθέντες απεφάσισαν να μην δώσουν αιτία τινά, αλλά ως πεφοβισμένοι να παραμερίσωσιν εις ασφαλή μέρη, όθεν μερισθέντες ανεχώρησαν εκ της Λαύρας, ο μεν Π.Π., ο Κερνίκης και Ανδρέας Ζαΐμης δια τα Νεζερά, ο δε Ασημάκης Ζαΐμης και Φωτήλας δια την Κερπινήν, ο δε Σωτήριος Χαραλάμπης και Σωτήριος Θεοχαρόπουλος δια Ζαρούχλαν". (ό.π. σελ.25, υπογράμμιση δική μου).
Κι όσο κι αν το Δημοτικό τραγούδι (που ξέχασε ο κ. Πόλκας ν'αναφέρει) λέει:
"Στη μέση στα Καλάβρυτα στον πλάταν' αποκάτου
τρεις γέροντες καθόσαντε και τρεις καπεταναίοι
Ζαΐμης και Πετιμεζάς κι ο γέρο-Χαραλάμπης..."
αυτοί όχι μόνον δεν καθόσαντε, αλλά είχαν σκορπίσει "σαν του κούκου τα πουλιά", ο ένας στα Νεζερά, ο άλλος στην Κερπινή κι ο άλλος στη Ζαρούχλα. Τώρα, πως ηρωικά ξέσκισε το ράσο του ο Γερμανός και ξεσκίζοντας τη φουστανέλα του Ζαΐμη, έφτιαξε και σήκωσε λάβαρο στην Αγία Λαύρα 2 ή 3 μέρες ΜΕΤΑ τα γεγονότα στο Αίγιο, την Πάτρα και τα Καλάβρυτα, αυτό κανείς δεν κάνει τον κόπο να μας το εξηγήσει. Όπως και την εμφάνιση αυτής της άποψης 60 χρόνια μετά την επανάσταση.
Όσο για το περίφημο λάβαρο της Αγίας Λαύρας... "Παχυλόν ψεύδος" γράφει ο Φιλήμων, "παράδοσιν ποιητικήν" το αποκαλεί ο Μίλλερ, "ψευδής είναι η επικρατούσα αυτή ιδέα" υποστηρίζει ο Τρικούπης, "αυτό δεν είναι σωστόν" επιμένει ο Φίνλεϊ, "πιθανόν να χρησιμοποιήθηκε κατά την πολιορκίαν των Καλαβρύτων" καταλήγει ο Διον. Κόκκινος. Τέλος, οι «ανιστόρητοι και αγράμματοι» συγγραφείς της "Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους", μεταξύ των οποίων οι: Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Ανδρέας Ξυγγόπουλος, άπαντες ακαδημαϊκοί και Κων/νος Βακαλόπουλος, Αλεξ. Δεσποτόπουλος, Βασίλειος Σφυρόερας και λοιποί ιστορικοί καθηγητές Πανεπιστημίων, προφανώς απατηθέντες από τον κ. Βασ. Λάζαρη τολμούν να διαφωνούν με τον "Σύλλογο των εν Πάτραις Καλαβρυτινών", τον Σεβασμιώτατο Καλαβρύτων και Αιγιαλείας και ενίους των Πατρινών δημοσιογράφων αναφέροντες:
"Ούτε στις 25 Μαρτίου αλλά ούτε και στις 21 που έγινε η πρώτη πολεμική επιχείρηση βρισκόταν κανείς στην Αγία Λαύρα. Ειδικότερα ο Π.Π. Γερμανός έμεινε στα Νεζερά ως την ημέρα των Τουρκικών προκλήσεων στην Πάτρα (23 Μαρτίου)". (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΒ, σελ.83).
Ας μην ανησυχούν όμως και ας μην έχουν απορίες οι ερωτώντες "και τώρα; τι θα το κάνουμε το άγαλμα"; Απλά θα μείνει στη θέση του. Γιατί ουδείς ιστορικός αρνείται π.χ. ότι ο Π.Π. Γερμανός συμμετείχε στην δοξολογία της πλ. Αγίου Γεωργίου, όπου σήκωσε κάποιο λάβαρο. Ας μην ανησυχούν και οι συμπατριώτες μου Καλαβρυτινοί. Ο τουρισμός στην Αγία Λαύρα δεν πρόκειται να μειωθεί. Ούτε τα τραγούδια θα καταργηθούν.
Εξ άλλου τις γιορτινές τούτες μέρες, στις κεντρικές πλατείες σ' όλες τις πόλεις, τους προγάστορες κοκκινοντυμένους "Σάντα" συναντάς, με το άσπρο γένι και την κουδούνα κι ας τους λένε οι πιτσιρικάδες Αη Βασίληδες. Εμείς μπορεί να το ξέρουμε ότι δεν είναι, παρασυρόμαστε όμως, μπαίνουμε και μείς στο παιχνίδι και λέμε, "δες τον Αη Βασίλη!".
Αλέξης Γκλαβάς
20/12/1997
(Εστάλη ως επιστολή στην εφημ. «Πελοπόννησος» όταν η εν λόγω εφημερίδα «άνοιξε» τον διάλογο σε σχέση με το πόνημα του ιστορικού Βασίλη Λάζαρη που εξεδόθη από το Πανεπιστήμιο Πατρών το 1996. Ουδέποτε δημοσιεύθηκε. Φαίνεται ο «διάλογος» ήταν μεταξύ συμφωνούντων).
Αν ο Ήλιος αποτελεί το κέντρο του πλανητικού μας συστήματος, αναγκάζοντας τη γη να περιστρέφεται γύρω του, τότε τόσο το χειρότερο γιά τον Γαλιλαίο. Υπάρχει και η πυρά.
Θυμάστε το επιχείρημα της Ιεράς Εξέτασης εναντίον του Γαλιλαίου; Εάν η Γη κινείται και ο ήλιος είναι ακίνητος θα έλεγε η Παλαιά Διαθήκη, "στήτω ο ήλιος κατά Γαβαών και η σελήνη κατά φάραγγα Αιλών, και έστην ο ήλιος και η σελήνη εν στάσει"; Άρα, ο ήλιος κινείται...
Θαυμάστε επιχείρημα -εκστομισθέν εν πλήρη σοβαρότητι- εναντίον του σχετικού πονήματος του Βασιλείου Λάζαρη και του Πανεπιστημίου Πατρών. "Εάν ο Π.Π. Γερμανός δεν είχε σηκώσει το λάβαρο, θα είχαμε το άγαλμα του στα Ψηλά Αλώνια να κρατά το λάβαρο"; Όπερ έδει δείξαι.
Το αστείο είναι ότι όλοι οι τιμητές του Βασίλη Λάζαρη και του επίμαχου αποσπάσματος του βιβλίου, δεν χρησιμοποιούν ούτε ΜΙΑ ιστορική πηγή γιά υπεράσπιση των ισχυρισμών τους και της επίθεσής τους. Χρησιμοποιούν τραγουδάκια, ανδριάντες, μύθους και θρύλους, πίνακες ζωγραφικής, ανακοινώσεις των Δ.Σ. Καλαβρυτινών σωματείων και επιχειρήματα Ιεράς Εξέτασης, επισείοντάς τα σαν απόλυτα ιστορικά ντοκουμέντα. Πλην ενός, θα πρέπει να σημειώσουμε. Του φίλτατου κ. Χρήστου Μούλια, ο οποίος με ένα και μόνον έγγραφο-ντοκουμέντο, μπερδεύει περισσότερο τα πράγματα.
Τι ήταν τελικά το λάβαρο; Λευκή σημαία με γαλάζιο σταυρό (η σημαία της Φινλανδίας δηλ.), που απεικονίζεται στον πίνακα του Βρυζάκη; Το παραπέτασμα της ωραίας πύλης του ναού της Αγίας Λαύρας που επιμένει ο θρύλος; Κεντητό λάβαρο με απεικόνιση της Κοίμησης της Θεοτόκου, που αναφέρεται αλλού; Η κόκκινη σημαία με τον μαύρο σταυρό του Ανδρέα Λόντου που βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο; Η κομμάτι από το ράσο του Γερμανού σε συνδυασμό με την φουστανέλα του Ζαΐμη όπως δημοσιεύθηκε πρόσφατα και μας τρέλανε όλους;
Αρμοδιότερος όλων να απαντήσει είναι πιστεύω ο ίδιος ο Π.Π. Γερμανός. Θα πρότεινα να ακολουθήσουμε αυτή την αξιόπιστη πηγή και ξεφυλλίζοντας τα "Απομνημονεύματα" του να έχουμε μιά -κατά το μάλλον ή ήττον- αρμόδια περιγραφή των γεγονότων.
Γράφει λοιπόν ο Παλαιών Πατρών (Παλαιών Πατρών Γερμανού: Απομνημονεύματα, εκδ. Βεργίνα 1996, σελ.21): "Οι πρόκριτοι λοιπόν της Πελοποννήσου βλέποντες, ότι το πράγμα κακώς έμελλε ν' αποβή, επειδή άλλοι μεν εξ αυτών εκινούντο εις την υπόθεσιν απερισκέπτως, άλλοι δε εναντιούντο εις εν τοιούτον κίνημα, απεφάσισαν να γίνη μία συνέλευσις εκ τινων μελών της Αδελφότητος δια να συσκεφθώσι καλώς περί του πρακτέου...". Και παρακάτω: "Συσκεφθέντες λοιπόν μετ' επιστασίας και ιδόντες ότι το πλείστον μέρος της Ελλάδος μήτε ιδέαν περί τοιούτου πράγματος είχε, και ότι το να επιχειρισθή μόνη και πρώτη η Πελοπόννησος είναι μωρία, ενέκριναν άπαντες εκ συμφώνου τον καιρόν ουχ αρμόδιον..." (ό.π. σελ.22)
Αυτά ως προς την θέση του Π.Π. και των προκρίτων γιά την Επανάσταση στην περίφημη σύναξη της Βοστίτζας, όπου ως γνωστόν ο Π.Π. απεκάλεσε τον διαπρύσιο κήρυκα της Επανάστασης, αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Δικαίο, τον επιλεγόμενον Παπαφλέσσα "απατεώνα, άρπαγα και εξωλέστατον".
Ακολουθεί η υποψία της Τουρκικής Διοίκησης και η πρόσκληση των προκρίτων στην Τρίπολη. Ας ακολουθήσουμε την αφήγηση του Π.Π. Γερμανού. "Την δεκάτην Μαρτίου μετέβησαν (οι πρόκριτοι και ο Π.Π.), εις το μοναστήριον της Αγίας Λαύρας. Εκεί συσκεφθέντες απεφάσισαν να μην δώσουν αιτία τινά, αλλά να μείνωσι παραμερισμένοι..." (ό.π. σελ.24). Τρεις μέρες μετά: "...συσκεφθέντες απεφάσισαν να μην δώσουν αιτία τινά, αλλά ως πεφοβισμένοι να παραμερίσωσιν εις ασφαλή μέρη, όθεν μερισθέντες ανεχώρησαν εκ της Λαύρας, ο μεν Π.Π., ο Κερνίκης και Ανδρέας Ζαΐμης δια τα Νεζερά, ο δε Ασημάκης Ζαΐμης και Φωτήλας δια την Κερπινήν, ο δε Σωτήριος Χαραλάμπης και Σωτήριος Θεοχαρόπουλος δια Ζαρούχλαν". (ό.π. σελ.25, υπογράμμιση δική μου).
Κι όσο κι αν το Δημοτικό τραγούδι (που ξέχασε ο κ. Πόλκας ν'αναφέρει) λέει:
"Στη μέση στα Καλάβρυτα στον πλάταν' αποκάτου
τρεις γέροντες καθόσαντε και τρεις καπεταναίοι
Ζαΐμης και Πετιμεζάς κι ο γέρο-Χαραλάμπης..."
αυτοί όχι μόνον δεν καθόσαντε, αλλά είχαν σκορπίσει "σαν του κούκου τα πουλιά", ο ένας στα Νεζερά, ο άλλος στην Κερπινή κι ο άλλος στη Ζαρούχλα. Τώρα, πως ηρωικά ξέσκισε το ράσο του ο Γερμανός και ξεσκίζοντας τη φουστανέλα του Ζαΐμη, έφτιαξε και σήκωσε λάβαρο στην Αγία Λαύρα 2 ή 3 μέρες ΜΕΤΑ τα γεγονότα στο Αίγιο, την Πάτρα και τα Καλάβρυτα, αυτό κανείς δεν κάνει τον κόπο να μας το εξηγήσει. Όπως και την εμφάνιση αυτής της άποψης 60 χρόνια μετά την επανάσταση.
Όσο για το περίφημο λάβαρο της Αγίας Λαύρας... "Παχυλόν ψεύδος" γράφει ο Φιλήμων, "παράδοσιν ποιητικήν" το αποκαλεί ο Μίλλερ, "ψευδής είναι η επικρατούσα αυτή ιδέα" υποστηρίζει ο Τρικούπης, "αυτό δεν είναι σωστόν" επιμένει ο Φίνλεϊ, "πιθανόν να χρησιμοποιήθηκε κατά την πολιορκίαν των Καλαβρύτων" καταλήγει ο Διον. Κόκκινος. Τέλος, οι «ανιστόρητοι και αγράμματοι» συγγραφείς της "Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους", μεταξύ των οποίων οι: Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Ανδρέας Ξυγγόπουλος, άπαντες ακαδημαϊκοί και Κων/νος Βακαλόπουλος, Αλεξ. Δεσποτόπουλος, Βασίλειος Σφυρόερας και λοιποί ιστορικοί καθηγητές Πανεπιστημίων, προφανώς απατηθέντες από τον κ. Βασ. Λάζαρη τολμούν να διαφωνούν με τον "Σύλλογο των εν Πάτραις Καλαβρυτινών", τον Σεβασμιώτατο Καλαβρύτων και Αιγιαλείας και ενίους των Πατρινών δημοσιογράφων αναφέροντες:
"Ούτε στις 25 Μαρτίου αλλά ούτε και στις 21 που έγινε η πρώτη πολεμική επιχείρηση βρισκόταν κανείς στην Αγία Λαύρα. Ειδικότερα ο Π.Π. Γερμανός έμεινε στα Νεζερά ως την ημέρα των Τουρκικών προκλήσεων στην Πάτρα (23 Μαρτίου)". (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΒ, σελ.83).
Ας μην ανησυχούν όμως και ας μην έχουν απορίες οι ερωτώντες "και τώρα; τι θα το κάνουμε το άγαλμα"; Απλά θα μείνει στη θέση του. Γιατί ουδείς ιστορικός αρνείται π.χ. ότι ο Π.Π. Γερμανός συμμετείχε στην δοξολογία της πλ. Αγίου Γεωργίου, όπου σήκωσε κάποιο λάβαρο. Ας μην ανησυχούν και οι συμπατριώτες μου Καλαβρυτινοί. Ο τουρισμός στην Αγία Λαύρα δεν πρόκειται να μειωθεί. Ούτε τα τραγούδια θα καταργηθούν.
Εξ άλλου τις γιορτινές τούτες μέρες, στις κεντρικές πλατείες σ' όλες τις πόλεις, τους προγάστορες κοκκινοντυμένους "Σάντα" συναντάς, με το άσπρο γένι και την κουδούνα κι ας τους λένε οι πιτσιρικάδες Αη Βασίληδες. Εμείς μπορεί να το ξέρουμε ότι δεν είναι, παρασυρόμαστε όμως, μπαίνουμε και μείς στο παιχνίδι και λέμε, "δες τον Αη Βασίλη!".
Αλέξης Γκλαβάς
20/12/1997
(Εστάλη ως επιστολή στην εφημ. «Πελοπόννησος» όταν η εν λόγω εφημερίδα «άνοιξε» τον διάλογο σε σχέση με το πόνημα του ιστορικού Βασίλη Λάζαρη που εξεδόθη από το Πανεπιστήμιο Πατρών το 1996. Ουδέποτε δημοσιεύθηκε. Φαίνεται ο «διάλογος» ήταν μεταξύ συμφωνούντων).
EΘΝΙΚΟΝ ΤΟ ΑΛΗΘΕΣ!...
Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
Δεν μπορεί κανείς να παραμείνει απαθής σε μια προσπάθεια παραχάραξης της ιστορίας μας από οποιονδήποτε και εάν προέρχεται. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να παραμένουν απαθείς άνθρωποι που ο λαός έχει συνηθίσει καλώς ή κακώς να αποκαλεί, «πνευματικούς ανθρώπους».
Θα σημειώσω αρχικά ολόκληρη τη ρήση του Εθνικού μας Ποιητή που αποτελεί και τίτλο του σημειώματός μας. Ο Σολωμός μας άφησε παρακαταθήκη και μας τονίζει «Το Έθνος πρέπει να θεωρεί Εθνικόν ό,τι είναι αληθές»
Οι μύθοι σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν αλήθεια συνεπώς ο κάθε ένας ο οποίος διατυπώνει μύθους δεν μπορεί να τον χαρακτηρίσουμε Εθνικό ιστορικό αλλά αντίθετα μυθιστοριογράφο.
Μπορεί βεβαίως να μας αρέσουν οι μύθοι και τα παραμύθια γιατί μ’ αυτά μας μεγάλωσαν και μας νανούρισαν οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας.
Αλλά και ακόμη όταν μεγαλώσαμε η τροφοδοσία μας για μύθους συνεχίσθηκε και στα σχολεία μας και είναι σήμερα δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τι είναι μύθος και τι αποτελεί ιστορική πραγματικότητα. Όταν μάλιστα οι μύθοι που διδαχθήκαμε έχουν στην ψυχή μας και στη συνείδησή μας πάρει τη θέση μιας παγιωμένης αλήθειας, αντιδρούμε και δεν μας αρέσει. Νοιώθουμε ότι μας παραβιάζουν τα ιερά και τα θέσμια.
Στα σχολειά μας διδαχθήκαμε πολλούς μύθους είτε συμβολικούς είτε ως αλήθειες. Βέβαια στην ηλικία που τα διδαχθήκαμε όλα αυτά δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε ποία απ’ αυτά είναι αλήθειες και ποία είναι απλά μυθιστορήματα.
Κάθε φορά που τολμάει κάποιος να τα βάλει με τους μύθους έστω και εάν στη θέση τους προσπαθεί να τοποθετήσει μια σειρά αληθειών, το λιγότερο που θα του καταλογίσουν είναι ότι ενεργεί αντεθνικά ή το χειρότερο ότι επιχειρεί να αποδομήσει την Ελληνική ιστορία και τους πρωταγωνιστές της.
Όμως σήμερα που οι πληροφορίες και τα κείμενα ιστορικά και άλλα είναι τόσο πρόσφορα σε όποιον θελήσει να τα χρησιμοποιήσει μπορεί άνετα και χωρίς τις κραυγές και τους αναθεματισμούς ήσυχα και απλά από το γραφείο του να πληροφορηθεί πού είναι η ιστορική αλήθεια και που ο μύθος.
Υπάρχουν όμως και σήμερα κάποιοι που βαφτίζουν διάφορα παραμύθια ως «ιστορικά γεγονότα».Όμως θα είναι αδικαιολόγητοι εάν τους τεθούν υπ’ όψιν τα ιστορικά ντοκουμέντα και εκείνοι επιμένουν στις εμμονές τους. Από κει και πέρα, η εμμονή αυτή παύει να αποτελεί αντικείμενο των ιστορικών.
Αυτές τις μέρες προβάλλεται ένα χρονικό της Επανάστασης του 21 από τηλεοπτικό σταθμό και φυσικά όλοι έχουν λόγο να τοποθετηθούν στα ιστορούμενα.
Δεν θα ισχυρισθώ πως μέσα σε ένα παρόμοιο χρονικό είναι δυνατό να περιληφθεί όλη η ιστορία και όλες οι πτυχές της που αφορά το 21.Και φυσικά υπάρχουν σ’ αυτά τα επεισόδια που έχουν προβληθεί παραλήψεις που επισημάνθηκαν από πολλούς που ασχολούνται με τα γράμματα και την ιστορία.
Τελευταία δημιουργήθηκε σάλος σχετικά με την έναρξη του αγώνα και το «μύθο» της Αγίας Λαύρας.
Ο μύθος μας λέει ότι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός να ύψωσε στις 25 Μαρτίου 1821 το λάβαρο της Επαναστάσεως στη Μονή της Αγίας Λαύρας, μπροστά σε αγωνιστές μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης, κι από κείνη τη στιγμή να ξεσηκώνονται οι Έλληνες για την απελευθέρωσή τους.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως πάντα σε κάθε μύθο ,στον πυρήνα του υπάρχουν και κάποια ψήγματα ιστορικής αλήθειας η οποία επενδύεται και αξιοποιείται κατάλληλα από το δημιουργό του.
Είναι ιστορικά αληθές ότι το Μάρτιο του 1821, ο Μητροπολίτης Γερμανός βρέθηκε στην Αγία Λαύρα.
Είναι ιστορικά αληθές ότι επιθυμία των προκρίτων, των οπλαρχηγών και των καπεταναίων και αυτού του Κολοκοτρώνη η Επανάσταση να ξεκινούσε ή του Ευαγγελισμού ή το Πάσχα ή του Κωνσταντίνου ακριβώς για να συνδεθεί με κάποια από τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Τελικά επελέγη η ημέρα του Ευαγγελισμού.
Είναι αληθές ότι έγιναν δεήσεις και ασπασμοί, για την ευόδωση του Αγώνα όλων των σκλαβωμένων υπό την αρχηγία του Κολοκοτρώνη.
Είναι αληθές ότι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός όρκισε αγωνιστές στο σταυρό.
Όλα τα ανωτέρω είναι ιστορικές αλήθειες που προκύπτουν χωρίς μεγάλη προσπάθεια από όλα τα ιστορικά κείμενα που έχουν στη διάθεσή μας.
Από αυτό το σημείο και μέχρι το μύθο υπάρχουν μαρτυρίες των ιδίων των πρωταγωνιστών που δεν χρειάζονται ανάλυση για να μας βεβαιώσουν τι είναι ιστορική αλήθεια και τι είναι μύθος.
Θα παραθέσουμε συνοπτικά τα γεγονότα τα οποία οι ίδιοι αφηγούνται στα δικά τους κείμενα:
O Παλαιών Πατρών Γερμανός βρέθηκε με άλλους προύχοντες στην Αγία Λαύρα στις 10 Μαρτίου και για μία μέρα, για να υποστηρίξει την αναβολή του αγώνα και την παθητική στάση, έως ότου βρεθούν προ τετελεσμένων γεγονότων. Από εκεί φεύγει για το χωριό Νεζερά.
Στις 21 Μαρτίου ο Γερμανός βρίσκεται ακόμα στο χωρίο Νεζερά. Εκεί πληροφορείται τα γεγονότα της Πάτρας, και αποφασίζει να πάει κατευθείαν στην Πάτρα. Στις 25 Μαρτίου βρίσκεται εκεί.
Ο Κολοκοτρώνης σημειώνει την έναρξη της Επανάστασης στις 22 Μαρτίου, στην Καλαμάτα. Δέηση έγινε την επόμενη ημέρα στον ποταμό της Καλαμάτας. Καμία ύψωση λαβάρου δεν αναφέρεται, ούτε φυσικά η παρουσία του Γερμανού εκεί Οι εχθροπραξίες ωστόσο είχαν ξεκινήσει από τα μέσα Μαρτίου.
Η 25η Μαρτίου βρίσκει τον Κολοκοτρώνη καθ’ οδόν από το χωριό Σκάλα της Μεσσηνίας προς το Δερβένι του Λεονταριού, κι από κει Καρύταινα. Το βράδυ διανυκτερεύει στο χωριό Τετέμπεη.
Ούτε ο Γερμανός ούτε ο Κολοκοτρώνης αναφέρουν το παραμικρό για τα υποτιθέμενα γεγονότα της Αγίας Λαύρας, ή κάτι σχετικό.
Η Ορκωμοσία των αγωνιστών από το Γερμανό έγινε στην Πάτρα, στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου (βλ. Ιστ. Του Ελλ. Έθνους, εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ, σελ. 86-7) .
Ο Δ. Κόκκινος τοποθετεί το γεγονός στις 24 Μαρτίου, και το περιγράφει ως εξής:
«Οι εισελθόντες κατηυθύνθησαν προς την πλατείαν του Αγίου Γεωργίου όπου ο Γερμανός έστησε μεγάλον ξύλινον απλούν σταυρόν, και κατʼ άλλους φέροντα την σημαίαν το σώματος του Λόντου. Εκεί έσπευδαν όλοι, εντόπιοι και ξένοι. Ετελέσθη δοξολογία και τρισάγιον και μετά τούτου εδόθη ο όρκος της Επαναστάσεως».
(Πηγή: Δ. Κοκκίνου, Η Ελληνική Επανάστασις, εκδόσεις Μέλισσα, 1956, τ. 1, σελ. 273)
Ας δούμε αναλυτικά τι γράφουν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές στα απομνημονεύματά τους. Διατηρούμε στα δύο κείμενα πιστή την ορθογραφία.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Άπαντα, Εκδόσεις Μέρμηγκας.
22 Μαρτίου:
Το κίνημά μας έγινε εις τας 22 Μαρτίου, εις την Καλαμάταν. Από τας 6 Ιανουαρίου, έως τας 22 Μαρτίου, επροσπάθησα, ενέργησα εις την Μάνην να ενώσωμεν διάφορα σπίτια μανιάτικα χωρισμένα κατά την συνήθειάν τους, και τους ενώσαμεν, τους αδελφώσαμεν. […] τους έλεγα ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού να είναι έτοιμοι, και κάθε επαρχία να κινηθή εναντίων των Τούρκων των τοπικών». [σελ. 277]
23-4 Μαρτίου:
[σελ. 279] Κινώντας εγώ, είχαν μίαν προθυμίαν οι Έλληνες, οπού όλοι με τας ικόνας έκαναν δέησι και ευχαριστήσεις. Μου ήρχετο τότε να κλαύσω … από την προθυμίαν οπού έβλεπα. Ιερείς έκαναν δέησι. Εις τον ποταμόν της Καλαμάτας ανασπασθήκαμε και εκινήσαμε.
Τας 24 τον Μάρτη 1821 εφθάσαμε εις ένα χωριό της Μεσσηνίας, Σκάλα λεγόμενον, που είναι καμιά πενηνταριά οικογένειες.
25 Μαρτίου:
Εκίνησα να έβγω εις το Δερβένι του Λεονταριού δια την παλαιά Αρκαδία. […] [σελ. 280]: Εγώ εις τας 25 οπού εκίνησα από την Σκάλα, βγαίνοντας το Δερβένι του Λεονταριού, απάντησα ένα πεζοδρόμο σταλμένον από τον Βασίλη Μπούτουνα Καριώτη, και μου έγραφε ότι: […][σελ. 281] «… Ο κάμπος της Καρύταινας δεν ηθέλησε να πιάση τα άρματα». Έτσι μʼ έγραφε αυτός. Εγώ δεν έλειψα να κάμω μια προσταγή, και επάτησα τη βούλα μου: «Όποιο χωριό δεν ήθελε να ακολουθήση την φωνήν της Πατρίδος τσεκούρι και φωτιά». Μανθάνοντας ότι εβγήκα εις το Δερβένι, οι εβδομήντα καβαλλαραίοι ευθύς αναχώρησαν δια την Τριπολιτσά. Εγώ επήγα εις ένα χωριό Τετέμπεη, ανάμεσα Λεοντάρι και Καρύταινα.
Συνεχίζουμε με όσα γράφει ο ίδιος ο Παλαιών Πατρών Γερμανός στα απομνημονεύματα του στα οποία αναφέρεται σε τρίτο πρόσωπο, και όταν ακόμα μιλάει για τον εαυτό του.
- Παλαιών Πατρών Γερμανού, Απομνημονεύματα, Εκδόσεις Δρομεύς.
Την θ΄ [9η] λοιπόν Μαρτίου εκίνησαν όλοι ομού εκ των Καλαβρύτων, αψάμενοι της διά Τριπολιτζάν οδού. […] Την δε επιούσαν ημέραν μετέβησαν εις το μοναστήριον της Αγίας Λαύρας. Εκεί συσκεφθέντες απεφάσισαν να μη δώσωσιν αιτίαν τινά, αλλά να μείνωσι παραμερισμένοι, έως ου να ιδώσι τα πράγματα. Και ει [= εάν] μεν η Διοίκησις θελήση να βιάση αυτούς ιδιαιτέρως, και να τους κατατρέξη με οποιονδήποτε τρόπον, να εξέλθωσι της Πελοποννήσου, και να παρατηρήσωσιν τον καιρόν και τας περιστάσεις, διά να μη βάλουν εις κίνδυνον τους λοιπούς Ομογενείς παρακαίρως. Ειδέ και καθολικεύσει το πράγμα η Διοίκησις, και μεταχειρισθή τα όπλα και την βίαν γενικώς εναντίον των ομογενών, τότε εξ ανάγκης να λάβωσι και αυτοί τα όπλα, και να κινήσωσι και τους λοιπούς ομογενείς εις υπεράσπισιν εαυτών. [σελ.27-8]Όθεν μερισθέντες ανεχώρησαν εκ της Λαύρας, ο μεν Π.Π. [Γερμανός], ο Κερκίνης και Ανδρέας Ζαήμης διά τα Νεζερά. [σελ.28]Ωσαύτως και οι εν Πάτραις Τούρκοι, μαθόντες τα τοιαύτα, έμβασαν ευθύς τας φαμιλίας των εις το Κάστρον. Είτα τη κα΄ (21η) Μαρτίου εξήλθον ένοπλοι εις την αγοράν της πόλεως […] ότε τινές των Ελλήνων οπλισθέντες εξήλθον εις τους δρόμους, οι δε Τούρκοι ευθύς εκλείσθησαν εις το Κάστρον.Βλέποντες δε οι Πατραίοι Έλληνες, ότι πλέον δεν επιδέχεται θεραπείαν το πράγμα, τας μεν φαμιλίας των εύγαλον έξω της πόλεως, έγραψαν δε εις τα Νεζερά προς τον Π.Π., ο, τε Νικόλαος Λόντος, ο Ιωάννης Παπαδ. και άλλοι τινές, να προφθάση εις βοήθειαν, ότι κινδυνεύει όλη η πόλις. Όθεν αμέσως ο Π.Π. και ο Ανδρέας Ζαήμης έγραψαν προς τους Καπιταναίους Κουμανιώτας να τρέξουν, με όσους ανθρώπους έχουν. Την δε επιούσαν ημέραν εκίνησαν και αυτοί, έχοντας περίπου πεντακοσίους στρατιώτας, και εμβήκαν εις τας Πάτρας. […] Και, επειδή πλέον η σκηνή ηνεώχθη, έγραψαν ευθύς οι Αρχηγοί της των Πατρών πολιορκίας αποστείλαντες και ανθρώπους εις τον Πετρόμπεϊν, εις τους Δελιγιανναίους, εις την Γαστούνην και εις άλλα μέρη της Πελοποννήσου, δίδοντες την είδησιν των συμβεβηκότων, και παρακινούντες τους να μην αναβάλουν τον καιρόν, ότι πλέον άλλη θεραπείαν δεν είναι. Ότε πρώτοι οι Μανιάται μετά του Πετρόμπεη εμβήκαν εις την Καλαμάταν, και ηχμαλώτισαν τον εκεί Βοεβόδαν Αρναούτογλουν και άλλους τινάς Τούρκους ευρεθέντας εκεί. Εις δε τα Καλάβρυτα επολιόρκησαν εις τους πύργους τους εκεί Τούρκους, οίτινες μετά ολίγων ημερών ανθίστασιν παρεδόθησαν με συνθήκες. Εις δε την Καρύταιναν μετέβη ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εκ της Μάνης, και ενωθείς μετά των Δελιγιανναίων έλαβον τα όπλα. Ομοίως και εις την Γαστούνην και εις άλλας επαρχίας διεδόθη το πνεύμα της Επαναστάσεως, και οπλίζοντο οι Έλληνες. [σελ. 29-31]
Τα παραπάνω κείμενα θεωρώ πως μιλάνε από μόνα τους και δεν χρειάζονται υπεράσπιση ή εξήγηση. Αρκούν για να καταρρίψουν το μύθο περί της Αγίας Λαύρας. Για εκείνους τέλος που ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες είχαν συναίσθηση του έθνους σ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, και πως δεν περίμεναν τα κηρύγματα της Γαλλικής Επανάστασης για να αποκτήσουν ελληνική εθνική συνείδηση ο Κολοκοτρώνης σημειώνει: «Η γαλλική επανάστασις και ο Ναπολέων έκαμε, κατά την γνώμη μου, να ανοίξουν τα μάτια του κόσμου. Πρωτήτερα τα έθνη δεν εγνωρίζοντο, τους βασιλείς τους ενόμιζον ως θεούς της γης, και ό,τι κι αν έκαμναν, το έλεγαν καλά καμωμένο. […] Η κοινωνία των ανθρώπων ήτον μικρή, δεν είναι παρά η επανάστασίς μας που εσχέτισε όλους τους Έλληνας. Ευρίσκοντο άνθρωποι οπού δεν εγνώριζαν άλλο χωριό μακριά μίαν ώρα από το εδικό τους. Την Ζάκυνθον την ενόμιζαν ως νομίζομεν τώρα το μακρύτερο μέρος του κόσμου. [σελ. 275-6]
Λοιπόν δεν μπορεί να μην ξαναπούμε το ρηθέν παρά του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού «Το Έθνος πρέπει να θεωρεί Εθνικόν ό,τι είναι και αληθές»!…
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Δικηγόρος
Πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών
IΕΡΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΥΠΕΡ ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΗΛΕΙΑΣ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΟΙΒΟΥ
ΔΗΜΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ
ΙΕΡΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
Το Σάββατο 5η Μαρτίου και ώρα 9 π.μ. τελούμε στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Κοροίβου Πηνειού Ιερό Μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αειμνήστων Ιερέων των ιερατευσάντων στο ναό, των Ιεροψαλτών, Επιτρόπων και νεωκόρων.
Α. Ονόματα Ιερέων
1.Αναστάσιος Παπαναστασόπουλος
2.Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος
3.Χαραλαμπος Χαραλαμπόπουλος
4.Αθανάσιος Παπαπαύλου
5.Μάρκος Μαρκόπουλος
6.Χρήστος Παπαδιαμαντόπουλος
7.Κωνσταντίνος Κανελλόπουλος
8.Θεόδωρος Τσελίκας
9.Αθανάσιος Τσουκνίδας
10.Κωνσταντίνος Καυκάς
11.Θεόδωρος Γκρίτζαλης
12.Ανδρέας Κωνσταντόπουλος
13.Θεόδωρος Καπάνταης Αρχιμανδρίτης
14.Τρύφωνας Μανωλόπουλος
15.Ησαϊας Χρονάς
16.Γλυκέριος Νικολαϊδης Αρχιμανδρίτης
17.Δημήτριος Σπυρόγιαννης
18.Γεώργιος Σπανός
19.Ησαϊας Αποστολάτος
20.Ιγνάτιος Λάλος Αρχιμανδρίτης
Β. Ονόματα επιτρόπων
1.Γεώργιος Παπαναστασόπουλος
2.Δημήτριος Παπαναστασόπουλος
3.Σπυρίδων Πλιάκας
4.Πέτρος Ρουμελιώτης
5.Θεόδωρος Ρουμελιώτης
6.Θεόδωρος Πλιάκας
7.Νικόλαος Λιναρδόπουλος
8.Ανδρέας Φλόκας
9.Ιωάννης Φλόκας
10.Διονύσιος Πλιάκας
11.Παναγιώτης Σέττας
12.Διονύσιος Γιατράς
13.Διονύσιος Παπαναστασόπουλος
14.Χρύσανθος Παπαναστασόπουλος
15.Γεώργιος Σχοινάς
16.Αριστείδης Ραμαντάς
17.Αντώνιος Παρασκευόπουλος
18.Σπύρος Νικολουτσόπουλος
19.Νικόλαος Παπουτσόπουλος
20.Γεώργιος Μαργαρίτης
21.Θεόδωρος Τσακοπιάκος
22.Αριστομένης Δημητρακόπουλος
23.Δήμος Δημητρακόπουλος
22.Δημήτιος Λάλος
Γ.Ονόματα Ιεροψαλτών
1. Αριστείδης Βασιλάκης
2. Ιωάννης Κουτσουμπός
3. Μαργαρίτης Λεωνίδας του Κων/νου
4. Πέτρος Πλιάκας
5. Παύλος Πλιάκας
6. Διονύσιος Πλιάκας
7. Πάνος Νικολουτσόπουλος
8. Σπύρος Νικολουτσόπουλος
9. Κώστας Παπαναστασόπουλος
10. Σπύρος Παπαναστασόπουλος
11. Δανιήλ Κωστόπουλος
13. Χρήστος Κωστόπουλος
Δ. ΟΝΟΜΑΤΑ ΝΕΩΚΟΡΩΝ
1.Ανδρέας Μαργαρίτης
2.Δημήτριος Βαγκόπουλος
Παρακαλούνται οι συγγενείς, γνωστοί και φίλοι αυτών, οι ενορίτες και όλοι οι Χριστιανοί της περιοχής του Δήμου Πηνειού και των περιχώρων να προσέλθουν για να συμπροσευχηθούν και να απευθύνουν μεθ’ ημών τις προς τον Κύριο δεήσεις, όπως ο Θεός κατατάξει τις ψυχές αυτών ων μνεία ποιούμεθα, στους Κόλπους Αβραάμ και αξιωθούν φωτός ανέσπερου και Ηλίου δεσπόζοντος, αναπαύων αυτούς
εις αιωνία μακαριότητα.
Ο Εφημέριος
π. Γεώργιος Καλαρύτης
Η Εκκλησιαστική Επιτροπεία
Ιουλία Παπαναστασοπούλου, Ιουλία Λιναρδοπούλου,
Νικόλαος Βαγκόπουλος και Ευφροσύνη Γιαννοπούλου
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΗΛΕΙΑΣ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΟΙΒΟΥ
ΔΗΜΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ
ΙΕΡΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
Το Σάββατο 5η Μαρτίου και ώρα 9 π.μ. τελούμε στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Κοροίβου Πηνειού Ιερό Μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αειμνήστων Ιερέων των ιερατευσάντων στο ναό, των Ιεροψαλτών, Επιτρόπων και νεωκόρων.
Α. Ονόματα Ιερέων
1.Αναστάσιος Παπαναστασόπουλος
2.Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος
3.Χαραλαμπος Χαραλαμπόπουλος
4.Αθανάσιος Παπαπαύλου
5.Μάρκος Μαρκόπουλος
6.Χρήστος Παπαδιαμαντόπουλος
7.Κωνσταντίνος Κανελλόπουλος
8.Θεόδωρος Τσελίκας
9.Αθανάσιος Τσουκνίδας
10.Κωνσταντίνος Καυκάς
11.Θεόδωρος Γκρίτζαλης
12.Ανδρέας Κωνσταντόπουλος
13.Θεόδωρος Καπάνταης Αρχιμανδρίτης
14.Τρύφωνας Μανωλόπουλος
15.Ησαϊας Χρονάς
16.Γλυκέριος Νικολαϊδης Αρχιμανδρίτης
17.Δημήτριος Σπυρόγιαννης
18.Γεώργιος Σπανός
19.Ησαϊας Αποστολάτος
20.Ιγνάτιος Λάλος Αρχιμανδρίτης
Β. Ονόματα επιτρόπων
1.Γεώργιος Παπαναστασόπουλος
2.Δημήτριος Παπαναστασόπουλος
3.Σπυρίδων Πλιάκας
4.Πέτρος Ρουμελιώτης
5.Θεόδωρος Ρουμελιώτης
6.Θεόδωρος Πλιάκας
7.Νικόλαος Λιναρδόπουλος
8.Ανδρέας Φλόκας
9.Ιωάννης Φλόκας
10.Διονύσιος Πλιάκας
11.Παναγιώτης Σέττας
12.Διονύσιος Γιατράς
13.Διονύσιος Παπαναστασόπουλος
14.Χρύσανθος Παπαναστασόπουλος
15.Γεώργιος Σχοινάς
16.Αριστείδης Ραμαντάς
17.Αντώνιος Παρασκευόπουλος
18.Σπύρος Νικολουτσόπουλος
19.Νικόλαος Παπουτσόπουλος
20.Γεώργιος Μαργαρίτης
21.Θεόδωρος Τσακοπιάκος
22.Αριστομένης Δημητρακόπουλος
23.Δήμος Δημητρακόπουλος
22.Δημήτιος Λάλος
Γ.Ονόματα Ιεροψαλτών
1. Αριστείδης Βασιλάκης
2. Ιωάννης Κουτσουμπός
3. Μαργαρίτης Λεωνίδας του Κων/νου
4. Πέτρος Πλιάκας
5. Παύλος Πλιάκας
6. Διονύσιος Πλιάκας
7. Πάνος Νικολουτσόπουλος
8. Σπύρος Νικολουτσόπουλος
9. Κώστας Παπαναστασόπουλος
10. Σπύρος Παπαναστασόπουλος
11. Δανιήλ Κωστόπουλος
13. Χρήστος Κωστόπουλος
Δ. ΟΝΟΜΑΤΑ ΝΕΩΚΟΡΩΝ
1.Ανδρέας Μαργαρίτης
2.Δημήτριος Βαγκόπουλος
Παρακαλούνται οι συγγενείς, γνωστοί και φίλοι αυτών, οι ενορίτες και όλοι οι Χριστιανοί της περιοχής του Δήμου Πηνειού και των περιχώρων να προσέλθουν για να συμπροσευχηθούν και να απευθύνουν μεθ’ ημών τις προς τον Κύριο δεήσεις, όπως ο Θεός κατατάξει τις ψυχές αυτών ων μνεία ποιούμεθα, στους Κόλπους Αβραάμ και αξιωθούν φωτός ανέσπερου και Ηλίου δεσπόζοντος, αναπαύων αυτούς
εις αιωνία μακαριότητα.
Ο Εφημέριος
π. Γεώργιος Καλαρύτης
Η Εκκλησιαστική Επιτροπεία
Ιουλία Παπαναστασοπούλου, Ιουλία Λιναρδοπούλου,
Νικόλαος Βαγκόπουλος και Ευφροσύνη Γιαννοπούλου
Η Ιστορία δεν παραχαράσσεται (2)
Οι αυτόκλητοι «διαφωτισταί» του ανιστόρητου, όπως οι ίδιοι τον χαρακτήρισαν, ελληνικού λαού και συντελεσταί της «υπερπαραγωγής» του Σκάϊ, προφανώς αγνοούν τι σημαίνει ιστορία και ότι ναι μεν οι αξιολογήσεις των ιστορικών γεγονότων, ενέχουν το στοιχείο του υποκειμενισμού, όμως τα γεγονότα, ούτε παραμορφώνονται, ούτε παραποιούνται. Ο ιστοριογράφος καταγράφει ό,τι έγινε, όπως αναδεικνύεται από τις πηγές και επ’ αυτών γίνεται η αξιολόγηση, που κατ’ ουσία είναι ο λογαριασμός τον οποίο δίνει κάθε γενιά στις επόμενες, για τις προηγούμενες. Όποιος επιχειρεί να γράψει ιστορία, παραβλέποντας και παραγνωρίζοντας όλα αυτά ή το γνωστικό του πεδίο είναι περιορισμένο και ελλιπές ή θέλει να εξυπηρετήσει σκοπιμότητες. Για τους συντελεστάς της «υπερπαραγωγής» θα μπορούσε να πει κανείς ότι συμβαίνουν και τα δύο, ιδίως το δεύτερο, διανθισμένα για κάποιους, με μία απεγνωσμένη προσπάθεια να σπάσουν το κέλυφος της αφάνειας.
Μεταξύ των ανακριβειών και ελαφροτήτων που ακούστηκαν στην ύποπτης προέλευσης υπερπαραγωγή, είναι και ότι δήθεν δεν υψώθηκε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα και ότι όλα αυτά είναι ένας θρύλος.
Δικαιολογημένα ξεσηκώθηκαν οι Καλαβρυτινοί, αλλά πέρα από τις όποιες τοπικιστικές αντιδράσεις, υπάρχουν τα τεκμήρια, τα οποία αναιρούν την ανιστόρητη αυτή άποψη.
Στο αρχείο Βλαχοπαπαδόπουλου, που βρίσκεται στην Πάτρα, στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας Πελοποννήσου, σώζεται, μεταξύ πολλών άλλων εγγράφων και το χειρόγραφο της προσφώνησης του Μητροπολίτη Αθηνών Θεόφιλου (Βλαχοπαπαδόπουλου), κατά την τελετή της ανακομιδής των λειψάνων του Γρηγορίου Ε΄ (1871). Απευθυνόμενος ο Θεόφιλος στον Πατριάρχη, είπε επί λέξει, «...ο αείμνηστος Παλαιών Πατρών Μητροπολίτης (εννοεί τον Γερμανό Γ΄), ο συμπολίτης σου, ο ποτέ ιεροδιάκονός σου, και κατόπιν συνάδελφος και συλλειτουργός σου, πρώτος ανταπεκρίθη εις τα ευγενή και γενναία αισθήματά Σου. Εκεί, εν τη Αγία εκείνη Μονή (εννοεί την Αγ. Λαύρα), κατασκευάσας εθνικήν σημαίαν από το ράσον του και την φουστανέλλαν του Ζαΐμη, εχάραξεν επ΄ αυτής τον άγιον και Ζωοποιόν Σταυρόν, και κρατών με την αριστεράν χείρα του τα πρακτικά της προ μικρού συγκροτηθείσης μυστικής εν Αιγίω συνελεύσεως, και με την δεξιάν την σημαίαν του Σταυρού, αναγεγραμμένον έχουσα το σύνθημα «Ελλάς ανάστηθι ανεξαρτησίαν ή θάνατον ομνύομεν επί τω ονόματί Σου», ως από πυρσού τότε ουρανοκρύφου, μετά των συν αυτώ περιβλέπτων Αχαιών και Αρκάδων κατηλέκτρισεν άπασαν την Ελληνικήν φυλήν διά του θείου κηρύγματός του. «Δεύτε λάβετε φως εκ της λαμπάδος της υπέρ πίστεως και πατρίδος αναφθείσης και αναγγείλατε πάσι τοις έθνεσιν, ότι η φωνή μου, είναι φωνή αυτού του κυρίου παντοκράτορος...».Ο Θεόφιλος Βλαχοπαπαδόπουλος (1790 – 1873), ήταν αρχιδιάκονος του Παλαιών Πατρών Γερμανού Γ΄ και έζησε άμεσα τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, ο δε Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄, είχε διατελέσει αρχιδιάκονος του Γρηγορίου Ε΄.
Η μαρτυρία αυτή έχει ιδιαίτερη αξία και αποτελεί ισχυρή απόδειξη του γεγονότος ότι υψώθηκε λάβαρο στην Αγία Λαύρα. Βέβαια δεν υψώθηκε αυτό που εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο της Μονής, το οποίο είναι της οθωνικής περιόδου, όταν καθιερώθηκε ο επίσημος εορτασμός της Επαναστάσεως (1838). Θα ήταν δε αδύνατον να υψωθεί αυτό, διότι η κατασκευή του προϋπέθετε προετοιμασία, που αποδεδειγμένα δεν υπήρχε. Η ύψωση του λαβάρου, ήταν μία αυθόρμητη επαναστατική πράξη, που ακολούθησε τη μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας. Πρέπει δε να έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου 1821, οπότε εορτάζετο η μνήμη του Αγίου Αλεξίου και τελείτο ολονυκτία στη Μονή και δεν είναι δυνατόν να έγινε στις 25 Μαρτίου, διότι αποδεδειγμένα ο Γερμανός Γ΄, την ημέρα εκείνη, βρισκόταν στην Πάτρα.
Η αποδοχή της άποψης για ύψωση λαβάρου, ενισχύεται και από την υπάρχουσα ισχυρή παράδοση, η οποία δεν είναι δυνατόν να δημιουργήθηκε, χωρίς να προϋπήρχε συγκεκριμένη αιτία.
Εκτός από το χειρόγραφο του Θεόφιλου Βλαχοπαπαδόπουλου, υπάρχει στο ίδιο αρχείο και το κείμενο της προσφώνησης, σε έντυπη μορφή, απαράλλακτο με το χειρόγραφο, το οποίο πρέπει να κυκλοφόρησε και να τοιχοκολλήθηκε. Η προσφώνηση του Μητροπολίτη Αθηνών έγινε δημόσια, το περιεχόμενό της τυπώθηκε, κυκλοφόρησε αυτοτελώς και καταχωρήθηκε σε εφημερίδες της εποχής και δεν υπήρξε αντίδραση, παρότι τα γεγονότα που εξιστορούνται, δεν ήταν πολύ παλαιότερα και υπήρχαν ακόμα αρκετοί που θα ήσαν σε θέση να τα διαψεύσουν, αν πράγματι δεν είχαν συμβεί, όπως τα παρουσίασε.
Όσο για το επιχείρημα που προβάλλεται, από όσους αμφισβητούν την ύψωση του λαβάρου, ότι δηλαδή το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται στα απομνημονεύματα του Παλαιών Πατρών Γερμανού Γ΄ και συνεπώς, για να μην το αναφέρει ο ίδιος, που ήταν ο πρωτεργάτης, άρα δεν πρέπει να συνέβη, η προβολή του προδίδει καταφανή άγνοια. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ δεν άφησε ολοκληρωμένα απομνημονεύματα, με την κυριολεξία της λέξης. Αυτό που έχει διασωθεί και δημοσιευθεί, είναι ένα ανολοκλήρωτο σχέδιο, που εγγράφη υπό το κράτος οργής και αγανάκτησης, για την εμφύλια σύρραξη των Ελλήνων, της οποίας ένα από τα πρώτα θύματα ήταν και ο ίδιος. Πέθανε πολύ νωρίς (1828) και δεν πρόφθασε να τα ολοκληρώσει, γι’ αυτό και δεν αναφέρει και πολλά άλλα αναμφισβήτητα ιστορικά συμβάντα, στα οποία είχε ενεργό ανάμειξη, όπως π.χ. τα γεγονότα των Πατρών της 25ης Μαρτίου 1821.
Ένα άλλο στοιχείο που ανασύρεται, για να αναιρεθεί το γεγονός της ύψωσης του λαβάρου στη Μονή της Αγίας Λαύρας, είναι μία αναφορά του Σπυρίδωνα Τρικούπη, την οποία όμως, μάλλον δεν πρέπει να έχουν διαβάσει, όσοι την επικαλούνται. Γράφει επί λέξει ο Τρικούπης, «...Ψευδής είναι η εν Ελλάδι επικρατούσα ιδέα, ότι εν τη μονή της Αγίας Λαύρας ανυψώθη κατά πρώτον η σημαία της ελληνικής επαναστάσεως. Την ιδέαν ταύτην εξέφρασα και εγώ εν τω επικηδείω μου λόγω εις Ανδρέαν Ζαήμην πριν εξακριβώσω την αλήθειαν».
Η παράγραφος αυτή περιέχεται για πρώτη φορά στην β΄ έκδοση της Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως που έγραψε (Σπ. Τρικούπης), η οποία εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1860, σε σημείωση υπό στοιχ. δ΄, στο Δ΄ κεφάλαιο (σελ. 312) και δεν υπάρχει στην α΄ έκδοση. Οι βαρύνουσες λέξεις είναι το «κατά πρώτον», που σημαίνει ότι ο Τρικούπης δεν αμφισβητεί την ύψωση του λαβάρου στην Μονή της Αγίας Λαύρας, αλλά ότι το λάβαρο αυτό δεν ήταν χρονικά το πρώτο που υψώθηκε. Η κήρυξη της Επαναστάσεως σηματοδοτήθηκε με την ύψωση πάνω από τριάντα λαβάρων, σε διάφορες περιοχές της χώρας και η αναφορά αυτή του ρουμελιώτη πολιτικού, στη β΄ έκδοση της Ιστορίας του, αντανακλά τη διαμάχη Πελοποννησίων και Ρουμελιωτών, για τα πρωτεία στην κήρυξη της Επανάστασης και σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί το ιστορικό γεγονός της ύψωσης του λαβάρου στην Αγία Λαύρα.
Χρήστος Αθ. Μούλιας
Δικηγόρος-Πάτρα
Μεταξύ των ανακριβειών και ελαφροτήτων που ακούστηκαν στην ύποπτης προέλευσης υπερπαραγωγή, είναι και ότι δήθεν δεν υψώθηκε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα και ότι όλα αυτά είναι ένας θρύλος.
Δικαιολογημένα ξεσηκώθηκαν οι Καλαβρυτινοί, αλλά πέρα από τις όποιες τοπικιστικές αντιδράσεις, υπάρχουν τα τεκμήρια, τα οποία αναιρούν την ανιστόρητη αυτή άποψη.
Στο αρχείο Βλαχοπαπαδόπουλου, που βρίσκεται στην Πάτρα, στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας Πελοποννήσου, σώζεται, μεταξύ πολλών άλλων εγγράφων και το χειρόγραφο της προσφώνησης του Μητροπολίτη Αθηνών Θεόφιλου (Βλαχοπαπαδόπουλου), κατά την τελετή της ανακομιδής των λειψάνων του Γρηγορίου Ε΄ (1871). Απευθυνόμενος ο Θεόφιλος στον Πατριάρχη, είπε επί λέξει, «...ο αείμνηστος Παλαιών Πατρών Μητροπολίτης (εννοεί τον Γερμανό Γ΄), ο συμπολίτης σου, ο ποτέ ιεροδιάκονός σου, και κατόπιν συνάδελφος και συλλειτουργός σου, πρώτος ανταπεκρίθη εις τα ευγενή και γενναία αισθήματά Σου. Εκεί, εν τη Αγία εκείνη Μονή (εννοεί την Αγ. Λαύρα), κατασκευάσας εθνικήν σημαίαν από το ράσον του και την φουστανέλλαν του Ζαΐμη, εχάραξεν επ΄ αυτής τον άγιον και Ζωοποιόν Σταυρόν, και κρατών με την αριστεράν χείρα του τα πρακτικά της προ μικρού συγκροτηθείσης μυστικής εν Αιγίω συνελεύσεως, και με την δεξιάν την σημαίαν του Σταυρού, αναγεγραμμένον έχουσα το σύνθημα «Ελλάς ανάστηθι ανεξαρτησίαν ή θάνατον ομνύομεν επί τω ονόματί Σου», ως από πυρσού τότε ουρανοκρύφου, μετά των συν αυτώ περιβλέπτων Αχαιών και Αρκάδων κατηλέκτρισεν άπασαν την Ελληνικήν φυλήν διά του θείου κηρύγματός του. «Δεύτε λάβετε φως εκ της λαμπάδος της υπέρ πίστεως και πατρίδος αναφθείσης και αναγγείλατε πάσι τοις έθνεσιν, ότι η φωνή μου, είναι φωνή αυτού του κυρίου παντοκράτορος...».Ο Θεόφιλος Βλαχοπαπαδόπουλος (1790 – 1873), ήταν αρχιδιάκονος του Παλαιών Πατρών Γερμανού Γ΄ και έζησε άμεσα τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, ο δε Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄, είχε διατελέσει αρχιδιάκονος του Γρηγορίου Ε΄.
Η μαρτυρία αυτή έχει ιδιαίτερη αξία και αποτελεί ισχυρή απόδειξη του γεγονότος ότι υψώθηκε λάβαρο στην Αγία Λαύρα. Βέβαια δεν υψώθηκε αυτό που εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο της Μονής, το οποίο είναι της οθωνικής περιόδου, όταν καθιερώθηκε ο επίσημος εορτασμός της Επαναστάσεως (1838). Θα ήταν δε αδύνατον να υψωθεί αυτό, διότι η κατασκευή του προϋπέθετε προετοιμασία, που αποδεδειγμένα δεν υπήρχε. Η ύψωση του λαβάρου, ήταν μία αυθόρμητη επαναστατική πράξη, που ακολούθησε τη μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας. Πρέπει δε να έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου 1821, οπότε εορτάζετο η μνήμη του Αγίου Αλεξίου και τελείτο ολονυκτία στη Μονή και δεν είναι δυνατόν να έγινε στις 25 Μαρτίου, διότι αποδεδειγμένα ο Γερμανός Γ΄, την ημέρα εκείνη, βρισκόταν στην Πάτρα.
Η αποδοχή της άποψης για ύψωση λαβάρου, ενισχύεται και από την υπάρχουσα ισχυρή παράδοση, η οποία δεν είναι δυνατόν να δημιουργήθηκε, χωρίς να προϋπήρχε συγκεκριμένη αιτία.
Εκτός από το χειρόγραφο του Θεόφιλου Βλαχοπαπαδόπουλου, υπάρχει στο ίδιο αρχείο και το κείμενο της προσφώνησης, σε έντυπη μορφή, απαράλλακτο με το χειρόγραφο, το οποίο πρέπει να κυκλοφόρησε και να τοιχοκολλήθηκε. Η προσφώνηση του Μητροπολίτη Αθηνών έγινε δημόσια, το περιεχόμενό της τυπώθηκε, κυκλοφόρησε αυτοτελώς και καταχωρήθηκε σε εφημερίδες της εποχής και δεν υπήρξε αντίδραση, παρότι τα γεγονότα που εξιστορούνται, δεν ήταν πολύ παλαιότερα και υπήρχαν ακόμα αρκετοί που θα ήσαν σε θέση να τα διαψεύσουν, αν πράγματι δεν είχαν συμβεί, όπως τα παρουσίασε.
Όσο για το επιχείρημα που προβάλλεται, από όσους αμφισβητούν την ύψωση του λαβάρου, ότι δηλαδή το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται στα απομνημονεύματα του Παλαιών Πατρών Γερμανού Γ΄ και συνεπώς, για να μην το αναφέρει ο ίδιος, που ήταν ο πρωτεργάτης, άρα δεν πρέπει να συνέβη, η προβολή του προδίδει καταφανή άγνοια. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ δεν άφησε ολοκληρωμένα απομνημονεύματα, με την κυριολεξία της λέξης. Αυτό που έχει διασωθεί και δημοσιευθεί, είναι ένα ανολοκλήρωτο σχέδιο, που εγγράφη υπό το κράτος οργής και αγανάκτησης, για την εμφύλια σύρραξη των Ελλήνων, της οποίας ένα από τα πρώτα θύματα ήταν και ο ίδιος. Πέθανε πολύ νωρίς (1828) και δεν πρόφθασε να τα ολοκληρώσει, γι’ αυτό και δεν αναφέρει και πολλά άλλα αναμφισβήτητα ιστορικά συμβάντα, στα οποία είχε ενεργό ανάμειξη, όπως π.χ. τα γεγονότα των Πατρών της 25ης Μαρτίου 1821.
Ένα άλλο στοιχείο που ανασύρεται, για να αναιρεθεί το γεγονός της ύψωσης του λαβάρου στη Μονή της Αγίας Λαύρας, είναι μία αναφορά του Σπυρίδωνα Τρικούπη, την οποία όμως, μάλλον δεν πρέπει να έχουν διαβάσει, όσοι την επικαλούνται. Γράφει επί λέξει ο Τρικούπης, «...Ψευδής είναι η εν Ελλάδι επικρατούσα ιδέα, ότι εν τη μονή της Αγίας Λαύρας ανυψώθη κατά πρώτον η σημαία της ελληνικής επαναστάσεως. Την ιδέαν ταύτην εξέφρασα και εγώ εν τω επικηδείω μου λόγω εις Ανδρέαν Ζαήμην πριν εξακριβώσω την αλήθειαν».
Η παράγραφος αυτή περιέχεται για πρώτη φορά στην β΄ έκδοση της Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως που έγραψε (Σπ. Τρικούπης), η οποία εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1860, σε σημείωση υπό στοιχ. δ΄, στο Δ΄ κεφάλαιο (σελ. 312) και δεν υπάρχει στην α΄ έκδοση. Οι βαρύνουσες λέξεις είναι το «κατά πρώτον», που σημαίνει ότι ο Τρικούπης δεν αμφισβητεί την ύψωση του λαβάρου στην Μονή της Αγίας Λαύρας, αλλά ότι το λάβαρο αυτό δεν ήταν χρονικά το πρώτο που υψώθηκε. Η κήρυξη της Επαναστάσεως σηματοδοτήθηκε με την ύψωση πάνω από τριάντα λαβάρων, σε διάφορες περιοχές της χώρας και η αναφορά αυτή του ρουμελιώτη πολιτικού, στη β΄ έκδοση της Ιστορίας του, αντανακλά τη διαμάχη Πελοποννησίων και Ρουμελιωτών, για τα πρωτεία στην κήρυξη της Επανάστασης και σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί το ιστορικό γεγονός της ύψωσης του λαβάρου στην Αγία Λαύρα.
Χρήστος Αθ. Μούλιας
Δικηγόρος-Πάτρα
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)