Το προσεχές Σάββατο 31η Μαρτίου και ώρα 8 μ.μ. στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών η Φιλαρμονική Εταιρεία Ωδείο Πατρών διοργανώνει στην αίθουσα συναυλιών της «Κ. Κυδωνιάτης » (Ρ.Φεραίου 7) επετειακή εκδήλωση για τη συμπλήρωση 120 χρόνων ζωής και δράσης της.
Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο Δικηγόρος , Συγγραφέας και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Φιλαρμονικής Εταιρείας-Ωδείο Πατρών κ. Χρήστος Αθ. Μούλιας με θέμα: «Φιλαρμονική Εταιρεία Ωδείο Πατρών 1892-2012» όπου θα γίνει αναφορά στην υπεραιωνόβια διαδρομή της Φιλαρμονικής η οποία υπήρξε πάντοτε παρούσα και πρωτοπόρα στα μουσικά δρώμενα της πόλης μας και η παρουσία της είναι αποτυπωμένη σε ενάργεια στον τοπικό τύπο όπου οι αναφορές στις δραστηριότητητές της και τις συμμετοχές της είναι πάμπολλες.
Μετά την ομιλία θα ακολουθήσει συναυλία από τον Απόστολο Τσέφο (ακκορντεόν) και τον Χρήστο Τσαρούχη( Κιθάρα) σε έργα Y.Tiersen, D.Shostakovich, E.Satie κ. α
Τον ομιλητή θα παρουσιάσει ο Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεωνίδας Καρνάρος , ο οποίος και θα συντονίσει την εκδήλωση .
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
ΕΠΙΣΤΕΦΟΥΝ ΟΙ ΜΑΥΡΑΓΟΡΙΤΕΣ
Δεν είχα την τύχη να γνωρίσω αυτή την τάξη των ανθρώπων που εμφανίστηκαν στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής. Ήταν η περίοδο της δικής μου αθωότητας. Οι γονείς μου και οι άνθρωποι της ίδιας ηλικίας όμως την έζησαν. Αν ρωτήσετε τους ανθρώπους εκείνης της εποχής θα σας πούνε τι ρόλο παίζανε τότε και πόσες χιλιάδες Έλληνες έστειλαν στον κάτω κόσμο για ένα κομμάτι ψωμί. Ήταν συνεργάτες των κατακτητών και τα έργα τους παρέμειναν ατιμώρητα εξ αιτίας του εμφυλίου που ακολούθησε.
Νέας μορφής μαυραγορίτες έχουν αναφανεί στο προσκήνιο μετά τη σημερινή οικονομική υποδούλωση της χώρας. Στην αρχή εμφανίσθηκαν δειλά- δειλά ως ενεχυροδανειστήρια ενώ στη συνέχεια πέταξαν το πέπλο της σοβαρότητας και παρουσίασαν χωρίς αναστολές το αποκρουστικό τους πρόσωπο. Σαν σαλιγκάρια μετά τη βροχή ξεπηδούν αμέτρητοι. Καθαρός στόχος τους η συλλογή χρυσού. Μας κατακλύζουν με τα προσκλητήρια των διαφημίσεών τους υποσχόμενοι: ΄Aμεσα μετρητά, λέει ο ένας, αγορές χρυσών κοσμημάτων σε οποιαδήποτε κατάσταση και αν βρίσκονται, λέει ο άλλος, ανταλλαγές χρυσών κοσμημάτων ο επόμενος.
- Οι καλύτερες τιμές της αγοράς!!! Με κρατική άδεια. -Δωρεάν εκτίμηση-Ασφάλεια-Εχεμύθεια-Φιλικό περιβάλλον. -Αγοράζουμε χρυσό όλων των ειδών, πληρώνουμε μετρητά εκτιμούμε άμεσα. -Ανταλλάξτε με μετρητά άμεσα όλα τα κοσμήματα που δεν φοράτε καινούργια-παλαιά ή κατεστραμμένα και ο, τι άλλο περιέχει χρυσό. Ο θησαυρός σας…πιάνει τόπο σ’ εμάς…Πώληση κοσμημάτων έως και 50% φθηνότερα για όλο το χρόνο!
- Μπορεί οι καιροί να είναι δύσκολοι επειδή το ξεπούλημα των αγαθών σας και της αξιοπρέπειας σας δεν είναι η λύση ελάτε να βρούμε την λύση μαζί…Δίνουμε αξία στα παλιά σας κοσμήματα. Κάντε το θησαυρό σας να πιάσει τόπο. Ελάτε σε μας για μια δωρεάν εκτίμηση . Για μας αξίζουν περισσότερο απ’ ότι πιστεύετε και το σημαντικότερο. τα αγοράζουμε μετρητοίς! Σκεφτείτε τι υπάρχει στο συρτάρι σας Δαχτυλίδια ,σπασμένες αλυσίδες σκουλαρίκια (μονά ή ζευγάρια) λίρες, άλλα χρυσά νομίσματα ασημικά σκεύη(κηροπήγια) η κοσμήματα που για κάποιους λόγους έπαψαν να είναι χρήσιμα. -Ο πιο γενναιόδωρος αγοραστής χρυσού στην Ελλάδα είναι εδώ. Οι καλύτερες τιμές που καταβάλλονται για το χρυσό, το ασήμι και την πλατίνα σας.- Γιατί να πετάτε τα χρήματα σας με την πώληση σε κάποιον άλλο; Επισκεφθείτε έναν από τους ειδικούς μας σήμερα. -Αφήστε τους μεσάζοντες και πουλήστε τα χρυσά, ασημένια αλλά και πλατινένια σας αντικείμενα απ’ ευθείας στην πηγή…Κάποιοι άλλοι επιθυμούν να εντυπωσιάσουν με την εικόνα των 50 και 100 ευρώ στο οπισθόφυλλο των διαφημιστικών τους φυλλαδίων, διαλαλούν την πραμάτεια τους.
Φαντάζει ενορχηστρωμένο το σχέδιο της συλλογής χρυσού. Όταν έχεις μια κυβέρνηση που σε εκβιάζει με το δίλημμα ή πληρώνεις το χαράτσι ή σου κόβουμε το ρεύμα, αυτή η κίνηση ενεργοποιεί τους σαράφηδες και τους μαυραγορίτες οι οποίοι επιστρέφουν από το μακρινό τους παρελθόν.
Απελπισμένοι άνθρωποι σπρώχνονται να ξεπουλήσουν στους σύγχρονους μαυραγορίτες χρυσά δόντια, βέρες, δαχτυλίδια σταυρουδάκια ,καδένες και ότι άλλο έχουν να θυμίζουν χρυσό. Αυτά τα στέκια του μαυραγοριτισιμού υπολογίζονται σήμερα περίπου σε 2.500 σ’ όλη των επικράτεια και βέβαια λειτουργούν με την… έγκριση της πολιτείας.
Προ ημερών έφυγε από την πόλη μας μια μεγάλη ποσότητα χρυσού προς την Ευρώπη προϊόν αγορών κοσμημάτων. Φυσικά τόσα κέντρα είναι αδύνατο να ελεγχθούν φορολογικά αλλά και τυπικά αν πληρούν τις προϋποθέσεις νόμιμης λειτουργίας τους .Οι συναλλαγές αυτές καλύπτονται συνήθως από ένα πέπλο εχεμύθειας και δεν παρέχουν δυνατότητα να ανακαλυφθεί κάτι το μεμπτό.
Ατυχώς φτάσαμε στο σημείο να είμαστε στο στόχαστρο των Ευρωπαίων. Στις μέρες μας, μας εμπαίζουν και μας λοιδορούν. Το φιλότιμό και αξιοπρέπειά του λαού μας έχει πληγωθεί ανεπανόρθωτα , οι μειώσεις μισθών, και συντάξεων και η παράλληλη επιβολή συνεχώς νέων φόρων και νέων χαρατσιών με τον επιχειρούμενο έλεγχο του χρυσού οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε χέρια υπάρχει πάνε να μας κλέψουν πέρα από την αξιοπρέπειά μας και τις αναμνήσεις μιας ζωής!...
Λεωνίδας Μαργαρίτης Δικηγόρος
Αντιπρόεδρος της Α.Σ.Π.Ε.
Νέας μορφής μαυραγορίτες έχουν αναφανεί στο προσκήνιο μετά τη σημερινή οικονομική υποδούλωση της χώρας. Στην αρχή εμφανίσθηκαν δειλά- δειλά ως ενεχυροδανειστήρια ενώ στη συνέχεια πέταξαν το πέπλο της σοβαρότητας και παρουσίασαν χωρίς αναστολές το αποκρουστικό τους πρόσωπο. Σαν σαλιγκάρια μετά τη βροχή ξεπηδούν αμέτρητοι. Καθαρός στόχος τους η συλλογή χρυσού. Μας κατακλύζουν με τα προσκλητήρια των διαφημίσεών τους υποσχόμενοι: ΄Aμεσα μετρητά, λέει ο ένας, αγορές χρυσών κοσμημάτων σε οποιαδήποτε κατάσταση και αν βρίσκονται, λέει ο άλλος, ανταλλαγές χρυσών κοσμημάτων ο επόμενος.
- Οι καλύτερες τιμές της αγοράς!!! Με κρατική άδεια. -Δωρεάν εκτίμηση-Ασφάλεια-Εχεμύθεια-Φιλικό περιβάλλον. -Αγοράζουμε χρυσό όλων των ειδών, πληρώνουμε μετρητά εκτιμούμε άμεσα. -Ανταλλάξτε με μετρητά άμεσα όλα τα κοσμήματα που δεν φοράτε καινούργια-παλαιά ή κατεστραμμένα και ο, τι άλλο περιέχει χρυσό. Ο θησαυρός σας…πιάνει τόπο σ’ εμάς…Πώληση κοσμημάτων έως και 50% φθηνότερα για όλο το χρόνο!
- Μπορεί οι καιροί να είναι δύσκολοι επειδή το ξεπούλημα των αγαθών σας και της αξιοπρέπειας σας δεν είναι η λύση ελάτε να βρούμε την λύση μαζί…Δίνουμε αξία στα παλιά σας κοσμήματα. Κάντε το θησαυρό σας να πιάσει τόπο. Ελάτε σε μας για μια δωρεάν εκτίμηση . Για μας αξίζουν περισσότερο απ’ ότι πιστεύετε και το σημαντικότερο. τα αγοράζουμε μετρητοίς! Σκεφτείτε τι υπάρχει στο συρτάρι σας Δαχτυλίδια ,σπασμένες αλυσίδες σκουλαρίκια (μονά ή ζευγάρια) λίρες, άλλα χρυσά νομίσματα ασημικά σκεύη(κηροπήγια) η κοσμήματα που για κάποιους λόγους έπαψαν να είναι χρήσιμα. -Ο πιο γενναιόδωρος αγοραστής χρυσού στην Ελλάδα είναι εδώ. Οι καλύτερες τιμές που καταβάλλονται για το χρυσό, το ασήμι και την πλατίνα σας.- Γιατί να πετάτε τα χρήματα σας με την πώληση σε κάποιον άλλο; Επισκεφθείτε έναν από τους ειδικούς μας σήμερα. -Αφήστε τους μεσάζοντες και πουλήστε τα χρυσά, ασημένια αλλά και πλατινένια σας αντικείμενα απ’ ευθείας στην πηγή…Κάποιοι άλλοι επιθυμούν να εντυπωσιάσουν με την εικόνα των 50 και 100 ευρώ στο οπισθόφυλλο των διαφημιστικών τους φυλλαδίων, διαλαλούν την πραμάτεια τους.
Φαντάζει ενορχηστρωμένο το σχέδιο της συλλογής χρυσού. Όταν έχεις μια κυβέρνηση που σε εκβιάζει με το δίλημμα ή πληρώνεις το χαράτσι ή σου κόβουμε το ρεύμα, αυτή η κίνηση ενεργοποιεί τους σαράφηδες και τους μαυραγορίτες οι οποίοι επιστρέφουν από το μακρινό τους παρελθόν.
Απελπισμένοι άνθρωποι σπρώχνονται να ξεπουλήσουν στους σύγχρονους μαυραγορίτες χρυσά δόντια, βέρες, δαχτυλίδια σταυρουδάκια ,καδένες και ότι άλλο έχουν να θυμίζουν χρυσό. Αυτά τα στέκια του μαυραγοριτισιμού υπολογίζονται σήμερα περίπου σε 2.500 σ’ όλη των επικράτεια και βέβαια λειτουργούν με την… έγκριση της πολιτείας.
Προ ημερών έφυγε από την πόλη μας μια μεγάλη ποσότητα χρυσού προς την Ευρώπη προϊόν αγορών κοσμημάτων. Φυσικά τόσα κέντρα είναι αδύνατο να ελεγχθούν φορολογικά αλλά και τυπικά αν πληρούν τις προϋποθέσεις νόμιμης λειτουργίας τους .Οι συναλλαγές αυτές καλύπτονται συνήθως από ένα πέπλο εχεμύθειας και δεν παρέχουν δυνατότητα να ανακαλυφθεί κάτι το μεμπτό.
Ατυχώς φτάσαμε στο σημείο να είμαστε στο στόχαστρο των Ευρωπαίων. Στις μέρες μας, μας εμπαίζουν και μας λοιδορούν. Το φιλότιμό και αξιοπρέπειά του λαού μας έχει πληγωθεί ανεπανόρθωτα , οι μειώσεις μισθών, και συντάξεων και η παράλληλη επιβολή συνεχώς νέων φόρων και νέων χαρατσιών με τον επιχειρούμενο έλεγχο του χρυσού οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε χέρια υπάρχει πάνε να μας κλέψουν πέρα από την αξιοπρέπειά μας και τις αναμνήσεις μιας ζωής!...
Λεωνίδας Μαργαρίτης Δικηγόρος
Αντιπρόεδρος της Α.Σ.Π.Ε.
ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΒΡΑΔΙΝΟΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Την προσεχή Δευτέρα 26 Μαρτίου και ώρα 7 μ.μ. στα πλαίσια των Φιλολογικών βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών που γίνονται στην αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης θα μιλήσει ο Καθηγητής και συγγραφέας Αλέξιος Παναγόπουλος με θέμα: «Ο δίκαιος δικαστής Παλαμάς».
Ο κ. Παναγόπουλος έχει ιδιαίτερα ασχοληθεί και έχει μελετήσει τη ζωή και το έργο του Εθνικού μας ποιητή Κωστή Παλαμά όμως είναι άγνωστη σε πολλούς η επαγγελματική ιδιότητα και η προσφορά του πατέρα του Μιχαήλ Παλαμά, ο οποίος υπήρξε ο παλαιότερος δικαστής του Πρωτοδικείου Πατρών και απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης στην τοπική κοινωνία για την ευσυνειδησία και την εντιμότητά του. Αυτή την προσωπικότητα θα φωτίσει με την ομιλία του της προσεχούς δευτέρας ο ομιλητής η οποία αναμένεται με έντονο ενδιαφέρον από τους φίλους ακροατές των Φιλολογικών βραδινών.
Τον ομιλητή θα παρουσιάσει και θα συντονίσει την εκδήλωση ο πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεωνίδας Μαργαρίτης.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
Ο κ. Παναγόπουλος έχει ιδιαίτερα ασχοληθεί και έχει μελετήσει τη ζωή και το έργο του Εθνικού μας ποιητή Κωστή Παλαμά όμως είναι άγνωστη σε πολλούς η επαγγελματική ιδιότητα και η προσφορά του πατέρα του Μιχαήλ Παλαμά, ο οποίος υπήρξε ο παλαιότερος δικαστής του Πρωτοδικείου Πατρών και απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης στην τοπική κοινωνία για την ευσυνειδησία και την εντιμότητά του. Αυτή την προσωπικότητα θα φωτίσει με την ομιλία του της προσεχούς δευτέρας ο ομιλητής η οποία αναμένεται με έντονο ενδιαφέρον από τους φίλους ακροατές των Φιλολογικών βραδινών.
Τον ομιλητή θα παρουσιάσει και θα συντονίσει την εκδήλωση ο πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεωνίδας Μαργαρίτης.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ Δ΄ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΠΟΙΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ
Ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του ποιητικού διαγωνισμού που προκήρυξε η Εταιρεία Λογοτεχνών με την ευκαιρία των εορταστικών εκδηλώσεων για την «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ».
Η κριτική επιτροπή του διαγωνισμού ( Λεωνίδας Μαργαρίτης ,Μαρία Καρέλα , Σταύρος Ιντζεγιάννης) με παμψηφεί απόφαση της απένειμε τα τρία βραβεία στους κάτωθι μαθητές :
Το Α΄ Βραβείο στο μαθητή της Α΄ τάξεως του 13ου Λυκείου Πατρών Λευτέρη Φράτη με το ψευδώνυμο Φιλέας Φιλιάτης για το ποίημα του «ΕΡΜΑΙΟ».
To Β΄ Βραβείο στη μαθήτρια του 3ου Λυκείου Πατρών Μαρία Μπαρά με το ψευδώνυμο «ηλιόφως» για το ποίημα της « ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ»
Το Γ΄ Βραβείο στη μαθήτρια του 3ου Γ.Ε. Λυκείου Πατρών Ρεβέκκα Ραύτη με το ψευδώνυμο «ΑΡΑΧΝΗ» για το ποίημα της «ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΊΟ»
Τα βραβεία επιδόθηκαν στη διάρκεια των εκδηλώσεως για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης που είχε οργανώσει η Εταιρεία Λογοτεχνών στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών.
Τα βραβεία πέραν του τιμητικού διπλώματος που επιδόθηκε στους διακριθέντες μαθητές και μαθήτριες συνοδεύθηκαν και με μια σειρά βιβλίων ποίησης, προσφορά της Εταιρείας Λογοτεχνών.
Η κριτική επιτροπή του διαγωνισμού ( Λεωνίδας Μαργαρίτης ,Μαρία Καρέλα , Σταύρος Ιντζεγιάννης) με παμψηφεί απόφαση της απένειμε τα τρία βραβεία στους κάτωθι μαθητές :
Το Α΄ Βραβείο στο μαθητή της Α΄ τάξεως του 13ου Λυκείου Πατρών Λευτέρη Φράτη με το ψευδώνυμο Φιλέας Φιλιάτης για το ποίημα του «ΕΡΜΑΙΟ».
To Β΄ Βραβείο στη μαθήτρια του 3ου Λυκείου Πατρών Μαρία Μπαρά με το ψευδώνυμο «ηλιόφως» για το ποίημα της « ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ»
Το Γ΄ Βραβείο στη μαθήτρια του 3ου Γ.Ε. Λυκείου Πατρών Ρεβέκκα Ραύτη με το ψευδώνυμο «ΑΡΑΧΝΗ» για το ποίημα της «ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΊΟ»
Τα βραβεία επιδόθηκαν στη διάρκεια των εκδηλώσεως για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης που είχε οργανώσει η Εταιρεία Λογοτεχνών στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών.
Τα βραβεία πέραν του τιμητικού διπλώματος που επιδόθηκε στους διακριθέντες μαθητές και μαθήτριες συνοδεύθηκαν και με μια σειρά βιβλίων ποίησης, προσφορά της Εταιρείας Λογοτεχνών.
O Μ. ΠΡΑΤΣΙΚΑΣ EΠΙΤΙΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ
Η ανακήρυξη σε επίτιμο πρόεδρο της Εταιρείας επιτίμου θα γίνει την προσεχή Δευτέρα 19 Μαρτίου και ώρα 7.μ.μ. στην αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης κατά τη διάρκεια του προγραμματισμένου εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης όπου θα του επιδοθεί περγαμηνή με το κείμενο της απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου για την ανακήρυξή του καθώς και τιμητική πλακέτα για την μακροχρόνια παρουσία σου στα Ελληνικά Γράμματα.
Ο Μανώλης Πράτσικας όπως είναι γνωστός ευρύτερα στους λογοτεχνικούς κύκλους ο Μαργαρίτης Παπαδόπουλος έχει μία μακροχρόνια παρουσία στα γράμματα.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και από το 1954 κατοικεί μόνιμα στην πόλη των Πατρών. Ξεκίνησε το 1941 σαν ανταποκριτής στην εφημερίδα του Λαυρίου «ΚΟΙΝΩΝΙΑ» ενώ κατά την περίοδο 1943-1946 συνεργάσθηκε με την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΑΟΣ» Ακολούθως ως Διευθυντής της εφημερίδας «ΠΕΝΤΕΛΙΚΑ ΝΕΑ» καταδικάσθηκε για παράβαση του νόμου περί τύπου σε φυλάκιση τριών μηνών για δημοσίευμα που αφορούσε το Μοναστήρι της Πεντέλης. Προς το τέλος του εμφυλίου ορίσθηκε υπεύθυνος του γραφείου τύπου της 77η Ταξιαρχίας ενώ από το 1955 μέχρι το 1981 ήταν υπεύθυνος του γραφείου τύπου του Α.Σ.Ο. καθώς και υπεύθυνος σύνταξης του εντύπου που εξέδιδε ο Α.Σ.Ο. με τίτλο «ΣΤΑΦΙΔΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ».
Τα πρώτα του λογοτεχνικά κείμενα δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ» Πατρών «ΑΥΓΗ» Πύργου «ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΒΡΑΔΙΝΗ»Αθηνών και στα περιοδικά «ΒΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ» και «Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ»
Από το έτος 1965 μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει χίλιες περίπου κριτικές για ισάριθμα βιβλία και πεντακόσιες για θεατρικά έργα. Έχει συνεργασθεί με τα εγκυρότερα λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες με διηγήματά του, κριτικές θεάτρου και βιβλίου.
Στα γράμματα επίσημα παρουσιάσθηκε το 1962 με την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου με διηγήματα με τίτλο «11 ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ».
΄Εχει γράψει Ποίηση,Πεζογραφία,Θέατρο Κριτική βιβλίου και Θεάτρου καθώς και Δοκίμιο.
Είναι μέλος της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών,της ΄Ενωσης Κριτικής Βιβλίου, της ΄Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών, του Ελληνικού Κέντρου Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, της ΄Ενωσης Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Τουρισμού, του Πνευματικού Κέντρου Παναγιώτης Κανελλόπουλος, και υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ. Ελλάδος.
΄Εχει δώσει διαλέξεις στην Αθήνα ,στην Πάτρα, τον Πύργο και σ’ άλλες επαρχιακές πόλεις. Ποιήματά του έχουν μεταφρασθεί στα αγγλικά από το Γιώργο Δανιήλ και στα γερμανικά από την Ρόζενταλ Καμαρινέα.
Στις 24-2 1986 έγινε αναφορά στο έργο του στο Περιφερειακό Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων ενώ στις 13-5-1996 το περιοδικό ΟΜΠΡΕΛΑ οργάνωσε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων τιμητική εκδήλωση για το έργο του.
΄ Έχει τιμηθεί για το έργο του και τη συνολική πνευματική του προσφορά από το Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Πατρών(25-1-1978) τον Οργανισμό Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων(8-1-1995) την Εταιρεία Βιολογικών Εκδόσεων ΜΕΤΡΟΝ (12-3-1998) ενώ έχουν κάνει τιμητικά αφιερώματα oι εφημερίδες και τα παρακάτω περιοδικά:
1.Ε.Ι.Τεύχος 3 Ιουλίος-Σεπτέμβριος 1993
2.ΟΜΠΡΕΛΑ τεύχος 34.Σεπτέβριος-Νοέμβριος 1996
3.ΦΗΓΟΣ Ιωαννίνων Τεύχος 4,Ανοιξη-Καλοκαίρι 1998
4.Εθνικός Κήρυξ Πατρών(Φύλλο 22-6-1998)
5.Εφημερίδα Η ΓΝΩΜΗ Πατρών(Φύλλο και ανάτυπο 14-11-1994)
6.Ο Δημήτρης Κακαλίδης παρουσίασε ανάλυση σε δύο ομότιτλα κείμενα του Μανώλη Πράτσικα με τίτλους Στη Σοφία του Διηγήματος 1992 και στη σοφία του ποιήματος 1994.
Με μια ακόμη αναγνώριση και επιβράβευση του συνολικού του έργου τιμήθηκε(27-12-2006) ακόμη από το περιοδικό «Σύγχρονη Σκέψη» στο πλαίσιο της ενότητας «Βραβεία των Δέκα» για το 2006 με απονομή βραβείου που έγινε υπό την αιγίδα της Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών στην αίθουσα εκδηλώσεως της Εταιρείας στην Αθήνα.
Με το έργο του Μ. Π. έχουν ασχοληθεί αξιόλογες μορφές των γραμμάτων όπως ο Πέτρος Γλέζος, ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Ανδρέας Καραντώνης, ο Διονύσιος Κωστίδης ο Σαράντος Καργάκος κ.α.»
Ο Μανώλης Πράτσικας παντρεύτηκε στην κόρη του Αχαιού συγγραφέα-εκπαιδευτικού και Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Βασίλη Παπαγεωργίου-Βροντιά ,Χρυσούλα Παπαγεωργίου με την οποία συμβιώνει αρμονικά επί σειρά δεκαετιών.
Τα αυτοτελή έργα που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα είναι:
A. Ποιητικές συλλογές:
1.Μικρά Περιθώρια. 1965
2.Οδοιπορικό. 1968
3.Αναζήτηση. 1984
4.Δοκιμασία. 2004
5.Σημειώσεις από ένα Ρέκβιεμ. 2004
B. Δοκίμια-Μελέτες:
1.Λογοτεχνία –Τεχνολογία. 1983
2.Προσέγγιση στον Κάφκα. 1985,1989
3.Ο Κάφκα στο Νεοελληνικό Θέατρο. 1988
4.Διήμερη συνάντηση-Έπος.(Εισήγηση)1991
5.Μελέτη στην πεζογραφία. 1996
6.Κριτικές Θεάτρου. 2008
Γ. Πεζογραφία:
1.11 Διηγήματα. 1962
2.Πέτρος Νο2. 1964
3.Αγονη Γραμμή. 1966
4.Τα πρόσωπα. 1969
5.Η ΕΞΩΣΗ (Νουβέλα) 1971
6.Η διαμαρτυρία. 1976(Β΄ Κρατικό Βραβείο)
7.Το ημερολόγιο της Πέμπτης. 1982(Διάκριση Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών)
8.Ο αυξάνων Θεός .( Διηγήματα) 1990
9.Τον καιρό εκείνο.(Διηγήματα) 1994
10.Η περιπλάνηση του Κ.(Διηγήματα) 1994
11.Οι Θεατές κι ο τίτλος.(Μια νουβέλα και τρία διηγήματα) 2.000
12.Η Αθήνα στη κατοχή. 2007
δ. Θεατρικά έργα.
1.4 Μονόπρακτα. 1973
2.2 Μονόπρακτα 1974
3.Ο ΄Αβελ και ο Κάιν διαμαρτύρονται. (δίπρακτο) 1977
4.Παιχνίδι ισορροπίας .(4 μέρη) 1980
5.Θεατρικά 2. 1988
21 ΜΑΡΤΗ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ
Οι ποιητές και οι εραστές της ποίησης σ’ όλο τον κόσμο, θα γιορτάσουν την ερχόμενη Τετάρτη την Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης. Ο γιορτασμός αποτελεί μια ακόμη ευκαιρία να διαβάσουμε ποίηση να παρακολουθήσουμε κάποιες ομιλίες κι αφιερώματα σε έργα Ελλήνων αλλά και ξένων ποιητών.
Ο γιορτασμός ίσως κινήσει το ενδιαφέρον ανθρώπων που δεν ασχολούνται ιδιαίτερα με την ποίηση. Αυτή την ημέρα ίσως αναζητήσει κανείς κάποια ποιητική συλλογή για να διαβάσει στίχους που τον συγκίνησαν στο παρελθόν και θα του θυμίσουν ιδιαίτερες συναισθηματικά, φορτισμένες στιγμές της ζωής του.
Η ποίηση είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση και ψυχολογία. Ο Έλληνας είναι γνήσιος απόγονος του Ομήρου κι έχει κληρονομήσει το φίλτρο της ποίησης που του έχει γίνει εσωτερική ανάγκη για δημιουργία. Ο Έλληνας πολύ εύκολα θα πλέξει στίχους για ένα τραγούδι, ένα μοιρολόγι, έναν ύμνο, ένα θρήνο, ένα θούριο, ένα παιάνα.
Η ποίηση τον ταξιδεύει, τον εμπνέει, τον παρηγορεί του δίνει ελπίδα και αισιοδοξία. Με την ποίηση τραγουδάει, χορεύει, πολεμάει ονειρεύεται και θρηνεί. Με την ποίηση στο διάβα των καιρών ο άνθρωπος αποτύπωσε τους καημούς ,τις ελπίδες , τα βάσανά ,τις προσδοκίες του, για ένα καλύτερο αύριο , και την αισιοδοξία του για επιτυχία υψηλότερων στόχων. Η ποίηση είναι το σουραύλι που αντηχεί τη μουσική του κόσμου, είναι η αρμονία του σύμπαντος, η φωνή του λαού, η γλώσσα των εκλεκτών, ο λόγος του ερημίτη. Είναι πνευματική άσκηση, προσευχή στο κενό, διάλογος με την απουσία, προσκλητήριο σε ταξίδι. Είναι η ζωντανή φωνή του ανθρώπου, μέσα στην ερημιά της μεταφυσικής αγωνίας. Είναι η παρηγοριά των μοναχικών στο κυνήγι της χίμαιρας , της στιγμιαίας ευτυχίας. Είναι ο εσωτερικός κραδασμός του είναι, στις επιδράσεις των συναισθηματικών φορτίων. Είναι το ψυχικό βίωμα, το ηθικό αντίκρισμα της αμεσότητας και της πληρότητας.
Ο Άρης Δικταίος σ’ ένα δοκίμιο για την ποίηση γράφει: «Η ποίηση στις πιο υψηλές στιγμές της δεν είναι παρά η έκφραση της ανθρώπινης απελπισίας για την εφημερότητα τούτη. Μιας απελπισίας, που δεν έρχεται παρά σαν το αποτέλεσμα μιας παρά φύσιν δίψας για το απόλυτο. Αλλά για ένα απόλυτο γήινης ζωής και για μια αιωνιότητα σάρκας κι αίσθησης. Ολόκληρη η ποίηση από τα γεννοφάσκια της, τα ψελλίσματα των πρωτόγονων λαών, ως σήμερα εκφράζει το κυνήγημα της ευτυχίας, ολόκληρη η ζωή την απαιτεί, όλοι οι δημιουργοί θρησκειών κι οι φιλόσοφοι σ’ αυτή την ευτυχία αποβλέψανε, κι η ποίηση αναζήτησε τον αίτιο της μόνιμης δυστυχίας παντού».
Ο ποιητής Σήφης Κόλλιας, γράφει: «Η ποίηση σαν ζωντανή Τέχνη είναι έκφραση της ζωής, λυτρωτική προσφορά στον αγωνιώντα άνθρωπο, τραγούδι χαράς, επικύρωση της πνευματικότητάς του. Οδηγεί σε μιαν υψηλή αυτογνωσία σ’ ένα εξαίσιο προβληματισμό σε μιαν ευφρόσυνη λύτρωση. Είναι μια πνευματική μαρτυρία της ζωής. Είναι γαλήνη, ιερουργία, επανάσταση, ευλογία Θεού».
Ο Γιώργης Κότσιρας γράφει : «Η αληθινή ποίηση έχει συχνά και διδακτικό χαρακτήρα. Υπάρχουν πολλά γνωμικά κάποτε στην άξια ποίηση. Παράδειγμα ο διδακτικός Καβάφης, όπου επεξεργάζονταν τα ποιήματά του. Η ποίηση ξεκινάει από το αυθόρμητο και καταλήγει με την αίσθηση του ποιητή να πάρει μορφή, να αποκτήσει δομή. Να γίνει μια ενότητα, ένα σύνολο δεμένο και αυθύπαρκτο. Το χρέος λοιπόν του ποιητή είναι να εκφράσει την εποχή του στις αυθεντικές στιγμές της. Να βρει την αλήθειά της. Γιατί η αλήθεια της ζωής είναι και σημερινή και αυριανή. Ανήκει στο παρόν, όπως ανήκε στο παρελθόν και θα ανήκει και στο μέλλον. Γιατί η ποίηση σε όλες τις εποχές, πάντα και τώρα εξέφραζε και εκφράζει τον καιρό της και βαθιά ουσιαστικό λόγο του ποιητή».
Ας αφουγκραστούμε και φωνές από τους ποιητές του κόσμου.
Ο Οκτάβιος Πας αναφερόμενος στην ποίηση γράφει :«Η ποίηση δεν προτίθεται να παρηγορήσει τον άνθρωπο για το θάνατο, αλλά να τον κάνει να διακρίνει ότι ζωή και θάνατος είναι αξεχώριστα…ότι είναι ένα σύνολο. Ο αρχαίος ποιητής ισχυριζόταν ότι εκφράζει την πραγματικότητα ή ότι δημιουργεί μιαν άλλη ιδεώδη. Ο σύγχρονος ποιητής αναζητεί στην ποίηση το μυστικό του κόσμου και κείνο της μεταμόρφωσής του. Η ποίηση είναι η τάση του ποιητή να δαμάσει την πραγματικότητα και να συγκρατήσει το εφήμερο με λέξεις θαυμαστά διευθετημένες»,τέλος,
Ο Ντίλας Τόμας μας λέγει : « Ένα ποίημα μπορείς να το διαλύσεις για να δεις τι είναι εκείνο που το κάνει να πάλει, τεχνικά κι όταν τα κομμάτια που βρεθούν απλωμένα εμπρός σου, τα φωνήεντα, τα σύμφωνα, οι ρύμες και τα μέτρα. Ναι αυτό είναι! Για αυτό τούτο το ποίημα με συγκινεί! Είναι η τεχνική! όμως ξαναβρίσκεσαι πάλι εκεί που ξεκίνησες. Επιστρέφεις με τη μαγεία της συγκίνησης που του δώσανε οι λέξεις. Και η μεγαλύτερη ακόμη τεχνική αφήνει τρύπες και κενά στην επεξεργασία ενός ποιήματος, έτσι ώστε κάτι που δεν υπάρχει στο ποίημα να μπορεί να ξεγλιστρήσει, να εισδύσει ν’ αστράψει και να βροντήξει μέσα σου. Η χαρά και ο προορισμός της ποίησης είναι και ήταν πάντα, η δοξασία του ανθρώπου που είναι δοξασία του Θεού».
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Πρόεδρος Εταιρείας Λογοτεχνών
Ο γιορτασμός ίσως κινήσει το ενδιαφέρον ανθρώπων που δεν ασχολούνται ιδιαίτερα με την ποίηση. Αυτή την ημέρα ίσως αναζητήσει κανείς κάποια ποιητική συλλογή για να διαβάσει στίχους που τον συγκίνησαν στο παρελθόν και θα του θυμίσουν ιδιαίτερες συναισθηματικά, φορτισμένες στιγμές της ζωής του.
Η ποίηση είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση και ψυχολογία. Ο Έλληνας είναι γνήσιος απόγονος του Ομήρου κι έχει κληρονομήσει το φίλτρο της ποίησης που του έχει γίνει εσωτερική ανάγκη για δημιουργία. Ο Έλληνας πολύ εύκολα θα πλέξει στίχους για ένα τραγούδι, ένα μοιρολόγι, έναν ύμνο, ένα θρήνο, ένα θούριο, ένα παιάνα.
Η ποίηση τον ταξιδεύει, τον εμπνέει, τον παρηγορεί του δίνει ελπίδα και αισιοδοξία. Με την ποίηση τραγουδάει, χορεύει, πολεμάει ονειρεύεται και θρηνεί. Με την ποίηση στο διάβα των καιρών ο άνθρωπος αποτύπωσε τους καημούς ,τις ελπίδες , τα βάσανά ,τις προσδοκίες του, για ένα καλύτερο αύριο , και την αισιοδοξία του για επιτυχία υψηλότερων στόχων. Η ποίηση είναι το σουραύλι που αντηχεί τη μουσική του κόσμου, είναι η αρμονία του σύμπαντος, η φωνή του λαού, η γλώσσα των εκλεκτών, ο λόγος του ερημίτη. Είναι πνευματική άσκηση, προσευχή στο κενό, διάλογος με την απουσία, προσκλητήριο σε ταξίδι. Είναι η ζωντανή φωνή του ανθρώπου, μέσα στην ερημιά της μεταφυσικής αγωνίας. Είναι η παρηγοριά των μοναχικών στο κυνήγι της χίμαιρας , της στιγμιαίας ευτυχίας. Είναι ο εσωτερικός κραδασμός του είναι, στις επιδράσεις των συναισθηματικών φορτίων. Είναι το ψυχικό βίωμα, το ηθικό αντίκρισμα της αμεσότητας και της πληρότητας.
Ο Άρης Δικταίος σ’ ένα δοκίμιο για την ποίηση γράφει: «Η ποίηση στις πιο υψηλές στιγμές της δεν είναι παρά η έκφραση της ανθρώπινης απελπισίας για την εφημερότητα τούτη. Μιας απελπισίας, που δεν έρχεται παρά σαν το αποτέλεσμα μιας παρά φύσιν δίψας για το απόλυτο. Αλλά για ένα απόλυτο γήινης ζωής και για μια αιωνιότητα σάρκας κι αίσθησης. Ολόκληρη η ποίηση από τα γεννοφάσκια της, τα ψελλίσματα των πρωτόγονων λαών, ως σήμερα εκφράζει το κυνήγημα της ευτυχίας, ολόκληρη η ζωή την απαιτεί, όλοι οι δημιουργοί θρησκειών κι οι φιλόσοφοι σ’ αυτή την ευτυχία αποβλέψανε, κι η ποίηση αναζήτησε τον αίτιο της μόνιμης δυστυχίας παντού».
Ο ποιητής Σήφης Κόλλιας, γράφει: «Η ποίηση σαν ζωντανή Τέχνη είναι έκφραση της ζωής, λυτρωτική προσφορά στον αγωνιώντα άνθρωπο, τραγούδι χαράς, επικύρωση της πνευματικότητάς του. Οδηγεί σε μιαν υψηλή αυτογνωσία σ’ ένα εξαίσιο προβληματισμό σε μιαν ευφρόσυνη λύτρωση. Είναι μια πνευματική μαρτυρία της ζωής. Είναι γαλήνη, ιερουργία, επανάσταση, ευλογία Θεού».
Ο Γιώργης Κότσιρας γράφει : «Η αληθινή ποίηση έχει συχνά και διδακτικό χαρακτήρα. Υπάρχουν πολλά γνωμικά κάποτε στην άξια ποίηση. Παράδειγμα ο διδακτικός Καβάφης, όπου επεξεργάζονταν τα ποιήματά του. Η ποίηση ξεκινάει από το αυθόρμητο και καταλήγει με την αίσθηση του ποιητή να πάρει μορφή, να αποκτήσει δομή. Να γίνει μια ενότητα, ένα σύνολο δεμένο και αυθύπαρκτο. Το χρέος λοιπόν του ποιητή είναι να εκφράσει την εποχή του στις αυθεντικές στιγμές της. Να βρει την αλήθειά της. Γιατί η αλήθεια της ζωής είναι και σημερινή και αυριανή. Ανήκει στο παρόν, όπως ανήκε στο παρελθόν και θα ανήκει και στο μέλλον. Γιατί η ποίηση σε όλες τις εποχές, πάντα και τώρα εξέφραζε και εκφράζει τον καιρό της και βαθιά ουσιαστικό λόγο του ποιητή».
Ας αφουγκραστούμε και φωνές από τους ποιητές του κόσμου.
Ο Οκτάβιος Πας αναφερόμενος στην ποίηση γράφει :«Η ποίηση δεν προτίθεται να παρηγορήσει τον άνθρωπο για το θάνατο, αλλά να τον κάνει να διακρίνει ότι ζωή και θάνατος είναι αξεχώριστα…ότι είναι ένα σύνολο. Ο αρχαίος ποιητής ισχυριζόταν ότι εκφράζει την πραγματικότητα ή ότι δημιουργεί μιαν άλλη ιδεώδη. Ο σύγχρονος ποιητής αναζητεί στην ποίηση το μυστικό του κόσμου και κείνο της μεταμόρφωσής του. Η ποίηση είναι η τάση του ποιητή να δαμάσει την πραγματικότητα και να συγκρατήσει το εφήμερο με λέξεις θαυμαστά διευθετημένες»,τέλος,
Ο Ντίλας Τόμας μας λέγει : « Ένα ποίημα μπορείς να το διαλύσεις για να δεις τι είναι εκείνο που το κάνει να πάλει, τεχνικά κι όταν τα κομμάτια που βρεθούν απλωμένα εμπρός σου, τα φωνήεντα, τα σύμφωνα, οι ρύμες και τα μέτρα. Ναι αυτό είναι! Για αυτό τούτο το ποίημα με συγκινεί! Είναι η τεχνική! όμως ξαναβρίσκεσαι πάλι εκεί που ξεκίνησες. Επιστρέφεις με τη μαγεία της συγκίνησης που του δώσανε οι λέξεις. Και η μεγαλύτερη ακόμη τεχνική αφήνει τρύπες και κενά στην επεξεργασία ενός ποιήματος, έτσι ώστε κάτι που δεν υπάρχει στο ποίημα να μπορεί να ξεγλιστρήσει, να εισδύσει ν’ αστράψει και να βροντήξει μέσα σου. Η χαρά και ο προορισμός της ποίησης είναι και ήταν πάντα, η δοξασία του ανθρώπου που είναι δοξασία του Θεού».
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Πρόεδρος Εταιρείας Λογοτεχνών
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ Ν. Δ. ΕΛΛΑΔΟΣ
Τηλ.2610 322 901 κιν.6946 405 993
e-mail : leomargaritis@gmail.com
Κανάρη 46 26222 Πάτρα
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Η Εταιρεία Λογοτεχνών σας προσκαλεί να παραστείτε στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης που θα γίνει στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών την προσεχή Δευτέρα 19 Μαρτίου και ώρα 7.μ.μ. στην αίθουσα του αναγνωστηρίου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ
Εισαγωγική ομιλία για το νόημα του εορτασμού από τον Πρόεδρο της Εταιρείας Λεωνίδα Μαργαρίτη.
Κύρια ομιλία από την Ποιήτρια και Φιλόλογο κ. Ευγενία Αρβανίτη-Παλαιολόγου με θέμα:
«Κλήτος Κύρου ο ποιητής και η ποίηση»
Απαγγελίες ποιημάτων μεγάλων νεοελλήνων ποιητών από τους Ηθοποιούς Βάσω Σακελλάρη, Αλέξη Γκλαβά και μαθήτριες του 3ου Λυκείου Πατρών.
Απόδοση μελοποιημένων ποιητικών συνθέσεων με κιθάρα από ερασιτέχνες μουσικούς.
Απαγγελίες ποιημάτων που διακρίθηκαν στο Διαγωνισμό από τους ίδιους τους δημιουργούς.
Απονομή των βραβείων του Δ΄ Ποιητικού Διαγωνισμού.
Ανακήρυξη του πεζογράφου και θεατρικού συγγραφέα Μανώλη Πράτσικα σε επίτιμο Πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών για την εβδομηντάχρονη προσφορά του στα Ελληνικά Γράμματα και τη συμβολή του στην ίδρυση της Εταιρείας Λογοτεχνών.
Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαιτέρως
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Τηλ.2610 322 901 κιν.6946 405 993
e-mail : leomargaritis@gmail.com
Κανάρη 46 26222 Πάτρα
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Η Εταιρεία Λογοτεχνών σας προσκαλεί να παραστείτε στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης που θα γίνει στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών την προσεχή Δευτέρα 19 Μαρτίου και ώρα 7.μ.μ. στην αίθουσα του αναγνωστηρίου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ
Εισαγωγική ομιλία για το νόημα του εορτασμού από τον Πρόεδρο της Εταιρείας Λεωνίδα Μαργαρίτη.
Κύρια ομιλία από την Ποιήτρια και Φιλόλογο κ. Ευγενία Αρβανίτη-Παλαιολόγου με θέμα:
«Κλήτος Κύρου ο ποιητής και η ποίηση»
Απαγγελίες ποιημάτων μεγάλων νεοελλήνων ποιητών από τους Ηθοποιούς Βάσω Σακελλάρη, Αλέξη Γκλαβά και μαθήτριες του 3ου Λυκείου Πατρών.
Απόδοση μελοποιημένων ποιητικών συνθέσεων με κιθάρα από ερασιτέχνες μουσικούς.
Απαγγελίες ποιημάτων που διακρίθηκαν στο Διαγωνισμό από τους ίδιους τους δημιουργούς.
Απονομή των βραβείων του Δ΄ Ποιητικού Διαγωνισμού.
Ανακήρυξη του πεζογράφου και θεατρικού συγγραφέα Μανώλη Πράτσικα σε επίτιμο Πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών για την εβδομηντάχρονη προσφορά του στα Ελληνικά Γράμματα και τη συμβολή του στην ίδρυση της Εταιρείας Λογοτεχνών.
Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαιτέρως
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ
ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ
Μετά την αποχώρησή μου από τη προεδρία της Πολυτεκνικής Οργάνωσης Πατρών μετά από 21 χρόνια γόνιμης προσφοράς , και ένα πλούσιο απολογισμό της τελευταίας τριετίας που καταχωρήθηκε στην εφημερίδα της Οργάνωσης ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΣ στο τελευταίο φύλλο της με αριθμό 81/2004 σε πέντε συνεχόμενες σελίδες, το Μάρτη του 2004 διακόπηκε μια σταθερή και ανοδική πορεία του πολυτεκνικού κινήματος στην περιοχή μας.
Σ’ όλα αυτά τα χρόνια αν και προκλήθηκα δυσάρεστα με λασπολογία και με κατάθεση ψευδών και συκοφαντικών μηνύσεων, δεν απάντησα με ανάλογες βάσιμες μηνύσεις στους συκοφάντες μου.
Η Οργάνωσή μας μετά την αποχώρησή μου έγινε γνωστή για τους καυγάδες, τα τηλεπαράθυρα, τις παραιτήσεις, τις μηνύσεις και τα ηθικά παρατράγουδα. Όταν πλέον κατακάθισε η σκόνη και ξεράθηκε η μπούμερανκ λάσπη, επακολούθησε εκκωφαντική σιωπή σε όλα τα επίπεδα.
Η Οργάνωση Πατρών υπόδειγμα για τις οργανώσεις της χώρας περιέπεσε σε χειμερία νάρκη, έχασε τη φωνή της ενώ το δημοσιογραφικό της όργανο έπαυσε να κυκλοφορεί.
Σε μια εποχή που έγιναν κοσμογονικές αλλαγές στα δικαιώματα των πολυτέκνων μόνο με αφωνία και απραξία αντιμετωπίσθηκαν.
Την Κυριακή πρόκειται οι συνάδελφοι πολύτεκνοι της περιοχής μας να εκλέξουν νέο Πρόεδρο, Γενικό Γραμματέα και Διοικητικό Συμβούλιο και Εξελεγκτική Επιτροπή.
Καλώ ως εκπρόσωπος του Πολυτεκνικού Κινήματος (Αντιπρόεδρος Α.Σ.Π.Ε.) και ως επί 21 χρόνια Πρόεδρος της Πολυτεκνικής Οργάνωσης Πατρών και Περιχώρων, όλους τους πολύτεκνους(Άνδρες και Γυναίκες) να προσέλθουν μαζικά στις εκλογές για την ανάδειξη νέου Διοικητικού Συμβουλίου και τους προτρέπω να επιλέξουν τους πλέον κατάλληλους , όσες και όσους κατά την κρίση τους έχουν διάθεση για προσφορά και αγώνα για να παύσει η αφωνία, η απραξία και η μακαριότητα.
H εποχή μας χρειάζεται επαγρύπνηση, οι κατακτήσεις των πολυτέκνων καταργήθηκαν και καταργούνται , η υπέρμετρος φορολογία ισοπεδώνει τα πάντα. Δεν δικαιολογείται αδράνεια και εφησυχασμός.
ΣΑΣ ΚΑΛΩ ΟΛΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Δικηγόρος-Αντιπρόεδρος Α.Σ.Π.Ε.
τ. Πρόεδρος Πολυτεκνικής Οργάνωσης Πατρών
με θητεία 21 ετών
ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ
Μετά την αποχώρησή μου από τη προεδρία της Πολυτεκνικής Οργάνωσης Πατρών μετά από 21 χρόνια γόνιμης προσφοράς , και ένα πλούσιο απολογισμό της τελευταίας τριετίας που καταχωρήθηκε στην εφημερίδα της Οργάνωσης ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΣ στο τελευταίο φύλλο της με αριθμό 81/2004 σε πέντε συνεχόμενες σελίδες, το Μάρτη του 2004 διακόπηκε μια σταθερή και ανοδική πορεία του πολυτεκνικού κινήματος στην περιοχή μας.
Σ’ όλα αυτά τα χρόνια αν και προκλήθηκα δυσάρεστα με λασπολογία και με κατάθεση ψευδών και συκοφαντικών μηνύσεων, δεν απάντησα με ανάλογες βάσιμες μηνύσεις στους συκοφάντες μου.
Η Οργάνωσή μας μετά την αποχώρησή μου έγινε γνωστή για τους καυγάδες, τα τηλεπαράθυρα, τις παραιτήσεις, τις μηνύσεις και τα ηθικά παρατράγουδα. Όταν πλέον κατακάθισε η σκόνη και ξεράθηκε η μπούμερανκ λάσπη, επακολούθησε εκκωφαντική σιωπή σε όλα τα επίπεδα.
Η Οργάνωση Πατρών υπόδειγμα για τις οργανώσεις της χώρας περιέπεσε σε χειμερία νάρκη, έχασε τη φωνή της ενώ το δημοσιογραφικό της όργανο έπαυσε να κυκλοφορεί.
Σε μια εποχή που έγιναν κοσμογονικές αλλαγές στα δικαιώματα των πολυτέκνων μόνο με αφωνία και απραξία αντιμετωπίσθηκαν.
Την Κυριακή πρόκειται οι συνάδελφοι πολύτεκνοι της περιοχής μας να εκλέξουν νέο Πρόεδρο, Γενικό Γραμματέα και Διοικητικό Συμβούλιο και Εξελεγκτική Επιτροπή.
Καλώ ως εκπρόσωπος του Πολυτεκνικού Κινήματος (Αντιπρόεδρος Α.Σ.Π.Ε.) και ως επί 21 χρόνια Πρόεδρος της Πολυτεκνικής Οργάνωσης Πατρών και Περιχώρων, όλους τους πολύτεκνους(Άνδρες και Γυναίκες) να προσέλθουν μαζικά στις εκλογές για την ανάδειξη νέου Διοικητικού Συμβουλίου και τους προτρέπω να επιλέξουν τους πλέον κατάλληλους , όσες και όσους κατά την κρίση τους έχουν διάθεση για προσφορά και αγώνα για να παύσει η αφωνία, η απραξία και η μακαριότητα.
H εποχή μας χρειάζεται επαγρύπνηση, οι κατακτήσεις των πολυτέκνων καταργήθηκαν και καταργούνται , η υπέρμετρος φορολογία ισοπεδώνει τα πάντα. Δεν δικαιολογείται αδράνεια και εφησυχασμός.
ΣΑΣ ΚΑΛΩ ΟΛΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Δικηγόρος-Αντιπρόεδρος Α.Σ.Π.Ε.
τ. Πρόεδρος Πολυτεκνικής Οργάνωσης Πατρών
με θητεία 21 ετών
ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΟΜΙΛΙΑ
ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
ΣΤΟ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΒΡΑΔΙΝΟ
ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Την προσεχή Δευτέρα 12 Μαρτίου Φεβρουαρίου και ώρα 7 μ.μ. στα πλαίσια των Φιλολογικών βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών που γίνονται στην αίθουσα του αναγνωστηρίου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης θα μιλήσει ο Καθηγητής και συγγραφέας Παναγιώτης Παπαθεοδώρου με θέμα:
« Η συμβολή της Μονής Ταξιαρχών Αιγιαλείας στην Επανάσταση του 1821».
Ο κ. Παπαθεοδώρου έχει εξονυχιστικά μελετήσει τα αρχεία της Μονή Ταξιαρχών και έχει κάνει σχετικές αναφορές σε έργα του που έχουν δημοσιεύσει σε έγκυρα περιοδικά. Έτσι η ομιλία της προσεχούς Δευτέρας αναμένεται με έντονο ενδιαφέρον τόσο λόγο ομιλητή όσο και της επικαιρότητας του θέματος εν’ όψει της Εθνικής Επετείου.
Τον ομιλητή θα παρουσιάσει και θα συντονίσει την εκδήλωση ο πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεωνίδας Μαργαρίτης.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
ΣΤΟ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΒΡΑΔΙΝΟ
ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Την προσεχή Δευτέρα 12 Μαρτίου Φεβρουαρίου και ώρα 7 μ.μ. στα πλαίσια των Φιλολογικών βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών που γίνονται στην αίθουσα του αναγνωστηρίου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης θα μιλήσει ο Καθηγητής και συγγραφέας Παναγιώτης Παπαθεοδώρου με θέμα:
« Η συμβολή της Μονής Ταξιαρχών Αιγιαλείας στην Επανάσταση του 1821».
Ο κ. Παπαθεοδώρου έχει εξονυχιστικά μελετήσει τα αρχεία της Μονή Ταξιαρχών και έχει κάνει σχετικές αναφορές σε έργα του που έχουν δημοσιεύσει σε έγκυρα περιοδικά. Έτσι η ομιλία της προσεχούς Δευτέρας αναμένεται με έντονο ενδιαφέρον τόσο λόγο ομιλητή όσο και της επικαιρότητας του θέματος εν’ όψει της Εθνικής Επετείου.
Τον ομιλητή θα παρουσιάσει και θα συντονίσει την εκδήλωση ο πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεωνίδας Μαργαρίτης.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΟ ΠΑΤΡΕΩΝ
ΛΕΩΝΙΔΑΣ Γ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
Τηλ. Γραφ.2610 322901 Οικ.521086
Κιν.6946 405 993-6976 194 856
e-mail:leomargaritis@gmail.com
site.http//www.leonidasmargaritis.blogspot.com
Κανάρη 46 26222 ΠΑΤΡΑ
Πάτρα 9-3-2012
Αξιότιμο Κύριο
Ιωάννη Δημαρά
Δήμαρχο Πατρέων
Ενταύθα
Αγαπητέ κ. Δήμαρχε,
Με άρθρο μου στην εφημερίδα «ΑΛΛΑΓΗ»( 26-1-12)και με τίτλο «ΠΕΣΑΝΕ ΤΑ ΚΑΓΚΕΛΑ ΑΣ ΠΕΣΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΜΠΑΡΑΚΕΣ» επεσήμανα το παράνομο καθεστώς που επικρατεί στην πόλη μας στους δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους κάτι που αποστερεί τους πολίτες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σ’ αυτούς.
Χαιρέτιζα την απόδοση του θαλάσσιου μετώπου στην πόλη αφού πλέον ο χώρος θα είναι πλέον ανοικτός και ελεύθερα προσπελάσιμος σε όλους και θα αποτελεί χώρο συνάντησης και αναψυχής.
Κι ενώ σημείωνα την επιτυχία της Δημοτικής Αρχής παράλληλα μεμφόμουν την αδράνειά της να δέχεται πρακτικές που αλλοιώνουν την εικόνα της πόλεως και την μεταβάλουν σε τριτοκοσμική. Αναφερόμουν στην ολοένα αυξανόμενη παραχώρηση κοινοχρήστων χώρων στην ιδιωτική κερδοσκοπία.
Έτσι, η ελεύθερη και ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πολιτών στους δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους παρεμποδίζεται ενώ διάφορες κακότεχνες κατασκευές αλλοιώνουν την εικόνα της πόλεως. Η ελεύθερη και ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πολιτών θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Αναφερόμουν επίσης στην εικόνα που παρουσιάζει τμήμα της Αγίου Νικολάου εξ αιτίας της αδιαφορίας του Δήμου. Εικόνα ενός ανταγωνισμού κακογουστιάς και υποβάθμισης, με κιόσκια και στέγαστρα ακαλαίσθητα στημένα χωρίς αρχιτεκτονικό σχεδιασμό . Έχουν γίνει με μοναδικό στόχο να στεγάσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη πελατεία αδιαφορώντας για την εικόνα και την όψη που παρουσιάζει η πόλη.
Ωσαύτως σημείωνα πως η τακτική της Δημοτικής Αρχής μπορεί να της προσφέρει κάποια επιπρόσθετα έσοδα, αποστερεί όμως στους κατοίκους της πόλης από την ανεμπόδιστη χρήση των πεζόδρομων δρόμων και πεζοδρομιών ως ελευθέρων δημοσίων χώρων.
Στο παρελθόν σε παρόμοιες περιπτώσεις η εισαγγελική αρχή υποχρεώθηκε να παρέμβει για την απομάκρυνσή των παρανόμως τοποθετημένων τραπεζοκαθισμάτων.
Και τέλος το άρθρου μου εκείνο έκλεινε με την εξής αποστροφή: «Ας ελπίσουμε ότι οι Δημοτικοί Άρχοντες θα αντιληφθούν το κακό που προξενούν σε βάρος της εικόνας της πόλεως και των συμπολιτών μας».
Κύριε Δήμαρχε σήμερα μετά την παρέμβαση των υπηρεσιών σας και την επιβολή προστίμων στους παραβάτες από το συνεργείο της πολεοδομίας θεωρώ πως έστω και καθυστερημένα, θετική την αντίδρασή σας. Μολονότι το να κάνει κάποιος το καθήκον του δεν αποτελεί πράξη που επισύρει επαίνους εγώ θα συγχαρώ για την κίνησή σας αυτή έστω και εάν τα πρόστιμα που επεβλήθησαν είναι όντως τσουχτερά σε μια περίοδο που η τοπική αλλά και η εθνική μας οικονομία καρκινοβατεί.
Θεωρώ πως αργήσατε να επιληφθείτε για να αποκατασταθούν τα πράγματα και αυτή η αργοπορία σας συνετέλεσε στο να διογκωθεί το πρόβλημα με τις εντεύθεν επιπλοκές τόσο της μονιμότητας της κατάστασης και της επιβολής υπερβολικών προστίμων.
Εάν οι υπηρεσίες σας είχαν επιληφθεί του ζητήματος με την πρώτη παράβαση και είχαν επιβάλει τα πρώτα πρόστιμα δεν θα φθάναμε να καλούνται σήμερα οι καταστηματάρχες να πληρώσουν πρόστιμα της τάξεως των 74.000,39.000 και 20.000 ευρώ.
Ας ελπίσουμε ότι η Δημοτική Αστυνομία θα εξοπλισθεί εάν δεν έχει ήδη, με αρμοδιότητες πέραν εκείνης της επιβολής προστίμων στα παράνομα παρκαρισμένα οχήματα.
Με κάθε τιμή
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Δικηγόρος τ.Δημοτικός Σύμβουλος
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
Τηλ. Γραφ.2610 322901 Οικ.521086
Κιν.6946 405 993-6976 194 856
e-mail:leomargaritis@gmail.com
site.http//www.leonidasmargaritis.blogspot.com
Κανάρη 46 26222 ΠΑΤΡΑ
Πάτρα 9-3-2012
Αξιότιμο Κύριο
Ιωάννη Δημαρά
Δήμαρχο Πατρέων
Ενταύθα
Αγαπητέ κ. Δήμαρχε,
Με άρθρο μου στην εφημερίδα «ΑΛΛΑΓΗ»( 26-1-12)και με τίτλο «ΠΕΣΑΝΕ ΤΑ ΚΑΓΚΕΛΑ ΑΣ ΠΕΣΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΜΠΑΡΑΚΕΣ» επεσήμανα το παράνομο καθεστώς που επικρατεί στην πόλη μας στους δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους κάτι που αποστερεί τους πολίτες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σ’ αυτούς.
Χαιρέτιζα την απόδοση του θαλάσσιου μετώπου στην πόλη αφού πλέον ο χώρος θα είναι πλέον ανοικτός και ελεύθερα προσπελάσιμος σε όλους και θα αποτελεί χώρο συνάντησης και αναψυχής.
Κι ενώ σημείωνα την επιτυχία της Δημοτικής Αρχής παράλληλα μεμφόμουν την αδράνειά της να δέχεται πρακτικές που αλλοιώνουν την εικόνα της πόλεως και την μεταβάλουν σε τριτοκοσμική. Αναφερόμουν στην ολοένα αυξανόμενη παραχώρηση κοινοχρήστων χώρων στην ιδιωτική κερδοσκοπία.
Έτσι, η ελεύθερη και ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πολιτών στους δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους παρεμποδίζεται ενώ διάφορες κακότεχνες κατασκευές αλλοιώνουν την εικόνα της πόλεως. Η ελεύθερη και ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πολιτών θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Αναφερόμουν επίσης στην εικόνα που παρουσιάζει τμήμα της Αγίου Νικολάου εξ αιτίας της αδιαφορίας του Δήμου. Εικόνα ενός ανταγωνισμού κακογουστιάς και υποβάθμισης, με κιόσκια και στέγαστρα ακαλαίσθητα στημένα χωρίς αρχιτεκτονικό σχεδιασμό . Έχουν γίνει με μοναδικό στόχο να στεγάσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη πελατεία αδιαφορώντας για την εικόνα και την όψη που παρουσιάζει η πόλη.
Ωσαύτως σημείωνα πως η τακτική της Δημοτικής Αρχής μπορεί να της προσφέρει κάποια επιπρόσθετα έσοδα, αποστερεί όμως στους κατοίκους της πόλης από την ανεμπόδιστη χρήση των πεζόδρομων δρόμων και πεζοδρομιών ως ελευθέρων δημοσίων χώρων.
Στο παρελθόν σε παρόμοιες περιπτώσεις η εισαγγελική αρχή υποχρεώθηκε να παρέμβει για την απομάκρυνσή των παρανόμως τοποθετημένων τραπεζοκαθισμάτων.
Και τέλος το άρθρου μου εκείνο έκλεινε με την εξής αποστροφή: «Ας ελπίσουμε ότι οι Δημοτικοί Άρχοντες θα αντιληφθούν το κακό που προξενούν σε βάρος της εικόνας της πόλεως και των συμπολιτών μας».
Κύριε Δήμαρχε σήμερα μετά την παρέμβαση των υπηρεσιών σας και την επιβολή προστίμων στους παραβάτες από το συνεργείο της πολεοδομίας θεωρώ πως έστω και καθυστερημένα, θετική την αντίδρασή σας. Μολονότι το να κάνει κάποιος το καθήκον του δεν αποτελεί πράξη που επισύρει επαίνους εγώ θα συγχαρώ για την κίνησή σας αυτή έστω και εάν τα πρόστιμα που επεβλήθησαν είναι όντως τσουχτερά σε μια περίοδο που η τοπική αλλά και η εθνική μας οικονομία καρκινοβατεί.
Θεωρώ πως αργήσατε να επιληφθείτε για να αποκατασταθούν τα πράγματα και αυτή η αργοπορία σας συνετέλεσε στο να διογκωθεί το πρόβλημα με τις εντεύθεν επιπλοκές τόσο της μονιμότητας της κατάστασης και της επιβολής υπερβολικών προστίμων.
Εάν οι υπηρεσίες σας είχαν επιληφθεί του ζητήματος με την πρώτη παράβαση και είχαν επιβάλει τα πρώτα πρόστιμα δεν θα φθάναμε να καλούνται σήμερα οι καταστηματάρχες να πληρώσουν πρόστιμα της τάξεως των 74.000,39.000 και 20.000 ευρώ.
Ας ελπίσουμε ότι η Δημοτική Αστυνομία θα εξοπλισθεί εάν δεν έχει ήδη, με αρμοδιότητες πέραν εκείνης της επιβολής προστίμων στα παράνομα παρκαρισμένα οχήματα.
Με κάθε τιμή
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης
Δικηγόρος τ.Δημοτικός Σύμβουλος
ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΒΕΡΡΑ "Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΗΧΩΝ"
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ
Στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών, τη Δευτέρα 5η Μαρτίου 2012 στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Εταιρείας-Ωδείο Πατρών παρουσιάσθηκε η ποιητική συλλογή της Γαλάτειας Βέρρα με τον τίτλο:
« Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΗΧΩΝ»
Την παρουσίαση της συλλογής έκαναν ο Καθηγητής και Συγγραφέας Κώστας Αθανασόπουλος, ο Δημοσιογράφος και συγγραφέας Σταύρος Ιντζεγιάννης και η Φιλόλογος-Θεατρολόγος Φρύνη Κωσταρά.
Παραθέτουμε το κείμενο της εισήγησης της Φρύνης Κωσταρά λόγω του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει.
Η κ.Κωσταρά είπε τα εξής:
Την πρώτη της ποιητική συλλογή κυκλοφόρησε πρόσφατα η Γαλάτεια Βέρρα με τίτλο «Η ευγένεια των ήχων», σε μια πολύ φροντισμένη έκδοση από τον εκδοτικό οίκο «Ο κήπος με τις λέξεις». Η συγγραφέας, απόφοιτος του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην Κεφαλονιά, όπου έχει αναπτύξει έντονη δραστηριότητα διοργανώνοντας και συμμετέχοντας σε ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις ως μέλος των χορωδιακών σχημάτων Αργοστολίου, ως ερμηνεύτρια και ως μουσικός. Η ιδιότητά της αυτή διαχέεται στο σύνολο της ποιητικής συλλογής, στην οποία είναι κυρίαρχη μια γοητευτική σύνδεση εικόνων και ήχων, ένα αρμονικό συνταίριασμα λεκτικών και μουσικών σημείων, στοιχεία αισθητά ήδη από τον τίτλο της συλλογής «Η ευγένεια των ήχων»:
«Τι ζηλευτή η ευγένεια των ήχων... Κατακτούν χωρίς να κατακτώνται. Παραπλανούν με ευχέρεια θαυμαστή, κάνοντας την αίσθηση αισθητική. Ζουν για λίγο, μένουν για πάντα. Θυμίζουν αρώματα διακριτικά που αφήνουν μνήμες ανεξίτηλες. Προνόμιο αγγέλων. Δώρο ενός Θεού που αγαπά ν` ακούει. Κι εγώ που κλήθηκα να τους υπηρετώ, κοιτάζω εκστατική τη λεπτή τους φύση, μη τολμώντας να τους μεταφράσω. Άλλωστε αυτό θα αποτελούσε ύβρη...».
Αξιοπρόσεκτη είναι και η εικονογράφηση του εξώφυλλου που παραπέμπει σε μια ονειρώδη ατμόσφαιρα, με την εικόνα ενός πιάνου σε απαλό γαλάζιο φόντο που αποπνέει ρομαντισμό, απ’ το οποίο, όμως, εξέχουν αιχμηρές ακίδες, δηλώνοντας το ζύμωμα της τέχνης με τον πόνο, ενώ κόκκινες φράουλες, σύμβολα των αναμνήσεων από την παιδική ηλικία, ξεχύνονται από τα πλήκτρα, αιχμηρές επίσης, απεικονίζοντας την οδυνηρή πορεία του ανθρώπου προς την ενηλικίωση.
Ο κύριος άξονας της ποίησης της Γαλάτειας Βέρρα συνδέεται, επομένως, με την επιστημονική της σκευή, η οποία προσδίδει στο λόγο της μια ιδιαίτερη αισθητική διανθίζοντάς τον με μουσικότητα και χαρίζοντάς του συγχρόνως ευελιξία, αρμονία και δυνατό εσωτερικό ρυθμό. Σε πολλά σημεία της συλλογής απαντούν διάσπαρτες αναφορές στον κόσμο της μουσικής, η οποία διεγείρει μνήμες, δονεί, συντροφεύει, γίνεται πηγή παρηγοριάς και λυτρωτικής κάθαρσης. Παραθέτω ενδεικτικά κάποιους σκόρπιους στίχους:
«Στον απόηχο του τραγουδιού που αγάπησες/ έριξα άγκυρα» (σελ. 27) ή:
«Σ’ αναζήτησα μέσα στους/ θλιμμένους ήχους της/ βιόλας ντα γκάμπα./ Εκεί που οι παλμοί/ χάνουν τον ρυθμό τους/ και τα ακόρντα σβήνουν/ ηδονικά» (σελ. 43), αλλού: «Τα πλήκτρα του πιάνου ήχησαν παρακλητικά./ Οι ακροατές αποχώρησαν μυστικά./ Κράτησαν ευλαβικά τις παρτιτούρες. (σελ. 49)
Ορίζουσες της ποιητικής της η μνήμη και το συναίσθημα. Εικόνες και αναμνήσεις από το παρελθόν, ένα «σμάρι από θύμησες που διέρχονται με θόρυβο εκκωφαντικό», όπως τις προσδιορίζει η ίδια στο ποίημα «Έντονες μνήμες» (σελ. 38), αναδύονται καταιγιστικές πίσω από ποικίλα βιώματα ή ακόμα και απλά, καθημερινά αντικείμενα του παρόντος, άλλοτε χαρούμενες και ανέμελες, και άλλοτε βασανιστικές, πάντοτε, όμως, με μια οπτιμιστική προοπτική. Παραθέτω ενδεικτικά το ποίημα «Αναπόληση» (σελ. 46)
«Έντυσα με μετάξια/ τις ελπίδες μου./ Άπλωσα το είναι μου στο χρόνο./ Έστρεψα τα μάτια μου στο άπειρο./ Τότε ονειρεύτηκα./ Όνειρα μιας ηλικίας παιδικής/ σχεδόν ξεχασμένης./ Ταξίδια ανέμελα/ χωρίς προορισμό./ Εύχομαι το αέναο./ Μη σβήσει η πνοή μου».
Ανάμεσα στις μνήμες αυτές και η θύμηση μιας δυνατής αγάπης, μιας αγάπης ανώτερης, ευγενικής, απ’ αυτές που συγκλονίζουν τη γυναικεία ψυχή, αφήνοντας, όμως, την οδυνηρή αίσθηση του ανικανοποίητου και της απώλειας. Η ατραπός του έρωτα ανηφορική, η πορεία δύσκολη και επώδυνη, περνά μέσα από έναν εξιλεωτικό αυτοβασανισμό, καταλήγοντας, ωστόσο, στην εσωτερική γαλήνη. Το προσωπικό βίωμα μετουσιώνεται εντέλει σ’ έναν ευρύτερο ποιητικό ύμνο του έρωτα ως ανώτερου και εξιδανικευμένου συναισθήματος. Παραθέτω ενδεικτικά κάποια αποσπάσματα από τα ποιήματα «Κραυγή» και «Οδυνηρή αναζήτηση»:
Κραυγή: «Η απουσία δεν συνηθίζεται.../ Ακόμη διατηρώ τη μνήμη του ουρανού σου./ Πότε δεν έμαθα/ αν θα μου χάριζες ένα σου άστρο». (σ. 36)
Οδυνηρή αναζήτηση: «Σ’ αναζήτησα μα/ οι πνοές μας δεν έσμιξαν ποτέ γυρίζοντας αδέσποτες,/ χωρίς προορισμό... Σταματώ λοιπόν εδώ./ Στις μνήμες που με συντροφεύουν./ Στην κατάφαση/ της ηχηρής σου απουσίας». (σ. 43)
Αντίβαρο στη γλυκόπικρη γεύση του έρωτα το βίωμα της βαθιάς οικογενειακής ευτυχίας, ιδωμένης στα φωτεινά πρόσωπα τριών μικρών αγγέλων, της Αντιγόνης, της Ζαφειρένιας και της Μυρτώς, στις οποίες και αφιερώνεται το πρωτόλειο αυτό πνευματικό πόνημα. Στίχοι που ξεχειλίζουν από λυρισμό, καταφέρνοντας να μετουσιώσουν το συναίσθημα σε ποίηση, να εκφράσουν την αγάπη απλά, λιτά και ουσιαστικά. Τα ποιήματα «Πνοή ζωής» και «Ορισμός αγάπης» αφιερώνονται αντίστοιχα στις τρεις μικρές ρήγισσες της ζωής της (σ. 41, 42). Ποιητικά ορόσημα και συγχρόνως οδοδείκτες ζωής το πρόσωπο της μητέρας και του άλλου μισού της ύπαρξής της, της δίδυμης αδελφής. Πηγαία συναισθήματα θαυμασμού και βαθιάς αγάπης καταφέρνουν να δαμαστούν σ’ έναν χειμαρρώδη ποιητικό λόγο, συγχρόνως, όμως, έντονα λυρικό, και να αποτυπωθούν σε ποικίλες αποχρώσεις και διαβαθμίσεις. Η γυναικεία ματιά και ευαισθησία είναι ευδιάκριτη και στην ενότητα αυτή της ποίησής της. Στα ποιήματα «Ευγνωμοσύνη» και «Αφοσίωση» (σελ. 35, 37), έμπλεος συναισθημάτων επιτυγχάνει να συστεγάσει τη ρετρό αναπόληση στιγμών του παρελθόντος με το ρεαλιστικό παρόν μέσα σε μια ονειρώδη ατμόσφαιρα.
Ο χρόνος στην ποίηση της Γαλάτειας προβάλλει ενιαίος και αδιαίρετος, καθώς το παρόν αποτελεί την αυτονόητη συνέχεια του παρελθόντος. Η ποιητική της γραφή αποτελεί ενίοτε απόρροια μιας μνήμης ενεργοποιημένης και εσωτερικά επεξεργασμένης. Η αφήγηση, η κρίση, η θύμηση αφορούν συχνά σ’ ένα αδιαπέραστο νήμα παρόντος και παρελθόντος, το οποίο η ποιήτρια αναμοχλεύει διαρκώς, αναζητώντας εναγωνίως κρυμμένες αλήθειες, προσδοκώντας απαντήσεις σε βασανιστικά υπαρξιακά ερωτήματα. Το ποίημα «Αναφορά στο παρελθόν» (σ. 34) είναι δηλωτικό της διαδικασίας αυτής:
«Στον οικισμό των προγόνων μου, αναπαύω την πείρα μιας σύντομης ζωής. Ανιχνεύω τους ρόλους προσφιλών προσώπων. Αφουγκράζομαι την άρρητη επικοινωνία, τη βαθιά κληρονομιά. Περπατώ ανάμεσα σε συμβάντα, σε γεγονότα μοναδικά. Ύστερα κοιτώ μέσα μου βαθιά. Τι άραγε απ’ όλα αυτά φέρω στους μικρούς, νεανικούς μου ώμους; Ποιες νουθεσίες, συμβουλές, προτροπές, ηχούν σαν κύμβαλα στα κύτταρά μου... Νιώθω το χάδι των πεπερασμένων. Την αύρα του αόρατου».
Ο χώρος, από την άλλη, της ποίησής της είναι κυρίως εσωτερικός, με κυριότερο στοιχείο την ενδοσκόπηση, τη στροφή στα άδυτα της ψυχής και της μνήμης. Ποίηση στοχαστική, όπου τα εξωτερικά στιγμιότυπα λειτουργούν συχνά ως σκηνικός χώρος σε δεύτερο πλάνο (όπως για παράδειγμα στο ποίημα «Δρόμος μετ’ εμποδίων»), ενώ τα αντικείμενα γίνονται σύμβολα ή αφορμές σκέψης και αυτοκριτικής• επισημαίνω, επιλεκτικά, «το καπέλο των συμφορών» και «τα ρούχα της απογοήτευσης», που η ποιήτρια αποβάλλει από πάνω της στο ποίημα «Επαναπατρισμός» (σ. 10), τις «δυο φωτογραφίες απεικόνισης μιας αιχμαλωσίας δίχως δεσμά» στο ίδιο ποίημα, την «αιώρα», όπου «λικνίζει το σώμα της μεταβολής», το «τηλέφωνο» που εκπέμπει «σήματα ακαθόριστα» και το «ρολόι» με το οποίο συντονίζονται οι «χτύποι της καρδιάς» στο ποίημα «Όταν πάλλεται η ζωή» (σ. 19), ή το «ραδιόφωνο» που «ξορκίζει» τον ήχο της βροχής και τις καταιγιστικές αναμνήσεις στο ποίημα «Έντονες μνήμες» (σ. 38).
Η γλώσσα της ποίησής της καθαρή και μεστή, με κυρίαρχο το ουσιαστικό και το ρήμα, χωρίς πολλά στολίδια και περίτεχνες φιοριτούρες, με διάχυτο, ωστόσο, λυρισμό και δυνατές εικόνες. Ο τόνος εν γένει χαμηλόφωνος, που, όμως, υποθάλπει δυνατές εξάρσεις, οι οποίες συχνά μετατρέπουν την ψιθυριστή σε στιγμές προσωπικής ρέμβης και αναπόλησης φωνή της σε χειμαρρώδη και εκρηκτική. Λόγος πεζολογικός, που επιτυγχάνει να συμφιλιώσει την ακριβόλογη διάθεση με την ενδιάθετη ποιητικότητά της, πυκνός και λακωνικός με ξεχωριστή ενάργεια, φράσεις ακριβούς οικονομίας και μελετημένης έντασης, που μετεωρίζονται, ισορροπώντας ταυτοχρόνως ανάμεσα στο ονειρικό και το ρεαλιστικό. Όσον αφορά τη μορφή των ποιημάτων θα λέγαμε ότι η συλλογή διχοτομείται ανάμεσα στα ποιήματα που ακολουθούν μια πιο παραδοσιακή δομική φόρμα και εκφραστική, εύληπτη και στον πιο ανοίκειο με τη σύγχρονη ποίηση αναγνώστη, και σ’ εκείνα, όπου υπολανθάνουν στοιχεία υπερρεαλιστικής γραφής, στα οποία με περισσή επιδεξιότητα μέσα από αποκλίνοντες της συνήθους γλωσσικής νόρμας συνδυασμούς η ποιήτρια οδηγείται σ’ ένα ευφυές παιχνίδι με τις λέξεις, που καθιστά επιβεβλημένη την επανάληψη της ανάγνωσης, προκειμένου να απολαύσει κανείς τη διαδρομή των σκέψεων και τους συνειρμούς της.
Η Γαλάτεια Βέρρα εν ολίγοις καταφέρνει μέσα από το πρώτο αυτό ποιητικό της φανέρωμα να δώσει το ιδιαίτερο στίγμα της στο χώρο της ποίησης, εκφράζοντας με παρρησία και τόλμη το βαθύτερο «είναι» της, δίνοντας μέσα από τις σκέψεις και την ιδιαίτερη εικονοπλαστική δύναμή της την ευκαιρία στον αναγνώστη να στοχαστεί και να ενεργοποιήσει μνήμες. «Μότο» θα έλεγα της πρώτης αυτής ποιητικής συλλογής -με αδημονία, βεβαίως, αναμένουμε και τη δεύτερη- αποτελεί η καταληκτική φράση του ποιήματος «Όταν πάλλεται η ζωή» (σ. 19): «Ακατάπαυστα αισθάνομαι, βιώνω, καρτερώ». Οπωσδήποτε, η ποίηση της Γαλάτειας Βέρρα λειτουργεί καθαρτήρια, εξαγνίζοντας οδυνηρά βιώματα και βασανιστικές μνήμες του παρελθόντος, χρωματίζοντας ελπιδοφόρα το παρόν και το μέλλον, εκπέμποντας μηνύματα αισιοδοξίας. Αυτή η ανθρώπινη διάσταση και προοπτική, η οποία και συνιστά, κατά τη γνώμη μου, δικαίωση της ποίησης, έχει τη δύναμη να συγκινεί, να προβληματίζει, να διεισδύει στα άδυτα της ψυχής, οδηγώντας σε μια ψυχική και πνευματική αναγέννηση και εντέλει στη λύτρωση, όπως εκφράζεται στο ομώνυμο ποίημα (σ. 16):
Λύτρωση: «Στις όχθες του σήμερα
έπλυνα τις μνήμες.
Τίναξα τη σκόνη ευλαβικά.
Έδιωξα τις γυάλινες σκιές.
Ύστερα, ήρθε το φως».
Στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών, τη Δευτέρα 5η Μαρτίου 2012 στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Εταιρείας-Ωδείο Πατρών παρουσιάσθηκε η ποιητική συλλογή της Γαλάτειας Βέρρα με τον τίτλο:
« Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΗΧΩΝ»
Την παρουσίαση της συλλογής έκαναν ο Καθηγητής και Συγγραφέας Κώστας Αθανασόπουλος, ο Δημοσιογράφος και συγγραφέας Σταύρος Ιντζεγιάννης και η Φιλόλογος-Θεατρολόγος Φρύνη Κωσταρά.
Παραθέτουμε το κείμενο της εισήγησης της Φρύνης Κωσταρά λόγω του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει.
Η κ.Κωσταρά είπε τα εξής:
Την πρώτη της ποιητική συλλογή κυκλοφόρησε πρόσφατα η Γαλάτεια Βέρρα με τίτλο «Η ευγένεια των ήχων», σε μια πολύ φροντισμένη έκδοση από τον εκδοτικό οίκο «Ο κήπος με τις λέξεις». Η συγγραφέας, απόφοιτος του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην Κεφαλονιά, όπου έχει αναπτύξει έντονη δραστηριότητα διοργανώνοντας και συμμετέχοντας σε ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις ως μέλος των χορωδιακών σχημάτων Αργοστολίου, ως ερμηνεύτρια και ως μουσικός. Η ιδιότητά της αυτή διαχέεται στο σύνολο της ποιητικής συλλογής, στην οποία είναι κυρίαρχη μια γοητευτική σύνδεση εικόνων και ήχων, ένα αρμονικό συνταίριασμα λεκτικών και μουσικών σημείων, στοιχεία αισθητά ήδη από τον τίτλο της συλλογής «Η ευγένεια των ήχων»:
«Τι ζηλευτή η ευγένεια των ήχων... Κατακτούν χωρίς να κατακτώνται. Παραπλανούν με ευχέρεια θαυμαστή, κάνοντας την αίσθηση αισθητική. Ζουν για λίγο, μένουν για πάντα. Θυμίζουν αρώματα διακριτικά που αφήνουν μνήμες ανεξίτηλες. Προνόμιο αγγέλων. Δώρο ενός Θεού που αγαπά ν` ακούει. Κι εγώ που κλήθηκα να τους υπηρετώ, κοιτάζω εκστατική τη λεπτή τους φύση, μη τολμώντας να τους μεταφράσω. Άλλωστε αυτό θα αποτελούσε ύβρη...».
Αξιοπρόσεκτη είναι και η εικονογράφηση του εξώφυλλου που παραπέμπει σε μια ονειρώδη ατμόσφαιρα, με την εικόνα ενός πιάνου σε απαλό γαλάζιο φόντο που αποπνέει ρομαντισμό, απ’ το οποίο, όμως, εξέχουν αιχμηρές ακίδες, δηλώνοντας το ζύμωμα της τέχνης με τον πόνο, ενώ κόκκινες φράουλες, σύμβολα των αναμνήσεων από την παιδική ηλικία, ξεχύνονται από τα πλήκτρα, αιχμηρές επίσης, απεικονίζοντας την οδυνηρή πορεία του ανθρώπου προς την ενηλικίωση.
Ο κύριος άξονας της ποίησης της Γαλάτειας Βέρρα συνδέεται, επομένως, με την επιστημονική της σκευή, η οποία προσδίδει στο λόγο της μια ιδιαίτερη αισθητική διανθίζοντάς τον με μουσικότητα και χαρίζοντάς του συγχρόνως ευελιξία, αρμονία και δυνατό εσωτερικό ρυθμό. Σε πολλά σημεία της συλλογής απαντούν διάσπαρτες αναφορές στον κόσμο της μουσικής, η οποία διεγείρει μνήμες, δονεί, συντροφεύει, γίνεται πηγή παρηγοριάς και λυτρωτικής κάθαρσης. Παραθέτω ενδεικτικά κάποιους σκόρπιους στίχους:
«Στον απόηχο του τραγουδιού που αγάπησες/ έριξα άγκυρα» (σελ. 27) ή:
«Σ’ αναζήτησα μέσα στους/ θλιμμένους ήχους της/ βιόλας ντα γκάμπα./ Εκεί που οι παλμοί/ χάνουν τον ρυθμό τους/ και τα ακόρντα σβήνουν/ ηδονικά» (σελ. 43), αλλού: «Τα πλήκτρα του πιάνου ήχησαν παρακλητικά./ Οι ακροατές αποχώρησαν μυστικά./ Κράτησαν ευλαβικά τις παρτιτούρες. (σελ. 49)
Ορίζουσες της ποιητικής της η μνήμη και το συναίσθημα. Εικόνες και αναμνήσεις από το παρελθόν, ένα «σμάρι από θύμησες που διέρχονται με θόρυβο εκκωφαντικό», όπως τις προσδιορίζει η ίδια στο ποίημα «Έντονες μνήμες» (σελ. 38), αναδύονται καταιγιστικές πίσω από ποικίλα βιώματα ή ακόμα και απλά, καθημερινά αντικείμενα του παρόντος, άλλοτε χαρούμενες και ανέμελες, και άλλοτε βασανιστικές, πάντοτε, όμως, με μια οπτιμιστική προοπτική. Παραθέτω ενδεικτικά το ποίημα «Αναπόληση» (σελ. 46)
«Έντυσα με μετάξια/ τις ελπίδες μου./ Άπλωσα το είναι μου στο χρόνο./ Έστρεψα τα μάτια μου στο άπειρο./ Τότε ονειρεύτηκα./ Όνειρα μιας ηλικίας παιδικής/ σχεδόν ξεχασμένης./ Ταξίδια ανέμελα/ χωρίς προορισμό./ Εύχομαι το αέναο./ Μη σβήσει η πνοή μου».
Ανάμεσα στις μνήμες αυτές και η θύμηση μιας δυνατής αγάπης, μιας αγάπης ανώτερης, ευγενικής, απ’ αυτές που συγκλονίζουν τη γυναικεία ψυχή, αφήνοντας, όμως, την οδυνηρή αίσθηση του ανικανοποίητου και της απώλειας. Η ατραπός του έρωτα ανηφορική, η πορεία δύσκολη και επώδυνη, περνά μέσα από έναν εξιλεωτικό αυτοβασανισμό, καταλήγοντας, ωστόσο, στην εσωτερική γαλήνη. Το προσωπικό βίωμα μετουσιώνεται εντέλει σ’ έναν ευρύτερο ποιητικό ύμνο του έρωτα ως ανώτερου και εξιδανικευμένου συναισθήματος. Παραθέτω ενδεικτικά κάποια αποσπάσματα από τα ποιήματα «Κραυγή» και «Οδυνηρή αναζήτηση»:
Κραυγή: «Η απουσία δεν συνηθίζεται.../ Ακόμη διατηρώ τη μνήμη του ουρανού σου./ Πότε δεν έμαθα/ αν θα μου χάριζες ένα σου άστρο». (σ. 36)
Οδυνηρή αναζήτηση: «Σ’ αναζήτησα μα/ οι πνοές μας δεν έσμιξαν ποτέ γυρίζοντας αδέσποτες,/ χωρίς προορισμό... Σταματώ λοιπόν εδώ./ Στις μνήμες που με συντροφεύουν./ Στην κατάφαση/ της ηχηρής σου απουσίας». (σ. 43)
Αντίβαρο στη γλυκόπικρη γεύση του έρωτα το βίωμα της βαθιάς οικογενειακής ευτυχίας, ιδωμένης στα φωτεινά πρόσωπα τριών μικρών αγγέλων, της Αντιγόνης, της Ζαφειρένιας και της Μυρτώς, στις οποίες και αφιερώνεται το πρωτόλειο αυτό πνευματικό πόνημα. Στίχοι που ξεχειλίζουν από λυρισμό, καταφέρνοντας να μετουσιώσουν το συναίσθημα σε ποίηση, να εκφράσουν την αγάπη απλά, λιτά και ουσιαστικά. Τα ποιήματα «Πνοή ζωής» και «Ορισμός αγάπης» αφιερώνονται αντίστοιχα στις τρεις μικρές ρήγισσες της ζωής της (σ. 41, 42). Ποιητικά ορόσημα και συγχρόνως οδοδείκτες ζωής το πρόσωπο της μητέρας και του άλλου μισού της ύπαρξής της, της δίδυμης αδελφής. Πηγαία συναισθήματα θαυμασμού και βαθιάς αγάπης καταφέρνουν να δαμαστούν σ’ έναν χειμαρρώδη ποιητικό λόγο, συγχρόνως, όμως, έντονα λυρικό, και να αποτυπωθούν σε ποικίλες αποχρώσεις και διαβαθμίσεις. Η γυναικεία ματιά και ευαισθησία είναι ευδιάκριτη και στην ενότητα αυτή της ποίησής της. Στα ποιήματα «Ευγνωμοσύνη» και «Αφοσίωση» (σελ. 35, 37), έμπλεος συναισθημάτων επιτυγχάνει να συστεγάσει τη ρετρό αναπόληση στιγμών του παρελθόντος με το ρεαλιστικό παρόν μέσα σε μια ονειρώδη ατμόσφαιρα.
Ο χρόνος στην ποίηση της Γαλάτειας προβάλλει ενιαίος και αδιαίρετος, καθώς το παρόν αποτελεί την αυτονόητη συνέχεια του παρελθόντος. Η ποιητική της γραφή αποτελεί ενίοτε απόρροια μιας μνήμης ενεργοποιημένης και εσωτερικά επεξεργασμένης. Η αφήγηση, η κρίση, η θύμηση αφορούν συχνά σ’ ένα αδιαπέραστο νήμα παρόντος και παρελθόντος, το οποίο η ποιήτρια αναμοχλεύει διαρκώς, αναζητώντας εναγωνίως κρυμμένες αλήθειες, προσδοκώντας απαντήσεις σε βασανιστικά υπαρξιακά ερωτήματα. Το ποίημα «Αναφορά στο παρελθόν» (σ. 34) είναι δηλωτικό της διαδικασίας αυτής:
«Στον οικισμό των προγόνων μου, αναπαύω την πείρα μιας σύντομης ζωής. Ανιχνεύω τους ρόλους προσφιλών προσώπων. Αφουγκράζομαι την άρρητη επικοινωνία, τη βαθιά κληρονομιά. Περπατώ ανάμεσα σε συμβάντα, σε γεγονότα μοναδικά. Ύστερα κοιτώ μέσα μου βαθιά. Τι άραγε απ’ όλα αυτά φέρω στους μικρούς, νεανικούς μου ώμους; Ποιες νουθεσίες, συμβουλές, προτροπές, ηχούν σαν κύμβαλα στα κύτταρά μου... Νιώθω το χάδι των πεπερασμένων. Την αύρα του αόρατου».
Ο χώρος, από την άλλη, της ποίησής της είναι κυρίως εσωτερικός, με κυριότερο στοιχείο την ενδοσκόπηση, τη στροφή στα άδυτα της ψυχής και της μνήμης. Ποίηση στοχαστική, όπου τα εξωτερικά στιγμιότυπα λειτουργούν συχνά ως σκηνικός χώρος σε δεύτερο πλάνο (όπως για παράδειγμα στο ποίημα «Δρόμος μετ’ εμποδίων»), ενώ τα αντικείμενα γίνονται σύμβολα ή αφορμές σκέψης και αυτοκριτικής• επισημαίνω, επιλεκτικά, «το καπέλο των συμφορών» και «τα ρούχα της απογοήτευσης», που η ποιήτρια αποβάλλει από πάνω της στο ποίημα «Επαναπατρισμός» (σ. 10), τις «δυο φωτογραφίες απεικόνισης μιας αιχμαλωσίας δίχως δεσμά» στο ίδιο ποίημα, την «αιώρα», όπου «λικνίζει το σώμα της μεταβολής», το «τηλέφωνο» που εκπέμπει «σήματα ακαθόριστα» και το «ρολόι» με το οποίο συντονίζονται οι «χτύποι της καρδιάς» στο ποίημα «Όταν πάλλεται η ζωή» (σ. 19), ή το «ραδιόφωνο» που «ξορκίζει» τον ήχο της βροχής και τις καταιγιστικές αναμνήσεις στο ποίημα «Έντονες μνήμες» (σ. 38).
Η γλώσσα της ποίησής της καθαρή και μεστή, με κυρίαρχο το ουσιαστικό και το ρήμα, χωρίς πολλά στολίδια και περίτεχνες φιοριτούρες, με διάχυτο, ωστόσο, λυρισμό και δυνατές εικόνες. Ο τόνος εν γένει χαμηλόφωνος, που, όμως, υποθάλπει δυνατές εξάρσεις, οι οποίες συχνά μετατρέπουν την ψιθυριστή σε στιγμές προσωπικής ρέμβης και αναπόλησης φωνή της σε χειμαρρώδη και εκρηκτική. Λόγος πεζολογικός, που επιτυγχάνει να συμφιλιώσει την ακριβόλογη διάθεση με την ενδιάθετη ποιητικότητά της, πυκνός και λακωνικός με ξεχωριστή ενάργεια, φράσεις ακριβούς οικονομίας και μελετημένης έντασης, που μετεωρίζονται, ισορροπώντας ταυτοχρόνως ανάμεσα στο ονειρικό και το ρεαλιστικό. Όσον αφορά τη μορφή των ποιημάτων θα λέγαμε ότι η συλλογή διχοτομείται ανάμεσα στα ποιήματα που ακολουθούν μια πιο παραδοσιακή δομική φόρμα και εκφραστική, εύληπτη και στον πιο ανοίκειο με τη σύγχρονη ποίηση αναγνώστη, και σ’ εκείνα, όπου υπολανθάνουν στοιχεία υπερρεαλιστικής γραφής, στα οποία με περισσή επιδεξιότητα μέσα από αποκλίνοντες της συνήθους γλωσσικής νόρμας συνδυασμούς η ποιήτρια οδηγείται σ’ ένα ευφυές παιχνίδι με τις λέξεις, που καθιστά επιβεβλημένη την επανάληψη της ανάγνωσης, προκειμένου να απολαύσει κανείς τη διαδρομή των σκέψεων και τους συνειρμούς της.
Η Γαλάτεια Βέρρα εν ολίγοις καταφέρνει μέσα από το πρώτο αυτό ποιητικό της φανέρωμα να δώσει το ιδιαίτερο στίγμα της στο χώρο της ποίησης, εκφράζοντας με παρρησία και τόλμη το βαθύτερο «είναι» της, δίνοντας μέσα από τις σκέψεις και την ιδιαίτερη εικονοπλαστική δύναμή της την ευκαιρία στον αναγνώστη να στοχαστεί και να ενεργοποιήσει μνήμες. «Μότο» θα έλεγα της πρώτης αυτής ποιητικής συλλογής -με αδημονία, βεβαίως, αναμένουμε και τη δεύτερη- αποτελεί η καταληκτική φράση του ποιήματος «Όταν πάλλεται η ζωή» (σ. 19): «Ακατάπαυστα αισθάνομαι, βιώνω, καρτερώ». Οπωσδήποτε, η ποίηση της Γαλάτειας Βέρρα λειτουργεί καθαρτήρια, εξαγνίζοντας οδυνηρά βιώματα και βασανιστικές μνήμες του παρελθόντος, χρωματίζοντας ελπιδοφόρα το παρόν και το μέλλον, εκπέμποντας μηνύματα αισιοδοξίας. Αυτή η ανθρώπινη διάσταση και προοπτική, η οποία και συνιστά, κατά τη γνώμη μου, δικαίωση της ποίησης, έχει τη δύναμη να συγκινεί, να προβληματίζει, να διεισδύει στα άδυτα της ψυχής, οδηγώντας σε μια ψυχική και πνευματική αναγέννηση και εντέλει στη λύτρωση, όπως εκφράζεται στο ομώνυμο ποίημα (σ. 16):
Λύτρωση: «Στις όχθες του σήμερα
έπλυνα τις μνήμες.
Τίναξα τη σκόνη ευλαβικά.
Έδιωξα τις γυάλινες σκιές.
Ύστερα, ήρθε το φως».
MANΩΛΗΣ ΠΡΑΤΣΙΚΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ"ΤΩΝ ΔΕΚΑ'
«ΒΡΑΒΕΙΟ ΤΩΝ ΔΕΚΑ»
ΣΤΟΝ ΜΑΝΩΛΗ ΠΡΑΤΣΙΚΑ
Σημείωμα του Λεων. Μαργαρίτη
Μια ακόμη αναγνώριση και επιβράβευση του συνολικού του έργου τιμήθηκε ο ποιητής πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός θεάτρου Μανώλης Πράτσικας.
Η βράβευση έγινε από το περιοδικό «Σύγχρονη Σκέψη» στο πλαίσιο της ενότητας «Βραβεία των Δέκα» για το 2006.
Η τελετή απονομής του βραβείου των «Δέκα» έγινε υπό την αιγίδα της Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών τον παρελθόντα Μάιο στην αίθουσα εκδηλώσεως της Εταιρείας στην Αθήνα.
Το βραβείο το οποίο κατά αρχαιοελληνικά πρότυπα δεν συνοδεύτηκε από κάποιο χρηματικό ποσό απονεμήθηκε με ομόφωνη απόφαση της επιτροπής και αφορά το συνολικό έργο του δημιουργού.
Την επιτροπή βράβευσης αποτελούσαν οι κ.κ. Μενέλαος Παλλάντιος ΄(Πρόεδρος), Στέλιος Αρτεμάκης, Κώστας Ασημακόπουλος, Βασίλης Βιτσαξής, ΄Αννα Κελεσίδου, Διονύσιος Κωστίδης, Νίκος Μακρής, Γεώργιος Παπαγεωργίου, Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Γιολάντα Πατεράκη και το επίτιμο μέλος Ευάγγελος Μόσχος.
Στην εισήγησή της προς την επιτροπή η Γιολάντα Πατεράκη αφού αναφέρθηκε λεπτομερώς στα έργα του Μανώλη Πράτσικα είπε τα εξής:
«Πολλές οι ικανότητες του συγγραφέα. Δύναμη στην πένα του, ευρηματική φαντασία, ψυχαναλυτική και συμβολική η παρουσία των ηρώων του, πρωτοτυπία στη σύλληψη των έργων του, επαναστατική, φιλοσοφική και αρκετές φορές σαρκαστική η γραφή του. Είναι ο συγγραφέας που εμβαθύνει διεισδυτικά στους χαρακτήρες που παρουσιάζει, μελετάει τα βαθύτερα αίτια και προβλήματα και επισημαίνει, με ευαισθησία την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Όλα τα έργα του συγγραφέα χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία, βαθύ προβληματισμό και μια έντονη τάση απομάκρυνσης από την κοινοτυπία.
Η αμεσότητα που παρουσιάζει η γραφή του από την μια και η ευρηματική του φαντασία από την άλλη κάνουν τον Πράτσικα να ξεχωρίζει και να εντυπωσιάζει με το προσωπικό, κατάδικό του τρόπο που χειρίζεται και τα πιο κοινά και ασήμαντα θέματα.
Αν κανένας μελετήσει το σύνολο του έργου του θα δει πως η εξέλιξη της πνευματικής πορείας του ήταν συνέχεια ανοδική.
Ο συγγραφέας δεν μοιάζει να ικανοποιήθηκε ποτέ από τον εαυτό του πάντα από έργο σε έργο αναζητάει και ψάχνει.
Κι αυτές οι αναζητήσεις του μετεωρίζονται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην φαντασία, στην τραγικότητα και στην ευαισθησία.
Στα πρόσωπα των ηρώων του υποβόσκει μια έκδηλη μορφή πίκρας και μοναξιάς. Ο συγγραφέας λες και κρατάει στα χέρια του ένα μαγικό φακό που μπορεί να καταγράφει τις μυστικές ψυχικές δυνάμεις και αδυναμίες της ανθρώπινης ύπαρξης-και μ’ αυτόν φωτογραφίζει τα βάθη της ψυχής και μελετάει τις λεπτές εκείνες αποχρώσεις του μοναχικού ανθρώπου και ζει σ’ έναν κόσμο αυταπάτης, σύγχυσης και ψευδαισθήσεων.
Ο Μ. Π. είναι βασικά ένας αντικομφορμιστής που όμως αγωνίζεται να πείσει πρώτα τον εαυτό του και μετά τους άλλους μέσα από τα έργα του, πως στη ζωή όλα δεν είναι μόνο άσπρα ή μαύρα πως υπάρχουν και ενδιάμεσες αποχρώσεις, πως η απόρριψη δεν είναι η μόνη λέξη που πρέπει να ανταποκρίνεται στο «εγώ» μας.
Για τούτο προσπαθεί να ανακαλύπτει διεξόδους-κλειδιά που προσφέρουν κάποια αισιόδοξα μηνύματα μέσα από την αγχωτική ατμόσφαιρα της απαισιοδοξίας και του θανάτου που δημιουργεί. Κάποιες φορές δίνει στον αναγνώστη την εντύπωση ότι οι ήρωες που κινούνται στα έργα του είναι αυτοτιμωρούμενοι, ότι επιζητούν την κάθαρση σπρωγμένοι από ένα είδος πανικού και αυτολύπης.
΄Άλλοτε πάλι, καλύπτει τα αισθήματα της υπερευαισθησίας που τον κατακλύζουν με έναν ιδιότυπο σαρκασμό που διαφαίνεται να ελλοχεύει ανάμεσα στις γραμμές των διηγημάτων του.
Με το έργο του Μ. Π. έχουν ασχοληθεί αξιόλογες μορφές των γραμμάτων όπως ο Πέτρος Γλέζος, ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Ανδρέας Καραντώνης, ο Διονύσιος Κωστίδης ο Σαράντος Καργάκος κ.α.»
Ο Μανώλης Πράτσικας (φιλολογικό ψευδώνυμο του Μαργαρίτη Παπαδόπουλου) γεννήθηκε στην Αθήνα και κατοικεί όμως μόνιμα στην Πάτρα από το έτος 1954 που παντρεύτηκε στην κόρη του Αχαιού συγγραφέα-εκπαιδευτικού και Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Βασίλη Παπαγεωργίου-Βροντιά ,Χρυσούλα.
΄Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, δοκίμιο και κριτική βιβλίου και Θεάτρου. Είναι από τους εμπνευστές της ίδρυσης Εταιρείας Λογοτεχνών στην πόλη των Πατρών και ένας από τα πρώτα ιδρυτικά της μέλη.
Είναι επίσης μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της ΄Ένωσης κριτικών Βιβλίου, της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών, του Ελληνικού Κέντρου Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, της Ένωσης Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Τουρισμού, του Πνευματικού Κέντρου Π. Κανελλόπουλος .
Ποιήματά του έχουν μεταφρασθεί στα αγγλικά από τον Γιώργο Δανιήλ και στα Γερμανικά από την Ρόζενταλ Καμαρινέα.
΄ Έχει τιμηθεί από το Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Πατρών και τον Οργανισμό Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων για τη συνεχή πνευματική του προσφορά.
Έχει δώσει διαλέξεις στην πόλη μας όσο και στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της χώρας.
Συνεργάζεται με λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες ενώ εκτός από το έργο του που έχει κυκλοφορήσει σε αυτοτελή βιβλία έχει συνεργασθεί με περιοδικά και εφημερίδες ενώ έχουν γίνει ειδικές τιμητικές αναφορές από διαφόρους φορείς και περιοδικά στην Πρωτεύουσα και σε επαρχιακές πόλεις.
Τα αυτοτελή έργα που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα είναι:
A.Πέντε ποιητικές συλλογές:
1.Μικρά Περιθώρια. 1965
2.Οδοιπορικό. 1968
3.Αναζήτηση. 1984
4.Δοκιμασία. 2004
5.Σημειώσεις από ένα Ρέκβιεμ. 2004
B.Δώδεκα Δοκίμια-Μελέτες:
1.Λογοτεχνία –Τεχνολογία. 1983
2.Προσέγγιση στον Κάφκα. 1985,1989
3.Ο Κάφκα στο Νεοελληνικό Θέατρο. 1988
4.Διήμερη συνάντηση-Έπος.1991
5.Μελέτη στην πεζογραφία. 1996
6.Κριτικές Θεάτρου. 2008
Γ. Ένδεκα έργα. Πεζογραφίας:
1.Διηγήματα. 1962
2.Πέτρος Νο2. 1964
3.Αγονη Γραμμή. 1966
4.Τα πρόσωπα. 1969
5.Η διαμαρτυρία. 1976
6.Το ημερολόγιο της Πέμπτης. 1982
7.Ο αυξάνων Θεός .1990
8.Τον καιρό εκείνο. 1994
9.Η περιπλάνηση του Κ. 1994
10.Οι Θεατές κι ο τίτλος. 2.000
11.Η Αθήνα στη κατοχή. 2007
δ. ΄Έξι θεατρικά έργα.
1.Μονόπρακτα. 1973
2.Ο Αβελ και ο Κάιν διαμαρτύρονται. 1977(δίπρακτο)
3.Παιχνίδι ισορροπίας .(4 μέρη) 1980
4.Θεατρικά 2. 1988
5.Θεατρικές Κριτικές. 2008
Λ. Γ. Μ.
ΣΤΟΝ ΜΑΝΩΛΗ ΠΡΑΤΣΙΚΑ
Σημείωμα του Λεων. Μαργαρίτη
Μια ακόμη αναγνώριση και επιβράβευση του συνολικού του έργου τιμήθηκε ο ποιητής πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός θεάτρου Μανώλης Πράτσικας.
Η βράβευση έγινε από το περιοδικό «Σύγχρονη Σκέψη» στο πλαίσιο της ενότητας «Βραβεία των Δέκα» για το 2006.
Η τελετή απονομής του βραβείου των «Δέκα» έγινε υπό την αιγίδα της Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών τον παρελθόντα Μάιο στην αίθουσα εκδηλώσεως της Εταιρείας στην Αθήνα.
Το βραβείο το οποίο κατά αρχαιοελληνικά πρότυπα δεν συνοδεύτηκε από κάποιο χρηματικό ποσό απονεμήθηκε με ομόφωνη απόφαση της επιτροπής και αφορά το συνολικό έργο του δημιουργού.
Την επιτροπή βράβευσης αποτελούσαν οι κ.κ. Μενέλαος Παλλάντιος ΄(Πρόεδρος), Στέλιος Αρτεμάκης, Κώστας Ασημακόπουλος, Βασίλης Βιτσαξής, ΄Αννα Κελεσίδου, Διονύσιος Κωστίδης, Νίκος Μακρής, Γεώργιος Παπαγεωργίου, Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Γιολάντα Πατεράκη και το επίτιμο μέλος Ευάγγελος Μόσχος.
Στην εισήγησή της προς την επιτροπή η Γιολάντα Πατεράκη αφού αναφέρθηκε λεπτομερώς στα έργα του Μανώλη Πράτσικα είπε τα εξής:
«Πολλές οι ικανότητες του συγγραφέα. Δύναμη στην πένα του, ευρηματική φαντασία, ψυχαναλυτική και συμβολική η παρουσία των ηρώων του, πρωτοτυπία στη σύλληψη των έργων του, επαναστατική, φιλοσοφική και αρκετές φορές σαρκαστική η γραφή του. Είναι ο συγγραφέας που εμβαθύνει διεισδυτικά στους χαρακτήρες που παρουσιάζει, μελετάει τα βαθύτερα αίτια και προβλήματα και επισημαίνει, με ευαισθησία την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Όλα τα έργα του συγγραφέα χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία, βαθύ προβληματισμό και μια έντονη τάση απομάκρυνσης από την κοινοτυπία.
Η αμεσότητα που παρουσιάζει η γραφή του από την μια και η ευρηματική του φαντασία από την άλλη κάνουν τον Πράτσικα να ξεχωρίζει και να εντυπωσιάζει με το προσωπικό, κατάδικό του τρόπο που χειρίζεται και τα πιο κοινά και ασήμαντα θέματα.
Αν κανένας μελετήσει το σύνολο του έργου του θα δει πως η εξέλιξη της πνευματικής πορείας του ήταν συνέχεια ανοδική.
Ο συγγραφέας δεν μοιάζει να ικανοποιήθηκε ποτέ από τον εαυτό του πάντα από έργο σε έργο αναζητάει και ψάχνει.
Κι αυτές οι αναζητήσεις του μετεωρίζονται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην φαντασία, στην τραγικότητα και στην ευαισθησία.
Στα πρόσωπα των ηρώων του υποβόσκει μια έκδηλη μορφή πίκρας και μοναξιάς. Ο συγγραφέας λες και κρατάει στα χέρια του ένα μαγικό φακό που μπορεί να καταγράφει τις μυστικές ψυχικές δυνάμεις και αδυναμίες της ανθρώπινης ύπαρξης-και μ’ αυτόν φωτογραφίζει τα βάθη της ψυχής και μελετάει τις λεπτές εκείνες αποχρώσεις του μοναχικού ανθρώπου και ζει σ’ έναν κόσμο αυταπάτης, σύγχυσης και ψευδαισθήσεων.
Ο Μ. Π. είναι βασικά ένας αντικομφορμιστής που όμως αγωνίζεται να πείσει πρώτα τον εαυτό του και μετά τους άλλους μέσα από τα έργα του, πως στη ζωή όλα δεν είναι μόνο άσπρα ή μαύρα πως υπάρχουν και ενδιάμεσες αποχρώσεις, πως η απόρριψη δεν είναι η μόνη λέξη που πρέπει να ανταποκρίνεται στο «εγώ» μας.
Για τούτο προσπαθεί να ανακαλύπτει διεξόδους-κλειδιά που προσφέρουν κάποια αισιόδοξα μηνύματα μέσα από την αγχωτική ατμόσφαιρα της απαισιοδοξίας και του θανάτου που δημιουργεί. Κάποιες φορές δίνει στον αναγνώστη την εντύπωση ότι οι ήρωες που κινούνται στα έργα του είναι αυτοτιμωρούμενοι, ότι επιζητούν την κάθαρση σπρωγμένοι από ένα είδος πανικού και αυτολύπης.
΄Άλλοτε πάλι, καλύπτει τα αισθήματα της υπερευαισθησίας που τον κατακλύζουν με έναν ιδιότυπο σαρκασμό που διαφαίνεται να ελλοχεύει ανάμεσα στις γραμμές των διηγημάτων του.
Με το έργο του Μ. Π. έχουν ασχοληθεί αξιόλογες μορφές των γραμμάτων όπως ο Πέτρος Γλέζος, ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Ανδρέας Καραντώνης, ο Διονύσιος Κωστίδης ο Σαράντος Καργάκος κ.α.»
Ο Μανώλης Πράτσικας (φιλολογικό ψευδώνυμο του Μαργαρίτη Παπαδόπουλου) γεννήθηκε στην Αθήνα και κατοικεί όμως μόνιμα στην Πάτρα από το έτος 1954 που παντρεύτηκε στην κόρη του Αχαιού συγγραφέα-εκπαιδευτικού και Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Βασίλη Παπαγεωργίου-Βροντιά ,Χρυσούλα.
΄Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, δοκίμιο και κριτική βιβλίου και Θεάτρου. Είναι από τους εμπνευστές της ίδρυσης Εταιρείας Λογοτεχνών στην πόλη των Πατρών και ένας από τα πρώτα ιδρυτικά της μέλη.
Είναι επίσης μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της ΄Ένωσης κριτικών Βιβλίου, της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών, του Ελληνικού Κέντρου Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, της Ένωσης Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Τουρισμού, του Πνευματικού Κέντρου Π. Κανελλόπουλος .
Ποιήματά του έχουν μεταφρασθεί στα αγγλικά από τον Γιώργο Δανιήλ και στα Γερμανικά από την Ρόζενταλ Καμαρινέα.
΄ Έχει τιμηθεί από το Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Πατρών και τον Οργανισμό Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων για τη συνεχή πνευματική του προσφορά.
Έχει δώσει διαλέξεις στην πόλη μας όσο και στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της χώρας.
Συνεργάζεται με λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες ενώ εκτός από το έργο του που έχει κυκλοφορήσει σε αυτοτελή βιβλία έχει συνεργασθεί με περιοδικά και εφημερίδες ενώ έχουν γίνει ειδικές τιμητικές αναφορές από διαφόρους φορείς και περιοδικά στην Πρωτεύουσα και σε επαρχιακές πόλεις.
Τα αυτοτελή έργα που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα είναι:
A.Πέντε ποιητικές συλλογές:
1.Μικρά Περιθώρια. 1965
2.Οδοιπορικό. 1968
3.Αναζήτηση. 1984
4.Δοκιμασία. 2004
5.Σημειώσεις από ένα Ρέκβιεμ. 2004
B.Δώδεκα Δοκίμια-Μελέτες:
1.Λογοτεχνία –Τεχνολογία. 1983
2.Προσέγγιση στον Κάφκα. 1985,1989
3.Ο Κάφκα στο Νεοελληνικό Θέατρο. 1988
4.Διήμερη συνάντηση-Έπος.1991
5.Μελέτη στην πεζογραφία. 1996
6.Κριτικές Θεάτρου. 2008
Γ. Ένδεκα έργα. Πεζογραφίας:
1.Διηγήματα. 1962
2.Πέτρος Νο2. 1964
3.Αγονη Γραμμή. 1966
4.Τα πρόσωπα. 1969
5.Η διαμαρτυρία. 1976
6.Το ημερολόγιο της Πέμπτης. 1982
7.Ο αυξάνων Θεός .1990
8.Τον καιρό εκείνο. 1994
9.Η περιπλάνηση του Κ. 1994
10.Οι Θεατές κι ο τίτλος. 2.000
11.Η Αθήνα στη κατοχή. 2007
δ. ΄Έξι θεατρικά έργα.
1.Μονόπρακτα. 1973
2.Ο Αβελ και ο Κάιν διαμαρτύρονται. 1977(δίπρακτο)
3.Παιχνίδι ισορροπίας .(4 μέρη) 1980
4.Θεατρικά 2. 1988
5.Θεατρικές Κριτικές. 2008
Λ. Γ. Μ.
ΦΟΒΑΜΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΟΣ!
Αδαμάντιος Πεπελάσης: "Φοβάμαι για το έθνος!"
Τρίτη, 28 Φεβρουαρίου 2012
Όλη η συνέντευξη ποταμός του Αδαμάντιου Πεπελάση στο περιοδικό "ΜΟΝΟ"
- Κόλαφος για τους Ανδρέα Παπανδρέου, ΓΑΠ και Ευάγγελο Βενιζέλο!
Την ημέρα που η Αθήνα υποδεχόταν το χιόνι, συναντήσαμε τον Αδαμάντιο Πεπελάση στο καταφύγιο του στη Φιλοθέη. Διαπρεπής οικονομολόγος, χρόνια καθηγητής σε αμερικανικά πανεπιστήμια και με μακρά θητεία στη διοίκηση τραπεζών, είχε το προνόμιο να διατελέσει συνεργάτης και φίλος όλων σχεδόν των πρωθυπουργών της Μεταπολίτευσης. Τους έζησε όλους από κοντά, τους συμβούλευσε και συγκρούστηκε μαζί τους. Ο ίδιος αρνήθηκε τη θέση του βουλευτή επικρατείας που του πρότεινε τόσο ο Κ. Καραμανλής όσο και ο στενός φίλος του, Α. Παπανδρέου. Η μαρτυρία του 90χρονου σήμερα διανοούμενου οικονομολόγου έχει διπλή σημασία. Αφενός, ξεκαθαρίζει το νέο οικονομικό και πολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται. Αφετέρου, στο δεύτερο μέρος της κουβέντας μας, καταθέτει ενώπιον της ιστορίας, τις κρίσεις του για τις πολιτικές προσωπικότητες που σφράγισαν τη μεταπολιτευτική κακοδαιμονία μας. Ο λόγος του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς δεν προέρχεται από έναν αριστερό διανοούμενο με την κλασική έννοια του όρου, αλλά από έναν φιλελεύθερο που βρισκόταν πολύ κοντά αλλά και τόσο μακριά από τα δώματα της εξουσίας. Η συνέντευξη ποταμός που μας παραχώρησε, σε μεγάλο βαθμό είναι απολογητική αλλά και απολογιστική. Αποδομεί εκ των έσω τον μύθο που περιέβαλλε τα πρόσωπα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, απευθύνοντας ένα δριμύ κατηγορώ με βαρύτατους χαρακτηρισμούς στους δυο μοιραίους της οικογένειας Παπανδρέου με την οποία συνδεόταν φιλικά μέχρι λίγα χρόνια πριν. Τα ερωτήματα που θέτει είναι αμείλικτα και δεν γίνεται να μείνουν αναπάντητα.
Εσείς δεν υπήρξατε ποτέ ένας τυπικός οικονομολόγος. Πάντα υπήρχε η διάσταση του πολιτισμού στη σκέψη και τη δράση σας. Οι άνθρωποι των καιρών μας βλέπουν ως ασυμβίβαστες αυτές τις δυο ενασχολήσεις, την οικονομία και τον πολιτισμό. Πώς συμβιβάζεται το προφίλ του οικονομολόγου με τις πολιτιστικές αγωνίες;
Νομίζω ότι αυτή η διάσταση της προσωπικότητάς μου αφενός με ζημίωσε προσωπικά, αλλά αφετέρου με βοήθησε στην κατανόηση και την ερμηνεία των κοινωνικών παραμέτρων στα οικονομικά. Οι οικονομολόγοι ποτέ δεν είχαν σχέση με τις τέχνες και τα γράμματα και όσοι είχαν τέτοιες ευαισθησίες ήταν πάντα εξαιρέσεις. Ο Κέινς, ανεξάρτητα από τη γνώμη που έχεις για την οικονομική θεωρία του, ζούσε χάριν της τέχνης. Και ο Άνταμ Σμιθ, αν τον διαβάσεις προσεκτικά, θα δεις ότι μιλάει για την αγωνία του ανθρώπου να κατανοήσει τους λόγους της ύπαρξής του. Πόσο μάλλον ο Μαρξ. Νομίζω ότι το μοντέλο του παραδοσιακού οικονομολόγου, όπως το γνωρίσαμε από τον 19ο αιώνα και που αναζητούσε τους τρόπους παραγωγής και αύξησης του πλούτου με τις λιγότερες δυνατές θυσίες, έχει τελειώσει.
Ο νέος οικονομολόγος που υπαινίσσεστε τι χαρακτηριστικά θα έχει;
Ο νέος οικονομολόγος που τώρα αναδύεται σιγά σιγά, όχι στην Ελλάδα όμως, θα πρέπει να βρει τις απαντήσεις στα θεμελιώδη ερωτήματα: Πως συμβιβάζεται η άνοδος της κοινωνικής δυσχέρειας με την αύξηση του πλούτου; Γιατί σήμερα που ο κόσμος παράγει περισσότερο υλικό πλούτο από ποτέ, τα νοσοκομεία όμως είναι γεμάτα από δυστυχισμένους ανθρώπους; Αυτό είναι το στοίχημα για τους νέους οικονομολόγους. Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη δέσμιοι μιας πίστης στο ψεύτικο όραμα της Μεταπολίτευσης, να κάνουμε εύκολα και γρήγορα λεφτά.
Υφίσταται σήμερα μια τέτοια τάση σε κάποια πανεπιστήμια ή οικονομικές σχολές;
Υφίσταται, αλλά ακόμη μόνον ως τάση. Στο Λονδίνο, το Warwick, τα πανεπιστήμια της Ανατολικής Αμερικής και πολλά άλλα στις ΗΠΑ αρχίζουν και δημιουργούν έδρες που προσελκύουν νέους καθηγητές που ειδικεύονται σ’ αυτή την κατεύθυνση. Είναι μια ελπίδα αυτή η τάση, αλλά δεν ξέρω που θα καταλήξει. Σημασία έχει να ενσφηνωθεί γερά στην καρδιά της οικονομικής θεωρίας αυτή η κοινωνική διάσταση.
Βλέπετε να προδιαγράφεται συνολικότερα το τέλος μιας εποχής;
Νομίζω ότι το τέλος εποχής θεωρητικά έχει ήδη επέλθει. Διότι η εποχή αυτή που πρόσφερε τεράστιο πλούτο, υλικά αγαθά και την ωραία ιδέα της προόδου και της ανάπτυξης, πρόσφερε παράλληλα και τον ανθρώπινο πόνο.
Και κυριάρχησε το άγριο μοντέλο του Φρίντμαν και της Σχολής του Σικάγο.
Ο Φρίντμαν και η σχολή του ήταν μια πολύ αυστηρή και έντιμη ανάγνωση της αμερικανικής οικονομίας της εποχής. Όμως σε αυτή την ανάλυση δεν υπήρχαν τα ουμανιστικά στοιχεία που σήμερα τα θεωρούμε απαραίτητα νια μια ανθρώπινη και αποτελεσματική οικονομική δραστηριότητα. Ο Φρίντμαν ήταν μεγάλος δάσκαλος. Εμάς δεν μας έφταιξε κανένας Φρίντμαν. Στη Μεταπολίτευση δεν πήραμε τον δρόμο ούτε του φιλελευθερισμού ούτε του νεοφιλελευθερισμού. Πήραμε το δρόμο του ελευθερισμού. Για τη λεηλασία του πλούτου από φιλελεύθερους και σοσιαλιστές στην Ελλάδα δεν φταίει ούτε ο Φρίντμαν ούτε ο Μαρξ. Δεν πρέπει να κρίνουμε κανέναν στοχαστή ή συγγραφέα με βάση τα αισθήματα που προκαλεί σήμερα. Εγώ λέω στους φιλελεύθερους, φανταστείτε να μην είχε γεννηθεί ο Μαρξ. Πόσο φτωχότερος θα ήταν ο κόσμος. Η δαιμονοποίηση της θεωρίας είναι μεσαιωνική πρακτική, είτε προέρχεται από αριστερά είτε από δεξιά.
Ο Μαρξ βλέπουμε σήμερα να επικαιροποιείται εκατέρωθεν. Γίνεται επιλεκτική χρήση του και από τους φιλελεύθερους και από τους μαρξιστές διανοούμενους.
Ο Μαρξ ήταν δυτικός διανοούμενος και προχώρησε την οικονομική και κοινωνική σκέψη λίγο πιο πέρα. Εάν ο Μαρξ δεν πέσει στα χέρια ανόητων ανθρώπων, εκατέρωθεν όπως σωστά το είπατε, στον νέο κόσμο έχει σοβαρό λόγο η παρουσία του. Τα τελικά συμπεράσματα και οι υποθέσεις του Μαρξ βασίζονται στην ερμηνεία και στη διάσταση της ανθρώπινης αγωνίας για ζωή. Κάτι που δεν αφορά βέβαια τους οικονομολόγους από τα MIT και τα Harvard. Κάποτε ο οικονομολόγος, έως και τον Β’ Παγκόσμιο, ήταν η έκφραση της αγωνίας, ο διανοούμενος της κοινωνίας. Μετά όμως, όταν ο πλούτος επέπεσε με τεράστιους γδούπους επί της κοινωνίας, μεταλλάχθηκε.
Και τώρα έχουμε τους τραπεζίτες στην εξουσία.
Ναι, υπάρχει όμως μια διαφορά ανάμεσα στους Έλληνες και τους ξένους τραπεζίτες. Στην Ευρώπη και την Αμερική οι τραπεζίτες δεν έχουν γίνει θεσμοί, ενώ στην ιστορία μας, συνήθως, ο τραπεζίτης έπαιζε ρόλο θεσμικό που δεν ήταν εύκολο ή επιθυμητό για την πολιτική εξουσία να τον αφαιρέσει. Βέβαια, εγώ δεν νομίζω ότι ο τραπεζίτης Παπαδήμος θα μας βγάλει από την περιπέτεια, γιατί κυρίως βλέπει αυτά που λέγαμε πριν. Όμως στη δική μας περίπτωση δεν είναι καθόλου οικονομικό το ζήτημα. Πώς να τους εξηγήσεις ότι το υψηλότερο ΑΕΠ δεν μας ενδιαφέρει αν δεν συνεπάγεται πραγματική ανάπτυξη, αν δεν σκεφτόμαστε δηλαδή την ποιότητα και το περιεχόμενο του.
Μπορούσαμε να αποφύγουμε το Μνημόνιο;
Ναι, ναι, ναι…Το πιστεύω αν και δεν έχω τρόπο να το αποδείξω. Μπορώ όμως να καταθέσω τη διαίσθησή μου από την εξέταση του θέματος. Ό,τι λέω είναι προσωπικές εντυπώσεις. Ο Γ. Παπανδρέου, ο οποίος έδωσε χίλια δυο δείγματα της ανεπάρκειάς του να κυβερνά μια χώρα, για κάποιους λόγους που υποπτευόμαστε μερικοί από μας, έπρεπε να προσφέρει όσα του ζήτησαν ως αντάλλαγμα για αυτά που έλαβε στη δωροθήκη του προτού καν γίνει πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Εγώ δεν μπορώ να το τεκμηριώσω πλήρως, αλλά εν μέρει το τεκμηριώνω. Πώς αλλιώς ερμηνεύεται π πολιτική συμπεριφορά του; Εμένα δεν με καλύπτει η ερμηνεία ότι ήταν μόνο ανοησία και απερισκεψία. Μπορεί να ήταν και ανοησία, αλλά δεν ήταν μόνο. Υποψιάζομαι ότι έγιναν ανταλλαγές. Ο Γ. Παπανδρέου είπε πολλά ψέματα. Ο πατέρας του που ήταν μάστορας στο ψέμα αλλά ήξερε πώς να δουλέψει το μαστοριλίκι του, δεν άφησε τέτοια ίχνη να τον ακολουθούν. Και ρωτώ και απαιτώ μια πολιτική απάντηση: Γιατί τέτοιο τρέμουλο να αποκοπούμε από τη ρωσική ενεργειακή πολιτική; Ήταν ανάγκη να τορπιλίσουμε τα δυο σημεία της ρωσικής πολιτικής που ήταν γι’ αυτούς σημαντικά; Ύστερα, η πρεμούρα με το Ισραήλ. Γιατί τέτοια επιμονή; Πως ερμηνεύεται το γεγονός ότι η πρώτη κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου είχε για υπουργό εξωτερικών έναν άγνωστο και ανόητο Έλληνα της Αυστρίας που έλεγε ψέματα ότι έχει πάρει το ντοκτορά του; Την ώρα του Μνημονίου, θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε την κακή πολιτική που ακολουθούσαμε δεκαετίες, χωρίς να περάσουμε στο ΔΝΤ. Δηλαδή, φέρε τώρα το δάνειο, κάλυψε τις ανάγκες σου και άσε τους άλλους να χτυπιούνται. Τα επιτόκια στην αγορά ήταν ακόμη ευνοϊκά. Προσπαθήσαμε να δανειστούμε από αλλού; Ή μήπως με δηλώσεις περί διεφθαρμένου λαού στρώναμε τον δρόμο μας;
Είναι πολύ σοβαρό αυτό που καταθέτετε. Δηλαδή γνωρίζοντας τι σημαίνει για τον τόπο αυτή η πολιτική επιλογή ο Γ. Παπανδρέου προχώρησε με τέτοια επιπολαιότητα;
Ναι, έκανε ό,τι έκανε αδιαφορώντας για τον τόπο. Τι μεσολάβησε; Το χρήμα; Δεν θέλω να το πιστέψω. Γνωρίζω τον χαρακτήρα του ανθρώπου από παιδί δυο χρόνων. Η μαμά του και η γιαγιά Σοφία Μινέικο, μια αγία γυναίκα κατά τ’ άλλα, τον μεγάλωσαν με την ιδέα ότι είναι πρώτος. Παιδάκια όταν έπαιζαν με τον γιο μου και τις παρέες των φίλων τους στην Αμερική, που μέναμε στον ίδιο δρόμο, η Μαργαρίτα επέβαλλε τον Γιώργο ως αρχηγό της παρέας. Εμείς που ειρωνευόμαστε τον Γιωργάκη, δεν ξέραμε τι λέγαμε. Από αυτόν το βρήκαμε. Και όχι τυχαία. Το είχε επεξεργαστεί. Εγώ δεν μιλώ «καρατζαφέρεια» διάλεκτο, αλλά δεν επιτρέπω σε κανέναν Παπανδρέου ή Παπαδήμο να λέει είμαι εδώ για να σώσω την πατρίδα μου. Είναι υποκρισία αισχίστου είδους.
Η έξοδος από τo ευρώ τι σημαίνει;
Όταν άρχισε αυτή η οδυνηρή δημόσια συζήτηση για το ενδεχόμενο να βγούμε από το ευρώ, είχα πει ότι θα ισοδυναμούσε με τη μικρασιατική καταστροφή. Και πολλοί καλόπιστοι άνθρωποι με ειρωνεύτηκαν. Τότε λειτούργησα σαν παραδοσιακός αναλυτής, με δεδομένα που δεν ίσχυαν στην περίπτωσή μας.
Είσαι λοιπόν ο πρώτος που το ακούς δημόσια. Ύστερα από τις γκανγκστερικές πιέσεις που ασκούνται πάνω μας και επειδή προβλέπω τι σημαίνει η «επιτυχία» των προγραμμάτων της τρόικας, εύχομαι η ελληνική κυβέρνηση να πει επιτέλους ένα όχι. Όσο περνάει ο καιρός και βλέπω πώς γίνεται η διαπραγμάτευση, πείθομαι ότι δεν θα μας πετάξουν έξω, γιατί δεν τους συμφέρει. Αν αρχίσει το ξήλωμα του ευρώ, και εμείς θα ταλαιπωρηθούμε, αλλά και οι συνέπειες για την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία θα είναι τεράστιες. Η Ε.Ε δεν είναι σε θέση τώρα να σχεδιάσει και να παρακολουθήσει μια τέτοια εξέλιξη. Άρα, ας βγει η κυβέρνηση και να πει ότι δεν δέχεται αυτά τα μέτρα, γιατί αυτά που ζητάνε είναι όσα μας βοήθησαν να έχουμε μια κοινωνία κακή μεν, αλλά λειτουργική.
Αν ήμουν Κουτρουμάνης θα έδινα ένα χαστούκι στον Τόμσεν!
Και τι θα γινόταν δηλαδή αν θύμωνε ο πρωθυπουργός και τον έδιωχνε; Δεν μπορούμε να πληρώσουμε ένα τέτοιο ανθρώπινο και ηθικό κόστος. Ακόμα και να μας έδιωχναν από το ευρώ, που το θεωρώ απίθανο, τι θα γινόταν χειρότερο από σήμερα; Καταλαβαίνουμε τι γίνεται τώρα στην ψυχή των νέων; Τι εθνική υπερηφάνεια και κολοκύθια να αισθανθούν; Πώς να μην μισήσουν την οργανωμένη κοινωνία και την οργανωμένη οικονομική δραστηριότητα;
Η χρεοκοπία τι θα σημαίνει πρακτικά για την καθημερινότητα του πολίτη;
Η χρεοκοπία ασφαλώς είναι ένας μοχλός πίεσης, αλλά πολλά πράγματα στον κοινωνικό βίο δεν είναι ανάγκη να συμβούν για να υποστείς την επίδρασή τους. Αν φοβόμαστε τη χρεοκοπία είναι περίπου σαν να έχει γίνει. Έτσι λοιπόν εγώ λέω τώρα καλύτερα να παίξουμε αυτό το σενάριο και να υποστούμε την όποια κύρωση. Είτε κάνουμε τώρα όλα όσα μας λένε είτε όχι, βλέπω ότι αρχές του καλοκαιριού ο τόπος αυτός θα παραδέρνει κοινωνικά. Δεν είναι δυνατόν να συμβεί αλλιώς, διότι μέσα σε λίγα χρόνια μια κοινωνία μικροεμπόρων μικροεπιχειρηματιών και μικροκαλλιεργητών έγινε κοινωνία καταναλωτών.
Πώς κρίνετε τη στάση του ελληνικού λαού; Αδράνεια ή ωριμότητα;
Ούτε ωριμότητα είναι ούτε αδράνεια. Πιστεύω ότι δούλεψαν πολύ καλά τα τεχνάσματα για τη συνενοχή. Πειστήκαμε από τον Τόμσεν και την τρόικα ότι δεν γίνεται αλλιώς. Σ’ αυτό συνέβαλε και ο Παπανδρέου που επί ενάμιση χρόνο έλεγε αυτά. Έρχεται τώρα και ο Παπαδήμος και πιο έγκυρα και πιο πειστικά επαναλαμβάνει τα ίδια και χειρότερα.
Τα τελευταία χρόνια προσέχετε με περισσότερο ενδιαφέρον τον λόγο που επιχειρεί να αρθρώσει η Αριστερά. Ποια γνώμη έχετε γι’ αυτή;
Προσωπικά έχω ρομαντικούς δεσμούς με την Αριστερά, παρότι δεν ήμουν ποτέ αριστερός. Μόνο όταν ήθελα να ενοχλήσω τον πατέρα μου και τους προύχοντες του χωριού αγόραζα και επιδείκνυα τον Ριζοσπάστη, σαν ερχόταν το τρένο από την Αθήνα. Και ο διάολος να με πάρει αν καταλάβαινα τι λέει ο Ριζοσπάστης. Το 1940 το καλύτερο κομμάτι του ελληνικού λαού ήταν σ’ αυτό το χώρο, του ΕΑΜ. Όποιος Έλληνας ήξερε να διαβάζει δυο γράμματα ήταν εκεί. Αργότερα όμως οι πολλαπλές ηγεσίες άφησαν μετέωρο αυτόν τον κόσμο και τον έσυραν σε πικρίες. Με τον Χαρίλαο όμως είχαμε μια ωραία σχέση. Δυστυχώς σήμερα η Αριστερά στον τόπο μας δεν προσφέρει την υπηρεσία που πρόσφερε κάποτε το ΕΑΜ. Εγώ λοιπόν φιλικά λέω στο ΚΚΕ να πάνε στη Λατινική Αμερική να ακούσουν πώς μιλάνε εκεί οι κομμουνιστές, τι λόγο αρθρώνουν. Από το ΚΚΕ δεν έχω ελπίδα να δουν τον κόσμο όπως είναι. Αντιλαμβάνομαι όμως ότι ο Τσίπρας και ο Κουβέλης έχουν δημιουργήσει προσδοκίες. Μακάρι! Όμως δεν βλέπω ένα σύγχρονο και εφαρμόσιμο πρόγραμμα αριστερής κατεύθυνσης. Δεν βλέπω κάποια προσωπικότητα στην Αριστερά που να μπορεί να διατυπώσει θέσεις με την καθαρότητα ενός Ηλιού. Αν είχαμε σήμερα μια άλλη Αριστερά, σύγχρονη και κινούμενη παράλληλα με τα προβλήματα του τόπου, θα ήταν πολύ αλλιώτικα. Κι αυτό είναι μια κακή στιγμή για την ελληνική πολιτική ζωή.
Ποιες είναι οι βαθύτερες διαστάσεις της κρίσης;
Μια κρίση του μεγέθους της σημερινής δεν μπορεί ποτέ να είναι μόνον οικονομική. Στην Ελλάδα τουλάχιστον, στο βάθος των πραγμάτων δεν είναι οικονομική. Βεβαίως έχει οικονομική διάσταση. Όμως, το ζήτημα εδώ δεν ήταν ότι φτιάχτηκαν πολλά σπίτια και δεν πουλιούνται. Κάπου αλλού βρίσκεται η αιτία, αλλά εκεί δεν την αναζητάμε, γιατί δεν μας συμφέρει, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα ερωτήματα. Εγώ το λέω και ξαφνιάζονται οι φίλοι μου, ότι το πρόβλημά μας σήμερα δεν είναι οικονομικό, είναι πρωτίστως κοινωνικό και πολιτιστικό.
Αυτό θα πει ότι τη ρίζα της παθογένειας πρέπει να την αναζητήσουμε στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν. Εσείς που ζήσατε από κοντά σχεδόν όλους τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας από τη Μεταπολίτευση και πέρα, πώς θα κατανέματε, καταθέτοντας ενώπιον της ιστορίας, τις ευθύνες των προσώπων για το σημερινό αδιέξοδο;
Έχω πει και παλιότερα ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε την ευκαιρία που δεν είχε ούτε ο Καποδίστριας, ούτε ο Τρικούπης, ούτε ο Βενιζέλος. Όταν πήρε την εξουσία το 1981, είχε μαζί του τον λαό, είχε ικανούς ανθρώπους να τον υποστηρίζουν, είχε την ανοχή της κοινωνίας, αλλά και χρήμα από τις Βρυξέλλες. Και επιπλέον είχαμε πιστέψει ότι το σπουδαίο μυαλό του ήταν το μέλλον της σκέψης για τον τόπο. Από αυτή την άποψη είναι τεράστια η ευθύνη του για το σημερινό κατάντημα. Τώρα πια με αφορμή τον Ανδρέα έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στην πολιτική δεν φτάνει η πρόθεση ούτε η αντίληψη. Θέλει και προσωπικό θάρρος.
Δεν είχε ο Ανδρέας προσωπικό θάρρος;
Δεν το εφάρμοσε ποτέ. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα. Ο Ανδρέας πήγε στην Αμερική και σε όλη την διάρκεια του πολέμου και μετά, γύρω στο ’60, ήταν στα πανεπιστήμια και δίδασκε, μάθαινε, έβλεπε. Δηλαδή η ανωτάτη παιδεία δεν ήταν μια κουβέντα γι αυτόν. Ήταν βίωμα. Τότε στην Αμερική η εκπαίδευση ήταν οργιές μπροστά απ’ ό,τι στην Ευρώπη. Λοιπόν γνώριζε καλύτερα από κάθε άλλον τι έπρεπε να κάνει στην οικονομία, την παιδεία, τον πολιτισμό. Και τι έκανε; Σε τίνος χέρια τα άφησε; Αν δεις ποιοι ήταν υπουργοί παιδείας στις πρώτες κυβερνήσεις και τι θεσμικά μορφώματα κατασκεύασαν θα καταλάβεις πολλά!
Πώς το ερμηνεύετε αυτό;
Αυτό που θα σου πω είναι για μένα η ερμηνεία της συνολικής αποτυχίας του Παπανδρέου. Γιατί όταν μιλάμε για αποτυχία κάποιου πρωθυπουργού εννοούμε συγκριτικά των όσων μπορούσε να κάνει.
Ο Ανδρέας σε πολλές περιόδους της πρωθυπουργίας ή της πολιτικής του ζωής δεν ενδιαφερότανε. Δεν του καιγότανε καρφάκι. Ήτανε μέσα στη διαδικασία της καλοζωίας και της καλοπέρασης. Ο καλός πρωθυπουργός και ηγέτης όμως πρέπει να έχει και κάτι από τη στόφα του ορθόδοξου μοναχού. Του ανθρώπου που όλα τα βάζει στην άκρη και τον ενδιαφέρει μόνον πώς θα πάει η χώρα μπροστά. Και αυτά δεν συνέβησαν στην περίπτωση του Ανδρέα. Θα ήμουν ο τελευταίος που θα κατηγορούσα κάποιον για τις ερωτικές του υπερβολές. Όμως ο Ανδρέας έκανε όσα έκανε για να καλύψει την πολιτική απραξία του. Όταν είμαστε στην Αμερική δεν ήθελε να ακούσει τη λέξη Ελλάδα, δεν του άρεσε. Ποτέ δεν δέχτηκε την πρόσκληση των Ελλήνων φοιτητών και νεαρών καθηγητών να πάμε τη Μεγάλη Παρασκευή στον επιτάφιο. Ποτέ δεν ήρθε στο προξενείο στη γιορτή της 25ης Μαρτίου. Θα πείτε, τι επιχειρήματα είναι αυτά. Αυτά καθαυτά δεν αποδεικνύουν τίποτα. Αλλά σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό για τον άνθρωπο που αργότερα θα κυβερνούσε τη χώρα.
Οι σχέσεις σας μαζί του πότε κλονίστηκαν;
Θα σας δώσω για την ιστορία ένα παράδειγμα διάλυσης των ηθών από αυτά που ήταν συνήθη. Ένας από τους πρωιμότερους και σοβαρότερους λόγους διάρρηξης των σχέσεων αγάπης και εμπιστοσύνης με τον Ανδρέα ήταν ότι με πίεζε, αυτός και το περιβάλλον του, να υπογράψω ένα απαράδεκτο δάνειο το 1964 στην εταιρία ΒΟΚΤΑΣ, που παρήγε τότε κοτόπουλα. Βίαιοι καβγάδες με τον Ανδρέα και το δάνειο δεν δόθηκε. Ήμουν υποδιοικητής της Αγροτικής Τράπεζας με διοικητή τον Βγενόπουλο. Κάθε φορά που το σκέφτομαι, χαμογελάω. Του έλεγα ότι όσο κι αν σου προκαλεί γέλωτα, προστατεύω κι εσένα. Τι μου είπε; Εσύ δεν έχεις καταλάβει ότι είσαι εκεί για να υπηρετείς τα συμφέροντα της οικογένειας Παπανδρέου.
Του χα επισήμαιναν άνθρωποι τότε; Παρατηρήσεις δεχόταν;
Όταν ήρθε στην Ελλάδα ο Ανδρέας, ήρθαμε μαζί από το ίδιο σχολειό και κάναμε υποτίθεται την ίδια δουλειά. Μπορώ να πω ανεπιφύλακτα ότι τα λέγαμε όλα μεταξύ μας. Λοιπόν όταν του έκανες κριτική, δεν ήθελε να ακούσει. Ή άκουγε εσένα που θα πήγαινες να του μιλήσεις και σου έλεγε ποιος ο τάδε; Ξέρεις τι λέει για σένα; Και άρχιζε μια ιστορία για να δημιουργήσει χώρο δυσπιστίας σε ό,τι προσπαθούσα να του πω. Όχι, ο Ανδρέας δεν έδειξε τη σοφία και το ήθος για έναν άνθρωπο που βρέθηκε στη θέση να διοικεί έναν λαό.
Ποια είναι η κληρονομιά που άφησε στον τόπο ο Ανδρέας;
Πολλοί έλεγαν, εγώ θα ψηφίσω ΠΑΣΟΚ γιατί μου φέρνει ψωμί και παρατήστε με. Ο Ανδρέας τελικά είχε προσδεθεί στην ιστορία ότι δίνει λεφτά στους μη προνομιούχους και τους βάζει στην εξουσία. Και αυτή θα πουν οι υποστηρικτές του ήταν η μεγάλη του προσφορά. Αλλά έγινε τόσο άτσαλα και χυδαία που ακυρώνεται. Η ιστορία θα καταγράψει τελικά τη ζημιογόνο συμπεριφορά του. Γιατί μετά από τον Ανδρέα με ιστορικούς υπολογισμούς έρχεται αυτή εδώ η καταστροφή. Ο Ανδρέας ήταν αυτός που δημιούργησε τη βάση όσων τραβάμε σήμερα.
Ο Κ. Καραμανλής ο πρεσβύτερος πώς θα μείνει στην ιστορία;
Πείτε ό,τι θέλετε για τον Καραμανλή και εγώ έχω πει πολλά. Και τον κατηγόρησα και όταν ήμουν διοικητής της τράπεζας ότι δημιούργησε βιομηχανίες και οικονομικές δραστηριότητες που δεν μπορούσαν να σταθούν παρά μόνο για λίγα χρόνια. Όμως, από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζω ότι κατόρθωσε τότε να δαμάσει και να ελέγξει τον βαθμό καθυστέρησης της διοίκησης και του κράτους. Με ποιους θα το έκανε; Πέντε ανθρώπους είχε άξιους και πάλι καλά που έφτιαξε κυρίως τα αγροτικά εργοστάσια και τις βιομηχανίες στο βορρά και κινήθηκε η οικονομία. Η ιστορία θα τον αποτιμήσει θετικά επιπλέον για την ένταξή μας στην ΕΟΚ, παρά του Ανδρέα τη διαφωνία. Κάποια φορά μας κάλεσε ο Έβερτ στο κτήμα του. Ο Καραμανλής με πάθος όλο το βράδυ σταύρωνε τον Έβερτ για το πως θα κλείσει ο προϋπολογισμός. Δεν θέλω ούτε μια δραχμή έλλειμμα του φώναζε.
Γιατί απέτυχε ο εκσυγχρονισμός του Σημίτη;
Γιατί δεν ήταν εκσυγχρονισμός. Η οχταετία Σημίτη ήταν κάτι αλλιώτικο. Ο εκσυγχρονισμός του δεν επιδέχεται ορισμού. Δεν εκσυγχρόνισε σχεδόν κανέναν από τους μεγάλους θεσμούς. Και η οικονομία αφέθηκε ελεύθερη να συνεχίσει τον δρόμο που είχε πάρει πριν και συνέχισε μετά. Σε ποιον τομέα μπήκε το μαχαίρι στο κόκαλο; Σε ποιον τομέα έγινε παραγωγικότερη η οικονομία; Δεν υπήρξε σε αυτόν τον εκσυγχρονισμό ένα περιεχόμενο που να δονεί την ψυχή των πολιτών. Το να γίνονται καταγγελίες και να λέει ο Σημίτης πήγαινε στον εισαγγελέα, δεν είναι πολιτική. Τι πάει να πει αυτό; Κανένα από τα νέα οικονομικά ήθη που εισήχθησαν δεν συντονιζόταν με τις βασικές δημοκρατικές αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, του αυτόματου ελέγχου των λειτουργιών της οικονομίας κ.λπ. Τι από αυτά συνέβη; Άλλο παράδειγμα. Ξέρεις μπορεί να πληγωθεί πολύ κανείς κοιτάζοντας εκείνη την περίοδο λίγο πριν και λίγο μετά, που μιλούσαμε για ισχυρή Ελλάδα. Που ήταν αυτό το πράγμα; Μόνο στη γλώσσα όσων τα έλεγαν. Διότι όταν μιλάς για την ισχυρή οικονομία πρέπει να γνωρίζεις και ο Σημίτης δεν γνώριζε. Άλλο να γνωρίζεις ακαδημαϊκά τα οικονομικά, με στενή τεχνοκρατική αντίληψη και άλλο να αντιλαμβάνεσαι την ροή και την μεταβολή των οικονομικών ως ένα φαινόμενο που επηρεάζει και επηρεάζεται από τη ροή της κοινωνικής ζωής. Κι αυτό είναι ένα πρόβλημα όλων των πολιτικών μας. Ίσως γιατί αυτό το ύφος τους ταίριαζε επειδή εμπεριείχε πολλή επίδειξη και ναρκισσισμό. Αλλά η οικονομία έχει τους δικούς της κανόνες και τη δικιά της διαδρομή. Κι αυτό δεν το καταλαβαίνουν. Όταν ένα βράδυ στο σπίτι του Αντώνη Σαμαράκη είπα στον Σημίτη γιατί άφησες τον Παπαντωνίου, που εγώ με τον Γιάννο ήμουν φίλος και του κήρυξα πόλεμο, να λέει αυτές τις ανοησίες, μου λέει: Διαμαντή είναι δυνατόν να γράφεις ότι ακόμη έχουμε ξύλινα πόδια και να μη βλέπεις την ευημερία γύρω μας; Εγώ του μιλούσα ως οικονομολόγος και εκείνος απαντούσε σαν λογιστής. Και δεν νομίζω ότι με κορόιδευε.
Για τον Βενιζέλο, σήμερα πια, τι γνώμη έχετε;
Τον Βενιζέλο τον πλήρωσα ακριβά. Και τώρα που απολογούμαι δεν έχω καλά επιχειρήματα. Ήμουν ένας από τους έξι διανοούμενους το 2007 που δεν κρατιόμασταν και τον στηρίξαμε. Σήμερα θα σου πω όμως, αλίμονο στη χώρα που διοικείται από Βενιζέλους, από ανθρώπους που είναι ασυγκράτητοι και διψούν για επιβεβαίωση και αξιώματα. Πρώτα απ’ όλα δεν καταλαβαίνει πολλά από τα πράγματα που γίνονται σήμερα στον διεθνή οικονομικό χώρο και είναι υπουργός οικονομικών. Στις Βρυξέλλες δεν φαίνεται να περνάει τις εξετάσεις. Θα μου πεις είναι καλύτερος από τον Λοβέρδο και τον Χρυσοχόΐδη. Φαντάσου πού έχει φτάσει το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού.
Από πού να περιμένουμε την ελπίδα;
Φοβάμαι. Πολλοί άνθρωποι και αγαπημένοι φίλοι μου, δεν μπορούν να αποφύγουν τον εναγκαλισμό με το ονειρώδες. Εγώ όμως δεν βλέπω πώς θα επανέλθει η κοινωνική ηρεμία σ’ αυτόν τον τόπο. Με βασανίζει αυτή η απαισιόδοξη σκέψη. Κάναμε λάθη, ναι. Σε αυτό το παιχνίδι της Ευρώπης έπρεπε να τηρήσουμε τους κανόνες και εμείς εσκεμμένα και με κομπασμό και υπερηφάνεια δεν το κάναμε. Κι όλα αυτά αληθινά, ελεεινά και τρισάθλια. Αμαρτήσαμε ναι, αλλά όχι κι έτσι. Οι κύριοι στις Βρυξέλλες αφού ήξεραν ότι λειτουργούσαμε έτσι γιατί μας άφηναν τόσα χρόνια; Γιατί δεν μας νουθέτησαν, δεν μας συγκράτησαν; Οι πολιτικοί διέφθειραν περαιτέρω την κοινωνία μας και τώρα μια διεφθαρμένη κοινωνία αρνείται να κάνει αυτό που πρέπει. Αυτά έπρεπε να πει ο Πάγκαλος. Τα φάγανε, ναι, αλλά μαζί όχι. Με διέφθειρες, με έμαθες πώς να έρχομαι σε σένα όταν χρειάζομαι κάτι, να αναζητώ το βόλεμα και τώρα τι θέλεις από μένα;
Η μεγαλύτερη ανησυχία σας ποια είναι;
Αν στο πω θα γελάσεις. Όχι εσύ. Ο αναγνώστης μας… Φοβάμαι για το έθνος! Ο Γιάννης Σακελλαράκης, ένας διαπρεπής αρχαιολόγος που, για ευνόητους λόγους, δεν έγινε ποτέ καθηγητής στην Ελλάδα, ήταν δεμένος με τούτα τα χώματα. Ο αναγνώστης σου θα αναρωτηθεί τι θα πει, στα 2012, δεμένος με τα χώματα. Δεν ξέρω. Ό, τι καταλαβαίνει ο καθένας. Μου έλεγε ο Γιάννης, ρε συ Διαμαντή τόσα χρόνια σκάβω και ανακαλύπτω όλα αυτά τα ευρήματα. Ξέρεις πού καταλήγω; Ίδιοι μασκαράδες ήταν κι αυτοί όπως κι εμείς, αλλά ήταν και κάτι άλλο. Είχανε ψυχή. Αυτό εννοώ λέγοντας ότι φοβάμαι για το έθνος. Αυτό το έθνος το έμαθα στην πρώτη δημοτικού και από τη μάνα μου. Ας μου πει κάποιος τι άλλο έχουμε τούτη τη στιγμή της συμφοράς να μας κρατήσει. Εγώ δεν πρόκειται να πάρω μια σημαία και να βγω στους δρόμους και να φωνάζω ζήτω η Ελλάς και ζήτω το έθνος. Ξέρω όμως πως κάτι μέσα στην ψυχή μου αναστατώνεται. Αυτό φοβάμαι ότι χάθηκε, χάνεται. Λυπάμαι που όταν γκρινιάζουμε για την κρίση φτάνουμε μέχρι εκεί που πάει το άτομό μας. Αυτούς τους Έλληνες φοβάμαι που αλλάξανε μέσα σε είκοσι χρόνια αξίες και ιδανικά.
Τρίτη, 28 Φεβρουαρίου 2012
Όλη η συνέντευξη ποταμός του Αδαμάντιου Πεπελάση στο περιοδικό "ΜΟΝΟ"
- Κόλαφος για τους Ανδρέα Παπανδρέου, ΓΑΠ και Ευάγγελο Βενιζέλο!
Την ημέρα που η Αθήνα υποδεχόταν το χιόνι, συναντήσαμε τον Αδαμάντιο Πεπελάση στο καταφύγιο του στη Φιλοθέη. Διαπρεπής οικονομολόγος, χρόνια καθηγητής σε αμερικανικά πανεπιστήμια και με μακρά θητεία στη διοίκηση τραπεζών, είχε το προνόμιο να διατελέσει συνεργάτης και φίλος όλων σχεδόν των πρωθυπουργών της Μεταπολίτευσης. Τους έζησε όλους από κοντά, τους συμβούλευσε και συγκρούστηκε μαζί τους. Ο ίδιος αρνήθηκε τη θέση του βουλευτή επικρατείας που του πρότεινε τόσο ο Κ. Καραμανλής όσο και ο στενός φίλος του, Α. Παπανδρέου. Η μαρτυρία του 90χρονου σήμερα διανοούμενου οικονομολόγου έχει διπλή σημασία. Αφενός, ξεκαθαρίζει το νέο οικονομικό και πολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται. Αφετέρου, στο δεύτερο μέρος της κουβέντας μας, καταθέτει ενώπιον της ιστορίας, τις κρίσεις του για τις πολιτικές προσωπικότητες που σφράγισαν τη μεταπολιτευτική κακοδαιμονία μας. Ο λόγος του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς δεν προέρχεται από έναν αριστερό διανοούμενο με την κλασική έννοια του όρου, αλλά από έναν φιλελεύθερο που βρισκόταν πολύ κοντά αλλά και τόσο μακριά από τα δώματα της εξουσίας. Η συνέντευξη ποταμός που μας παραχώρησε, σε μεγάλο βαθμό είναι απολογητική αλλά και απολογιστική. Αποδομεί εκ των έσω τον μύθο που περιέβαλλε τα πρόσωπα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, απευθύνοντας ένα δριμύ κατηγορώ με βαρύτατους χαρακτηρισμούς στους δυο μοιραίους της οικογένειας Παπανδρέου με την οποία συνδεόταν φιλικά μέχρι λίγα χρόνια πριν. Τα ερωτήματα που θέτει είναι αμείλικτα και δεν γίνεται να μείνουν αναπάντητα.
Εσείς δεν υπήρξατε ποτέ ένας τυπικός οικονομολόγος. Πάντα υπήρχε η διάσταση του πολιτισμού στη σκέψη και τη δράση σας. Οι άνθρωποι των καιρών μας βλέπουν ως ασυμβίβαστες αυτές τις δυο ενασχολήσεις, την οικονομία και τον πολιτισμό. Πώς συμβιβάζεται το προφίλ του οικονομολόγου με τις πολιτιστικές αγωνίες;
Νομίζω ότι αυτή η διάσταση της προσωπικότητάς μου αφενός με ζημίωσε προσωπικά, αλλά αφετέρου με βοήθησε στην κατανόηση και την ερμηνεία των κοινωνικών παραμέτρων στα οικονομικά. Οι οικονομολόγοι ποτέ δεν είχαν σχέση με τις τέχνες και τα γράμματα και όσοι είχαν τέτοιες ευαισθησίες ήταν πάντα εξαιρέσεις. Ο Κέινς, ανεξάρτητα από τη γνώμη που έχεις για την οικονομική θεωρία του, ζούσε χάριν της τέχνης. Και ο Άνταμ Σμιθ, αν τον διαβάσεις προσεκτικά, θα δεις ότι μιλάει για την αγωνία του ανθρώπου να κατανοήσει τους λόγους της ύπαρξής του. Πόσο μάλλον ο Μαρξ. Νομίζω ότι το μοντέλο του παραδοσιακού οικονομολόγου, όπως το γνωρίσαμε από τον 19ο αιώνα και που αναζητούσε τους τρόπους παραγωγής και αύξησης του πλούτου με τις λιγότερες δυνατές θυσίες, έχει τελειώσει.
Ο νέος οικονομολόγος που υπαινίσσεστε τι χαρακτηριστικά θα έχει;
Ο νέος οικονομολόγος που τώρα αναδύεται σιγά σιγά, όχι στην Ελλάδα όμως, θα πρέπει να βρει τις απαντήσεις στα θεμελιώδη ερωτήματα: Πως συμβιβάζεται η άνοδος της κοινωνικής δυσχέρειας με την αύξηση του πλούτου; Γιατί σήμερα που ο κόσμος παράγει περισσότερο υλικό πλούτο από ποτέ, τα νοσοκομεία όμως είναι γεμάτα από δυστυχισμένους ανθρώπους; Αυτό είναι το στοίχημα για τους νέους οικονομολόγους. Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη δέσμιοι μιας πίστης στο ψεύτικο όραμα της Μεταπολίτευσης, να κάνουμε εύκολα και γρήγορα λεφτά.
Υφίσταται σήμερα μια τέτοια τάση σε κάποια πανεπιστήμια ή οικονομικές σχολές;
Υφίσταται, αλλά ακόμη μόνον ως τάση. Στο Λονδίνο, το Warwick, τα πανεπιστήμια της Ανατολικής Αμερικής και πολλά άλλα στις ΗΠΑ αρχίζουν και δημιουργούν έδρες που προσελκύουν νέους καθηγητές που ειδικεύονται σ’ αυτή την κατεύθυνση. Είναι μια ελπίδα αυτή η τάση, αλλά δεν ξέρω που θα καταλήξει. Σημασία έχει να ενσφηνωθεί γερά στην καρδιά της οικονομικής θεωρίας αυτή η κοινωνική διάσταση.
Βλέπετε να προδιαγράφεται συνολικότερα το τέλος μιας εποχής;
Νομίζω ότι το τέλος εποχής θεωρητικά έχει ήδη επέλθει. Διότι η εποχή αυτή που πρόσφερε τεράστιο πλούτο, υλικά αγαθά και την ωραία ιδέα της προόδου και της ανάπτυξης, πρόσφερε παράλληλα και τον ανθρώπινο πόνο.
Και κυριάρχησε το άγριο μοντέλο του Φρίντμαν και της Σχολής του Σικάγο.
Ο Φρίντμαν και η σχολή του ήταν μια πολύ αυστηρή και έντιμη ανάγνωση της αμερικανικής οικονομίας της εποχής. Όμως σε αυτή την ανάλυση δεν υπήρχαν τα ουμανιστικά στοιχεία που σήμερα τα θεωρούμε απαραίτητα νια μια ανθρώπινη και αποτελεσματική οικονομική δραστηριότητα. Ο Φρίντμαν ήταν μεγάλος δάσκαλος. Εμάς δεν μας έφταιξε κανένας Φρίντμαν. Στη Μεταπολίτευση δεν πήραμε τον δρόμο ούτε του φιλελευθερισμού ούτε του νεοφιλελευθερισμού. Πήραμε το δρόμο του ελευθερισμού. Για τη λεηλασία του πλούτου από φιλελεύθερους και σοσιαλιστές στην Ελλάδα δεν φταίει ούτε ο Φρίντμαν ούτε ο Μαρξ. Δεν πρέπει να κρίνουμε κανέναν στοχαστή ή συγγραφέα με βάση τα αισθήματα που προκαλεί σήμερα. Εγώ λέω στους φιλελεύθερους, φανταστείτε να μην είχε γεννηθεί ο Μαρξ. Πόσο φτωχότερος θα ήταν ο κόσμος. Η δαιμονοποίηση της θεωρίας είναι μεσαιωνική πρακτική, είτε προέρχεται από αριστερά είτε από δεξιά.
Ο Μαρξ βλέπουμε σήμερα να επικαιροποιείται εκατέρωθεν. Γίνεται επιλεκτική χρήση του και από τους φιλελεύθερους και από τους μαρξιστές διανοούμενους.
Ο Μαρξ ήταν δυτικός διανοούμενος και προχώρησε την οικονομική και κοινωνική σκέψη λίγο πιο πέρα. Εάν ο Μαρξ δεν πέσει στα χέρια ανόητων ανθρώπων, εκατέρωθεν όπως σωστά το είπατε, στον νέο κόσμο έχει σοβαρό λόγο η παρουσία του. Τα τελικά συμπεράσματα και οι υποθέσεις του Μαρξ βασίζονται στην ερμηνεία και στη διάσταση της ανθρώπινης αγωνίας για ζωή. Κάτι που δεν αφορά βέβαια τους οικονομολόγους από τα MIT και τα Harvard. Κάποτε ο οικονομολόγος, έως και τον Β’ Παγκόσμιο, ήταν η έκφραση της αγωνίας, ο διανοούμενος της κοινωνίας. Μετά όμως, όταν ο πλούτος επέπεσε με τεράστιους γδούπους επί της κοινωνίας, μεταλλάχθηκε.
Και τώρα έχουμε τους τραπεζίτες στην εξουσία.
Ναι, υπάρχει όμως μια διαφορά ανάμεσα στους Έλληνες και τους ξένους τραπεζίτες. Στην Ευρώπη και την Αμερική οι τραπεζίτες δεν έχουν γίνει θεσμοί, ενώ στην ιστορία μας, συνήθως, ο τραπεζίτης έπαιζε ρόλο θεσμικό που δεν ήταν εύκολο ή επιθυμητό για την πολιτική εξουσία να τον αφαιρέσει. Βέβαια, εγώ δεν νομίζω ότι ο τραπεζίτης Παπαδήμος θα μας βγάλει από την περιπέτεια, γιατί κυρίως βλέπει αυτά που λέγαμε πριν. Όμως στη δική μας περίπτωση δεν είναι καθόλου οικονομικό το ζήτημα. Πώς να τους εξηγήσεις ότι το υψηλότερο ΑΕΠ δεν μας ενδιαφέρει αν δεν συνεπάγεται πραγματική ανάπτυξη, αν δεν σκεφτόμαστε δηλαδή την ποιότητα και το περιεχόμενο του.
Μπορούσαμε να αποφύγουμε το Μνημόνιο;
Ναι, ναι, ναι…Το πιστεύω αν και δεν έχω τρόπο να το αποδείξω. Μπορώ όμως να καταθέσω τη διαίσθησή μου από την εξέταση του θέματος. Ό,τι λέω είναι προσωπικές εντυπώσεις. Ο Γ. Παπανδρέου, ο οποίος έδωσε χίλια δυο δείγματα της ανεπάρκειάς του να κυβερνά μια χώρα, για κάποιους λόγους που υποπτευόμαστε μερικοί από μας, έπρεπε να προσφέρει όσα του ζήτησαν ως αντάλλαγμα για αυτά που έλαβε στη δωροθήκη του προτού καν γίνει πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Εγώ δεν μπορώ να το τεκμηριώσω πλήρως, αλλά εν μέρει το τεκμηριώνω. Πώς αλλιώς ερμηνεύεται π πολιτική συμπεριφορά του; Εμένα δεν με καλύπτει η ερμηνεία ότι ήταν μόνο ανοησία και απερισκεψία. Μπορεί να ήταν και ανοησία, αλλά δεν ήταν μόνο. Υποψιάζομαι ότι έγιναν ανταλλαγές. Ο Γ. Παπανδρέου είπε πολλά ψέματα. Ο πατέρας του που ήταν μάστορας στο ψέμα αλλά ήξερε πώς να δουλέψει το μαστοριλίκι του, δεν άφησε τέτοια ίχνη να τον ακολουθούν. Και ρωτώ και απαιτώ μια πολιτική απάντηση: Γιατί τέτοιο τρέμουλο να αποκοπούμε από τη ρωσική ενεργειακή πολιτική; Ήταν ανάγκη να τορπιλίσουμε τα δυο σημεία της ρωσικής πολιτικής που ήταν γι’ αυτούς σημαντικά; Ύστερα, η πρεμούρα με το Ισραήλ. Γιατί τέτοια επιμονή; Πως ερμηνεύεται το γεγονός ότι η πρώτη κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου είχε για υπουργό εξωτερικών έναν άγνωστο και ανόητο Έλληνα της Αυστρίας που έλεγε ψέματα ότι έχει πάρει το ντοκτορά του; Την ώρα του Μνημονίου, θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε την κακή πολιτική που ακολουθούσαμε δεκαετίες, χωρίς να περάσουμε στο ΔΝΤ. Δηλαδή, φέρε τώρα το δάνειο, κάλυψε τις ανάγκες σου και άσε τους άλλους να χτυπιούνται. Τα επιτόκια στην αγορά ήταν ακόμη ευνοϊκά. Προσπαθήσαμε να δανειστούμε από αλλού; Ή μήπως με δηλώσεις περί διεφθαρμένου λαού στρώναμε τον δρόμο μας;
Είναι πολύ σοβαρό αυτό που καταθέτετε. Δηλαδή γνωρίζοντας τι σημαίνει για τον τόπο αυτή η πολιτική επιλογή ο Γ. Παπανδρέου προχώρησε με τέτοια επιπολαιότητα;
Ναι, έκανε ό,τι έκανε αδιαφορώντας για τον τόπο. Τι μεσολάβησε; Το χρήμα; Δεν θέλω να το πιστέψω. Γνωρίζω τον χαρακτήρα του ανθρώπου από παιδί δυο χρόνων. Η μαμά του και η γιαγιά Σοφία Μινέικο, μια αγία γυναίκα κατά τ’ άλλα, τον μεγάλωσαν με την ιδέα ότι είναι πρώτος. Παιδάκια όταν έπαιζαν με τον γιο μου και τις παρέες των φίλων τους στην Αμερική, που μέναμε στον ίδιο δρόμο, η Μαργαρίτα επέβαλλε τον Γιώργο ως αρχηγό της παρέας. Εμείς που ειρωνευόμαστε τον Γιωργάκη, δεν ξέραμε τι λέγαμε. Από αυτόν το βρήκαμε. Και όχι τυχαία. Το είχε επεξεργαστεί. Εγώ δεν μιλώ «καρατζαφέρεια» διάλεκτο, αλλά δεν επιτρέπω σε κανέναν Παπανδρέου ή Παπαδήμο να λέει είμαι εδώ για να σώσω την πατρίδα μου. Είναι υποκρισία αισχίστου είδους.
Η έξοδος από τo ευρώ τι σημαίνει;
Όταν άρχισε αυτή η οδυνηρή δημόσια συζήτηση για το ενδεχόμενο να βγούμε από το ευρώ, είχα πει ότι θα ισοδυναμούσε με τη μικρασιατική καταστροφή. Και πολλοί καλόπιστοι άνθρωποι με ειρωνεύτηκαν. Τότε λειτούργησα σαν παραδοσιακός αναλυτής, με δεδομένα που δεν ίσχυαν στην περίπτωσή μας.
Είσαι λοιπόν ο πρώτος που το ακούς δημόσια. Ύστερα από τις γκανγκστερικές πιέσεις που ασκούνται πάνω μας και επειδή προβλέπω τι σημαίνει η «επιτυχία» των προγραμμάτων της τρόικας, εύχομαι η ελληνική κυβέρνηση να πει επιτέλους ένα όχι. Όσο περνάει ο καιρός και βλέπω πώς γίνεται η διαπραγμάτευση, πείθομαι ότι δεν θα μας πετάξουν έξω, γιατί δεν τους συμφέρει. Αν αρχίσει το ξήλωμα του ευρώ, και εμείς θα ταλαιπωρηθούμε, αλλά και οι συνέπειες για την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία θα είναι τεράστιες. Η Ε.Ε δεν είναι σε θέση τώρα να σχεδιάσει και να παρακολουθήσει μια τέτοια εξέλιξη. Άρα, ας βγει η κυβέρνηση και να πει ότι δεν δέχεται αυτά τα μέτρα, γιατί αυτά που ζητάνε είναι όσα μας βοήθησαν να έχουμε μια κοινωνία κακή μεν, αλλά λειτουργική.
Αν ήμουν Κουτρουμάνης θα έδινα ένα χαστούκι στον Τόμσεν!
Και τι θα γινόταν δηλαδή αν θύμωνε ο πρωθυπουργός και τον έδιωχνε; Δεν μπορούμε να πληρώσουμε ένα τέτοιο ανθρώπινο και ηθικό κόστος. Ακόμα και να μας έδιωχναν από το ευρώ, που το θεωρώ απίθανο, τι θα γινόταν χειρότερο από σήμερα; Καταλαβαίνουμε τι γίνεται τώρα στην ψυχή των νέων; Τι εθνική υπερηφάνεια και κολοκύθια να αισθανθούν; Πώς να μην μισήσουν την οργανωμένη κοινωνία και την οργανωμένη οικονομική δραστηριότητα;
Η χρεοκοπία τι θα σημαίνει πρακτικά για την καθημερινότητα του πολίτη;
Η χρεοκοπία ασφαλώς είναι ένας μοχλός πίεσης, αλλά πολλά πράγματα στον κοινωνικό βίο δεν είναι ανάγκη να συμβούν για να υποστείς την επίδρασή τους. Αν φοβόμαστε τη χρεοκοπία είναι περίπου σαν να έχει γίνει. Έτσι λοιπόν εγώ λέω τώρα καλύτερα να παίξουμε αυτό το σενάριο και να υποστούμε την όποια κύρωση. Είτε κάνουμε τώρα όλα όσα μας λένε είτε όχι, βλέπω ότι αρχές του καλοκαιριού ο τόπος αυτός θα παραδέρνει κοινωνικά. Δεν είναι δυνατόν να συμβεί αλλιώς, διότι μέσα σε λίγα χρόνια μια κοινωνία μικροεμπόρων μικροεπιχειρηματιών και μικροκαλλιεργητών έγινε κοινωνία καταναλωτών.
Πώς κρίνετε τη στάση του ελληνικού λαού; Αδράνεια ή ωριμότητα;
Ούτε ωριμότητα είναι ούτε αδράνεια. Πιστεύω ότι δούλεψαν πολύ καλά τα τεχνάσματα για τη συνενοχή. Πειστήκαμε από τον Τόμσεν και την τρόικα ότι δεν γίνεται αλλιώς. Σ’ αυτό συνέβαλε και ο Παπανδρέου που επί ενάμιση χρόνο έλεγε αυτά. Έρχεται τώρα και ο Παπαδήμος και πιο έγκυρα και πιο πειστικά επαναλαμβάνει τα ίδια και χειρότερα.
Τα τελευταία χρόνια προσέχετε με περισσότερο ενδιαφέρον τον λόγο που επιχειρεί να αρθρώσει η Αριστερά. Ποια γνώμη έχετε γι’ αυτή;
Προσωπικά έχω ρομαντικούς δεσμούς με την Αριστερά, παρότι δεν ήμουν ποτέ αριστερός. Μόνο όταν ήθελα να ενοχλήσω τον πατέρα μου και τους προύχοντες του χωριού αγόραζα και επιδείκνυα τον Ριζοσπάστη, σαν ερχόταν το τρένο από την Αθήνα. Και ο διάολος να με πάρει αν καταλάβαινα τι λέει ο Ριζοσπάστης. Το 1940 το καλύτερο κομμάτι του ελληνικού λαού ήταν σ’ αυτό το χώρο, του ΕΑΜ. Όποιος Έλληνας ήξερε να διαβάζει δυο γράμματα ήταν εκεί. Αργότερα όμως οι πολλαπλές ηγεσίες άφησαν μετέωρο αυτόν τον κόσμο και τον έσυραν σε πικρίες. Με τον Χαρίλαο όμως είχαμε μια ωραία σχέση. Δυστυχώς σήμερα η Αριστερά στον τόπο μας δεν προσφέρει την υπηρεσία που πρόσφερε κάποτε το ΕΑΜ. Εγώ λοιπόν φιλικά λέω στο ΚΚΕ να πάνε στη Λατινική Αμερική να ακούσουν πώς μιλάνε εκεί οι κομμουνιστές, τι λόγο αρθρώνουν. Από το ΚΚΕ δεν έχω ελπίδα να δουν τον κόσμο όπως είναι. Αντιλαμβάνομαι όμως ότι ο Τσίπρας και ο Κουβέλης έχουν δημιουργήσει προσδοκίες. Μακάρι! Όμως δεν βλέπω ένα σύγχρονο και εφαρμόσιμο πρόγραμμα αριστερής κατεύθυνσης. Δεν βλέπω κάποια προσωπικότητα στην Αριστερά που να μπορεί να διατυπώσει θέσεις με την καθαρότητα ενός Ηλιού. Αν είχαμε σήμερα μια άλλη Αριστερά, σύγχρονη και κινούμενη παράλληλα με τα προβλήματα του τόπου, θα ήταν πολύ αλλιώτικα. Κι αυτό είναι μια κακή στιγμή για την ελληνική πολιτική ζωή.
Ποιες είναι οι βαθύτερες διαστάσεις της κρίσης;
Μια κρίση του μεγέθους της σημερινής δεν μπορεί ποτέ να είναι μόνον οικονομική. Στην Ελλάδα τουλάχιστον, στο βάθος των πραγμάτων δεν είναι οικονομική. Βεβαίως έχει οικονομική διάσταση. Όμως, το ζήτημα εδώ δεν ήταν ότι φτιάχτηκαν πολλά σπίτια και δεν πουλιούνται. Κάπου αλλού βρίσκεται η αιτία, αλλά εκεί δεν την αναζητάμε, γιατί δεν μας συμφέρει, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα ερωτήματα. Εγώ το λέω και ξαφνιάζονται οι φίλοι μου, ότι το πρόβλημά μας σήμερα δεν είναι οικονομικό, είναι πρωτίστως κοινωνικό και πολιτιστικό.
Αυτό θα πει ότι τη ρίζα της παθογένειας πρέπει να την αναζητήσουμε στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν. Εσείς που ζήσατε από κοντά σχεδόν όλους τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας από τη Μεταπολίτευση και πέρα, πώς θα κατανέματε, καταθέτοντας ενώπιον της ιστορίας, τις ευθύνες των προσώπων για το σημερινό αδιέξοδο;
Έχω πει και παλιότερα ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε την ευκαιρία που δεν είχε ούτε ο Καποδίστριας, ούτε ο Τρικούπης, ούτε ο Βενιζέλος. Όταν πήρε την εξουσία το 1981, είχε μαζί του τον λαό, είχε ικανούς ανθρώπους να τον υποστηρίζουν, είχε την ανοχή της κοινωνίας, αλλά και χρήμα από τις Βρυξέλλες. Και επιπλέον είχαμε πιστέψει ότι το σπουδαίο μυαλό του ήταν το μέλλον της σκέψης για τον τόπο. Από αυτή την άποψη είναι τεράστια η ευθύνη του για το σημερινό κατάντημα. Τώρα πια με αφορμή τον Ανδρέα έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στην πολιτική δεν φτάνει η πρόθεση ούτε η αντίληψη. Θέλει και προσωπικό θάρρος.
Δεν είχε ο Ανδρέας προσωπικό θάρρος;
Δεν το εφάρμοσε ποτέ. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα. Ο Ανδρέας πήγε στην Αμερική και σε όλη την διάρκεια του πολέμου και μετά, γύρω στο ’60, ήταν στα πανεπιστήμια και δίδασκε, μάθαινε, έβλεπε. Δηλαδή η ανωτάτη παιδεία δεν ήταν μια κουβέντα γι αυτόν. Ήταν βίωμα. Τότε στην Αμερική η εκπαίδευση ήταν οργιές μπροστά απ’ ό,τι στην Ευρώπη. Λοιπόν γνώριζε καλύτερα από κάθε άλλον τι έπρεπε να κάνει στην οικονομία, την παιδεία, τον πολιτισμό. Και τι έκανε; Σε τίνος χέρια τα άφησε; Αν δεις ποιοι ήταν υπουργοί παιδείας στις πρώτες κυβερνήσεις και τι θεσμικά μορφώματα κατασκεύασαν θα καταλάβεις πολλά!
Πώς το ερμηνεύετε αυτό;
Αυτό που θα σου πω είναι για μένα η ερμηνεία της συνολικής αποτυχίας του Παπανδρέου. Γιατί όταν μιλάμε για αποτυχία κάποιου πρωθυπουργού εννοούμε συγκριτικά των όσων μπορούσε να κάνει.
Ο Ανδρέας σε πολλές περιόδους της πρωθυπουργίας ή της πολιτικής του ζωής δεν ενδιαφερότανε. Δεν του καιγότανε καρφάκι. Ήτανε μέσα στη διαδικασία της καλοζωίας και της καλοπέρασης. Ο καλός πρωθυπουργός και ηγέτης όμως πρέπει να έχει και κάτι από τη στόφα του ορθόδοξου μοναχού. Του ανθρώπου που όλα τα βάζει στην άκρη και τον ενδιαφέρει μόνον πώς θα πάει η χώρα μπροστά. Και αυτά δεν συνέβησαν στην περίπτωση του Ανδρέα. Θα ήμουν ο τελευταίος που θα κατηγορούσα κάποιον για τις ερωτικές του υπερβολές. Όμως ο Ανδρέας έκανε όσα έκανε για να καλύψει την πολιτική απραξία του. Όταν είμαστε στην Αμερική δεν ήθελε να ακούσει τη λέξη Ελλάδα, δεν του άρεσε. Ποτέ δεν δέχτηκε την πρόσκληση των Ελλήνων φοιτητών και νεαρών καθηγητών να πάμε τη Μεγάλη Παρασκευή στον επιτάφιο. Ποτέ δεν ήρθε στο προξενείο στη γιορτή της 25ης Μαρτίου. Θα πείτε, τι επιχειρήματα είναι αυτά. Αυτά καθαυτά δεν αποδεικνύουν τίποτα. Αλλά σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό για τον άνθρωπο που αργότερα θα κυβερνούσε τη χώρα.
Οι σχέσεις σας μαζί του πότε κλονίστηκαν;
Θα σας δώσω για την ιστορία ένα παράδειγμα διάλυσης των ηθών από αυτά που ήταν συνήθη. Ένας από τους πρωιμότερους και σοβαρότερους λόγους διάρρηξης των σχέσεων αγάπης και εμπιστοσύνης με τον Ανδρέα ήταν ότι με πίεζε, αυτός και το περιβάλλον του, να υπογράψω ένα απαράδεκτο δάνειο το 1964 στην εταιρία ΒΟΚΤΑΣ, που παρήγε τότε κοτόπουλα. Βίαιοι καβγάδες με τον Ανδρέα και το δάνειο δεν δόθηκε. Ήμουν υποδιοικητής της Αγροτικής Τράπεζας με διοικητή τον Βγενόπουλο. Κάθε φορά που το σκέφτομαι, χαμογελάω. Του έλεγα ότι όσο κι αν σου προκαλεί γέλωτα, προστατεύω κι εσένα. Τι μου είπε; Εσύ δεν έχεις καταλάβει ότι είσαι εκεί για να υπηρετείς τα συμφέροντα της οικογένειας Παπανδρέου.
Του χα επισήμαιναν άνθρωποι τότε; Παρατηρήσεις δεχόταν;
Όταν ήρθε στην Ελλάδα ο Ανδρέας, ήρθαμε μαζί από το ίδιο σχολειό και κάναμε υποτίθεται την ίδια δουλειά. Μπορώ να πω ανεπιφύλακτα ότι τα λέγαμε όλα μεταξύ μας. Λοιπόν όταν του έκανες κριτική, δεν ήθελε να ακούσει. Ή άκουγε εσένα που θα πήγαινες να του μιλήσεις και σου έλεγε ποιος ο τάδε; Ξέρεις τι λέει για σένα; Και άρχιζε μια ιστορία για να δημιουργήσει χώρο δυσπιστίας σε ό,τι προσπαθούσα να του πω. Όχι, ο Ανδρέας δεν έδειξε τη σοφία και το ήθος για έναν άνθρωπο που βρέθηκε στη θέση να διοικεί έναν λαό.
Ποια είναι η κληρονομιά που άφησε στον τόπο ο Ανδρέας;
Πολλοί έλεγαν, εγώ θα ψηφίσω ΠΑΣΟΚ γιατί μου φέρνει ψωμί και παρατήστε με. Ο Ανδρέας τελικά είχε προσδεθεί στην ιστορία ότι δίνει λεφτά στους μη προνομιούχους και τους βάζει στην εξουσία. Και αυτή θα πουν οι υποστηρικτές του ήταν η μεγάλη του προσφορά. Αλλά έγινε τόσο άτσαλα και χυδαία που ακυρώνεται. Η ιστορία θα καταγράψει τελικά τη ζημιογόνο συμπεριφορά του. Γιατί μετά από τον Ανδρέα με ιστορικούς υπολογισμούς έρχεται αυτή εδώ η καταστροφή. Ο Ανδρέας ήταν αυτός που δημιούργησε τη βάση όσων τραβάμε σήμερα.
Ο Κ. Καραμανλής ο πρεσβύτερος πώς θα μείνει στην ιστορία;
Πείτε ό,τι θέλετε για τον Καραμανλή και εγώ έχω πει πολλά. Και τον κατηγόρησα και όταν ήμουν διοικητής της τράπεζας ότι δημιούργησε βιομηχανίες και οικονομικές δραστηριότητες που δεν μπορούσαν να σταθούν παρά μόνο για λίγα χρόνια. Όμως, από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζω ότι κατόρθωσε τότε να δαμάσει και να ελέγξει τον βαθμό καθυστέρησης της διοίκησης και του κράτους. Με ποιους θα το έκανε; Πέντε ανθρώπους είχε άξιους και πάλι καλά που έφτιαξε κυρίως τα αγροτικά εργοστάσια και τις βιομηχανίες στο βορρά και κινήθηκε η οικονομία. Η ιστορία θα τον αποτιμήσει θετικά επιπλέον για την ένταξή μας στην ΕΟΚ, παρά του Ανδρέα τη διαφωνία. Κάποια φορά μας κάλεσε ο Έβερτ στο κτήμα του. Ο Καραμανλής με πάθος όλο το βράδυ σταύρωνε τον Έβερτ για το πως θα κλείσει ο προϋπολογισμός. Δεν θέλω ούτε μια δραχμή έλλειμμα του φώναζε.
Γιατί απέτυχε ο εκσυγχρονισμός του Σημίτη;
Γιατί δεν ήταν εκσυγχρονισμός. Η οχταετία Σημίτη ήταν κάτι αλλιώτικο. Ο εκσυγχρονισμός του δεν επιδέχεται ορισμού. Δεν εκσυγχρόνισε σχεδόν κανέναν από τους μεγάλους θεσμούς. Και η οικονομία αφέθηκε ελεύθερη να συνεχίσει τον δρόμο που είχε πάρει πριν και συνέχισε μετά. Σε ποιον τομέα μπήκε το μαχαίρι στο κόκαλο; Σε ποιον τομέα έγινε παραγωγικότερη η οικονομία; Δεν υπήρξε σε αυτόν τον εκσυγχρονισμό ένα περιεχόμενο που να δονεί την ψυχή των πολιτών. Το να γίνονται καταγγελίες και να λέει ο Σημίτης πήγαινε στον εισαγγελέα, δεν είναι πολιτική. Τι πάει να πει αυτό; Κανένα από τα νέα οικονομικά ήθη που εισήχθησαν δεν συντονιζόταν με τις βασικές δημοκρατικές αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, του αυτόματου ελέγχου των λειτουργιών της οικονομίας κ.λπ. Τι από αυτά συνέβη; Άλλο παράδειγμα. Ξέρεις μπορεί να πληγωθεί πολύ κανείς κοιτάζοντας εκείνη την περίοδο λίγο πριν και λίγο μετά, που μιλούσαμε για ισχυρή Ελλάδα. Που ήταν αυτό το πράγμα; Μόνο στη γλώσσα όσων τα έλεγαν. Διότι όταν μιλάς για την ισχυρή οικονομία πρέπει να γνωρίζεις και ο Σημίτης δεν γνώριζε. Άλλο να γνωρίζεις ακαδημαϊκά τα οικονομικά, με στενή τεχνοκρατική αντίληψη και άλλο να αντιλαμβάνεσαι την ροή και την μεταβολή των οικονομικών ως ένα φαινόμενο που επηρεάζει και επηρεάζεται από τη ροή της κοινωνικής ζωής. Κι αυτό είναι ένα πρόβλημα όλων των πολιτικών μας. Ίσως γιατί αυτό το ύφος τους ταίριαζε επειδή εμπεριείχε πολλή επίδειξη και ναρκισσισμό. Αλλά η οικονομία έχει τους δικούς της κανόνες και τη δικιά της διαδρομή. Κι αυτό δεν το καταλαβαίνουν. Όταν ένα βράδυ στο σπίτι του Αντώνη Σαμαράκη είπα στον Σημίτη γιατί άφησες τον Παπαντωνίου, που εγώ με τον Γιάννο ήμουν φίλος και του κήρυξα πόλεμο, να λέει αυτές τις ανοησίες, μου λέει: Διαμαντή είναι δυνατόν να γράφεις ότι ακόμη έχουμε ξύλινα πόδια και να μη βλέπεις την ευημερία γύρω μας; Εγώ του μιλούσα ως οικονομολόγος και εκείνος απαντούσε σαν λογιστής. Και δεν νομίζω ότι με κορόιδευε.
Για τον Βενιζέλο, σήμερα πια, τι γνώμη έχετε;
Τον Βενιζέλο τον πλήρωσα ακριβά. Και τώρα που απολογούμαι δεν έχω καλά επιχειρήματα. Ήμουν ένας από τους έξι διανοούμενους το 2007 που δεν κρατιόμασταν και τον στηρίξαμε. Σήμερα θα σου πω όμως, αλίμονο στη χώρα που διοικείται από Βενιζέλους, από ανθρώπους που είναι ασυγκράτητοι και διψούν για επιβεβαίωση και αξιώματα. Πρώτα απ’ όλα δεν καταλαβαίνει πολλά από τα πράγματα που γίνονται σήμερα στον διεθνή οικονομικό χώρο και είναι υπουργός οικονομικών. Στις Βρυξέλλες δεν φαίνεται να περνάει τις εξετάσεις. Θα μου πεις είναι καλύτερος από τον Λοβέρδο και τον Χρυσοχόΐδη. Φαντάσου πού έχει φτάσει το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού.
Από πού να περιμένουμε την ελπίδα;
Φοβάμαι. Πολλοί άνθρωποι και αγαπημένοι φίλοι μου, δεν μπορούν να αποφύγουν τον εναγκαλισμό με το ονειρώδες. Εγώ όμως δεν βλέπω πώς θα επανέλθει η κοινωνική ηρεμία σ’ αυτόν τον τόπο. Με βασανίζει αυτή η απαισιόδοξη σκέψη. Κάναμε λάθη, ναι. Σε αυτό το παιχνίδι της Ευρώπης έπρεπε να τηρήσουμε τους κανόνες και εμείς εσκεμμένα και με κομπασμό και υπερηφάνεια δεν το κάναμε. Κι όλα αυτά αληθινά, ελεεινά και τρισάθλια. Αμαρτήσαμε ναι, αλλά όχι κι έτσι. Οι κύριοι στις Βρυξέλλες αφού ήξεραν ότι λειτουργούσαμε έτσι γιατί μας άφηναν τόσα χρόνια; Γιατί δεν μας νουθέτησαν, δεν μας συγκράτησαν; Οι πολιτικοί διέφθειραν περαιτέρω την κοινωνία μας και τώρα μια διεφθαρμένη κοινωνία αρνείται να κάνει αυτό που πρέπει. Αυτά έπρεπε να πει ο Πάγκαλος. Τα φάγανε, ναι, αλλά μαζί όχι. Με διέφθειρες, με έμαθες πώς να έρχομαι σε σένα όταν χρειάζομαι κάτι, να αναζητώ το βόλεμα και τώρα τι θέλεις από μένα;
Η μεγαλύτερη ανησυχία σας ποια είναι;
Αν στο πω θα γελάσεις. Όχι εσύ. Ο αναγνώστης μας… Φοβάμαι για το έθνος! Ο Γιάννης Σακελλαράκης, ένας διαπρεπής αρχαιολόγος που, για ευνόητους λόγους, δεν έγινε ποτέ καθηγητής στην Ελλάδα, ήταν δεμένος με τούτα τα χώματα. Ο αναγνώστης σου θα αναρωτηθεί τι θα πει, στα 2012, δεμένος με τα χώματα. Δεν ξέρω. Ό, τι καταλαβαίνει ο καθένας. Μου έλεγε ο Γιάννης, ρε συ Διαμαντή τόσα χρόνια σκάβω και ανακαλύπτω όλα αυτά τα ευρήματα. Ξέρεις πού καταλήγω; Ίδιοι μασκαράδες ήταν κι αυτοί όπως κι εμείς, αλλά ήταν και κάτι άλλο. Είχανε ψυχή. Αυτό εννοώ λέγοντας ότι φοβάμαι για το έθνος. Αυτό το έθνος το έμαθα στην πρώτη δημοτικού και από τη μάνα μου. Ας μου πει κάποιος τι άλλο έχουμε τούτη τη στιγμή της συμφοράς να μας κρατήσει. Εγώ δεν πρόκειται να πάρω μια σημαία και να βγω στους δρόμους και να φωνάζω ζήτω η Ελλάς και ζήτω το έθνος. Ξέρω όμως πως κάτι μέσα στην ψυχή μου αναστατώνεται. Αυτό φοβάμαι ότι χάθηκε, χάνεται. Λυπάμαι που όταν γκρινιάζουμε για την κρίση φτάνουμε μέχρι εκεί που πάει το άτομό μας. Αυτούς τους Έλληνες φοβάμαι που αλλάξανε μέσα σε είκοσι χρόνια αξίες και ιδανικά.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)