ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Στις μέρες σας ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα το ζήτημα της ανάπτυξης του Θρησκευτικού τουρισμού. Κάποιοι θεωρούν ότι ο θρησκευτικός λεγόμενος τουρισμός θα φέρει έσοδα στην οικονομία του τόπου αφού κάθε επισκέπτης στην πόλη μας όλο και κάτι θα αφήσει κατά την αναχώρηση του. Τελευταία αναζωπύρωση του ζητήματος έγινε από το πρόξενο της Ρωσίας ο οποίος στην ουσία επανέφερε το αίτημα της Εκκλησίας της για μεταφορά για προσκυνηματικούς λόγους στη Μόσχα της Τίμιας Κάρας του Αγίου Ανδρέου.
Πριν προχωρήσουμε στις δικές μας εκτιμήσεις πάνω στο ζήτημα θα θέλαμε να κάνουμε μια αναδρομή στη ιστορία για την τιμή που επεφύλασσαν τόσο οι αρχαίοι Έλληνες στους Ήρωες όσο και οι νεοέλληνες στους Αγίους τους.
Δεν υπήρχε στην αρχαιότητα πόλη που να μην θέλει να έχει τον ήρωα του. Ο ήρωας ήταν θείος προστάτης της χώρας, Κέντρο λατρείας των ηρώων ήταν γενικά ο τάφος κάθε ήρωα. Αυτές οι τιμές συνεχίζουν να προσφέρουν μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού, οι πιστοί στους Αγίους και τους Μάρτυρες.
Όπου υπήρχε ο τάφος του Ηρωα οι αρχαίοι Έλληνες ανήγειραν παρεκκλήσια ,τα γνωστά μας Ηρώα .Το ίδιο και οι πιστοί σήμερα στον τάφο του μαρτυρίου των Αγίων ανεγείρουν ναούς και αποδίδουν τιμές και λατρευτικές τελετές.
Είναι παγιωμένη η αντίληψη ότι τόσο οι ήρωες της αρχαίας Ελλάδος όσο και οι Άγιοι της Εκκλησίας μας ήταν πρόσωπα τα οποία εξασκούσαν τεράστια απήχηση στο λαό ο οποίος τους αναγνώριζε ακόμη και θαυματουργικές επεμβάσεις στη ζωή τους.
Στα λείψανα των Ηρώων όσο και τα λείψανα των αγίων επεδείκνυαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και απέδιδαν ιδιαίτερη τιμή. Πολλές φορές μεταφέρονταν από πόλη σε πόλη. Για παράδειγμα τα οστά του Έκτορα από την Τροία μεταφέρθηκαν στη Θήβα και του Οιδίποδα από τη Θήβα στην Αθήνα.
Την ίδια συμπεριφορά είχαν και οι Χριστιανοί Βυζαντινοί Αυτοκράτορες όταν μετά την ανέγερση του Ναού των Αγίων Αποστόλων συγκέντρωσαν και μετέφεραν σ’ αυτόν τα λείψανα όλων των Αποστόλων. Δημιουργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα μια λατρεία λειψάνων ανάλογη με εκείνη που δημιουργήθηκε αργότερα με τους Χριστιανούς.
Έκτιζαν και τοποθετούσαν τα οστά των Ηρώων στα θεμέλια των τειχών γιατί θεωρούσαν πως οι ήρωες τους προστάτευαν από τους ξένους εισβολείς.
Την αρχαιοελληνική παράδοση ακολούθησε και η νέα θρησκεία και έτσι προκειμένου να εγκαινιασθεί ένας ναός στη βάση του θυσιαστηρίου, δηλαδή του αρχαίου βωμού, τοποθετούν λείψανα Αγίων.
Επόμενο είναι η φύλαξη και η έκθεση σε ναούς προς τιμητική προσκύνηση λειψάνων Αγίων να προσελκύει το ενδιαφέρον των πιστών από άλλες περιοχές τόσο της χώρας όσο και άλλων ομοθρήσκων και ομοδόξων λαών.
Σ’ αυτή τη κατεύθυνση στρέφετε και το ενδιαφέρον εκείνων που μιλούν και σήμερα περί θρησκευτικού τουρισμού..
Αλλά έχει και άλλες παραμέτρους το ζήτημα. Συγκεκριμένα η Τίμια κάρα του Αγίου Αποστόλου στην πόλη μας επισφράγισε και με το σταυρό του Μαρτυρίου το μεγαλείο ενός μεγαλοπρεπούς ναού που ο πιστός λαός της πόλεως των Πατρών έκτιζε ένα ολόκληρο αιώνα.
Αποτελεί πολύτιμο θησαυρό για την εκκλησία των Πατρών που πολλοί θα ήθελαν να αποκτήσουν.
Διατυπώθηκε λοιπόν από τη Εκκλησία της Ρωσίας το αίτημα μεταφοράς για προσκυνηματικούς λόγους της Τίμιας Κάρα του Αγίου Ανδρέα, στη Μόσχα.
Το εγχείρημα περί ενισχύσεως του θρησκευτικού τουρισμού με την ανάπτυξη επενδύσεων και την προβολή της Πελοποννήσου και ιδιαίτερα της Πάτρας δεν θα πρέπει να εύρει ανταπόκριση.
Προφανώς ο Σεβασμιότατος να μην επιθυμούσε να λάβει μόνος εκείνος, το βάρος της απορρίψεως του αιτήματος. Η παραπομπή του ζητήματος στην Ιερά Σύνοδο θεωρούμε ότι τον διευκολύνει και ελπίζεται να καταβάλει κάθε προσπάθεια στις διαβουλεύσεις μεταξύ των συνοδικών ώστε να υπάρξει αρνητική απάντηση στο αίτημα.
Κατ’ αρχήν θεωρούμε ότι είναι λάθος τακτική αυτό που συμβαίνει με την μεταφορά ιερών εικόνων και λειψάνων σε άλλες περιοχές με το πρόσχημα των προσκυνηματικών λόγων.
Όταν ένας επιθυμεί να προσκυνήσει τη Σεπτή εικόνα της Μεγαλόχαρης στην Τήνο δεν έχει παρά να επισκεφθεί το νησί. Όταν επιθυμεί κάποιος να προσκυνήσει την Τίμια κάρα του Αποστόλου Αγίου Ανδρέου δεν έχει παρά να επισκεφθεί την πόλιν των Πατρών.
Πως άλλωστε θα δικαιολογήσουν τον θρησκευτικό τουρισμό οι θιασώτες του. Όταν αντί να έρχονται στην πόλη μας μεταφέρουμε εμείς τα ιερά μας προσκυνήματα σ’ όσους εκφράζουν αυτή την επιθυμία;
Αλλά και μια άλλη παράμετρος την οποία θα πρέπει να εκτιμήσουν οι συνοδικοί και ο Μητροπολίτης στην κυρία Εκκλησιαστική δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο ναός του Πρωτοκλήτου και τα ιερά μας λείψανα, είναι ποιος και πως θα εγγυηθεί ότι θα επιστρέψει και πάλιν ασφαλώς η Τίμια κάρα του Πρωτοκλήτου στην πόλη μας. Τόσα αεροπορικά και άλλα ατυχήματα συμβαίνουν κατά καιρούς στις μέρες μας. Ποιός θα αναλάβει την ευθύνη αυτή και τι θα συμβεί εάν παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις ,συμβεί το μοιραίο.
Θρησκευτικός τουρισμός με μεταφορά των θησαυρών της Ορθοδοξίας εκτός της περιοχής της πόλεώς μας δεν είναι δυνατόν να νοηθεί. Όσοι το ισχυρίζονται και το προπαγανδίζουν μάλλον δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα αυτού του ζητήματος. Και όσοι παραγνωρίζουν τους κινδύνους μάλλον στερούνται σοβαρότητας.
Εύχομαι να επικρατήσουν συνετές σκέψεις και αποφάσεις ευθύνης….

Λεωνίδας Γ.Μαργαριτης