ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΡΕΛΛΑ

 

 

 Ομιλία  Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Προέδρου Εταιρείας Λογοτεχνών

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΡΕΛΛΑ

 

Η ζωή μας σήμερα υπαγορεύεται από ανένδοτους λογοκριτικούς μηχανισμούς, οι οποίοι τον απογυμνώνουν από κριτήρια ενός αδιάσπαστου νοήματος ανθρωπισμού. Μέσα στην προοπτική αυτού του κόσμου που όλα τείνουν να γίνουν ομοιόμορφα και ομοιόχρωμα, η αείμνηστη φίλη μας πρώην συνεργάτρια μας, Γενική Γραμματέας της Εταιρείας μας μέχρι τη μέρα του θανάτου της, γνωστή συμπολίτης λογοτέχνης και ζωγράφος δημιούργησε   με τη γλώσσα ,τη σκέψη και το χρωστήρα, ένα καλλιτεχνικό πεζογραφικό και ζωγραφικό έργο που είχε κεντρικό πυρήνα τη ζωή και αντιμάχοταν  την πνευματική και ηθική αδράνεια του καιρού μας. Την αείμνηστη, αγαπημένη μας συνεργάτιδα γνωρίσαμε πολύ προ του έτους 1985, τότε που έγραφε τα πρώτα της διηγήματα. Μάλιστα, η Εταιρεία Λογοτεχνών πολύ πριν καταστεί τακτικό μέλος της, είχε προγραμματίσει για την 31η Ιανουαρίου του 1985(βλέπε Εφημερίδα ΑΛΛΑΓΗ 27-1-1985) η διαλεχτή συγγραφέας, όπως αναφέρονταν στο δημοσίευμα, να παρουσιάσει στην αίθουσα του πνευματικού Κέντρου της Εταιρείας(Αγίου Ανδρέου 52) ανέκδοτη εργασία της σε πεζογραφία .Μάλιστα ,η αναγγελία αυτή σημείωνε για τη Μαρία  τα εξής: “Βεβαίως για το ευρύ κοινό η κ. Καρέλα είναι γνωστή σα ζωγράφος, την ερχομένη όμως Πέμπτη 31 Ιανουαρίου και ώρα 8 μ.μ. Θα έχουμε την ευκαιρία να την γνωρίσουμε και ως πεζογράφο.

 Όμως τελικά αυτή η παρουσίαση δεν έγινε, εξ αιτίας της αυθαίρετης επιλογής του τότε προέδρου της Εταιρείας αείμνηστου φίλου Αλέκου Μαρασλή να προκαλέσει την ίδια μέρα και ώρα κοινή σύσκεψη φορέων για πολιτιστικά θέματα, κάτι που είχε ως συνέπεια και τη μοναδική κρίση, που δοκίμασε η Εταιρεία στα σχεδόν σαράντα χρόνια ζωής και δράσης της.

 

Η αείμνηστη Μαρία Καρέλα κατέστη τακτικό μέλος της Εταιρείας μας με ένα βιβλίο στο ενεργητικό της, την συλλογή Διηγημάτων «Αποκοτιές» και μια δεύτερη «Το επιμύθιο σιωπής» με παμψηφεί απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της 11ης Μαΐου 1995.

Στο βιογραφικό της σημείωμα, που συνόδευε την αίτηση εγγραφής της, αναφέρονται τα εξής επιγραμματικά:

Η Μαρία Καρέλα γεννήθηκε ,μεγάλωσε και ζει στην Πάτρα. Τελείωσε τις γυμνασιακές της σπουδές εις τα Αρσάκεια Σχολεία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρεία. Συνέχισε τις σπουδές της εις την Γαλλική γλώσσα στη Σχολή Ουρσουλινών Μοναχών Αθηνών, απ’ όπου απεφοίτησε με άριστα και απέκτησε πτυχίο Γαλλικής (SORBONNE).

Ομιλεί τέσσερες γλώσσες, Γαλλικά ,Αγγλικά, Ιταλικά, Γερμανικά και έχει ασχοληθεί με την λογοτεχνία.

Κείμενα της έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς εις τον Αθηναϊκό και τοπικό τύπο. Είναι γνωστή ζωγράφος και η δουλειά της έχει τύχει της αποδοχής μεγάλης μερίδας του κοινού και κριτικών. Επίσης έχει εντρυφήσει ενεργά εις τα κοινά του τόπου της. Το πρώτο της ξεκίνημα στη λογοτεχνία έκανε με μια συλλογή Διηγημάτων με τον τίτλο «Αποκοτιές» που τυπώθηκε στις εκδόσεις Π.Κούλης της πόλης μας.

 Ο αείμνηστος φίλος και πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας μας Λογοτέχνης Ιστορικός και κριτικός βιβλίου Κώστας Τριανταφύλλου υποδέχθηκε αυτό της το έργο με θερμά λόγια από τη στήλη κριτικής βιβλίου της εφημερίδας  «Πελοπόννησος».. «Έχει το προτέρημα να έχει σύντομα κείμενα δέκα εννιά θα τα πω χρονογραφήματα ,τα δέχομαι και για διηγήματα. Το σπουδαίο είναι, πως είναι σύντομα και καλογραμμένα, δε φέρνουν άχρηστο βάρος λέξεων και φράσεων, διαβάζονται και εκτιμώνται με πλήρη αποδοχή από τον αναγνώστη.

 Η συμπολίτισσα μας δίνει λογοτεχνικά κείμενα ,αυτό είναι που προέχει και ό,τι γράφει είναι τέχνη και μάλιστα με πολύ φως, με πολλή παρατηρητικότητα και απόδοση. Η κ.Καρέλα μας οδηγεί στη σκέψη της και τη δική της λεπτή αίσθηση και το δικό της κόσμο».

Εξίσου επαινετικά σχόλια σε κριτικό του σημείωμα στη ίδια εφημερίδα κάνει για το πρώτο της βιβλίο και ο λογοτέχνης και δημοσιογράφος αείμνηστος και αυτός σήμερα Γιάννης Καραλής: «Τώρα μας αιφνιδίασε με την κυκλοφορία ενός κομψού τόμου αφηγημάτων, που το τιτλοφορεί «Αποκοτιές». Λέγω μας αιφνιδίασε τόσο το περιεχόμενο όσο και ο τρόπος γραφής φανερώνουν πεζογράφο με γνώση της γλώσσας και της αρχιτεκτονικής του μικρού αφηγήματος ,που είναι από τα δυσκολότερα είδη του λόγου». Η ίδια η συγγραφέας σε συνέντευξη της και σε ερώτηση της δημοσιογράφου να περιγράψει τη διαδρομή που την οδήγησε στην έκδοση του πρώτου της βιβλίου «Αποκοτιές» σημειώνει: Διαδρομή δεν υπήρξε. Από τη στιγμή που ένιωσα τον εαυτό μου μέσα στη χρονική ηρακλήτεια ροή, γράφω συναισθηματικά, αποτυπώνοντας στο χαρτί ερεθίσματα, προβληματισμό, οργή, αμηχανία…Όλα όσα ανακατεμένα μαζί με τον οίστρο κάνουν το λόγο δημιουργικό!». Το 1995 έρχεται το δεύτερο βιβλίο διηγημάτων και αυτό με τον τίτλο «Το Επιμύθιο σιωπής» που κυκλοφορεί από τις ίδιες εκδόσεις Π. ΚΟΥΛΗΣ. Ο Κώστας Τριανταφύλλου θα καταπιαστεί και με το δεύτερο βιβλίο της Μαρίας στη στήλη του ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ της εφημερίδας “Πελοπόννησος” γράφει: «Ένα από τα ενδιαφέροντα του φιλολογικού βιβλίου είναι πως τα θέματα και οι μορφές όλων αυτών των πεζογραφημάτων είναι από την Πατρινή ζωή και μάλιστα των τελευταίων χρόνων. Είναι ωραίο να βλέπουμε να μεταφέρονται στο χώρο της Τέχνης τα σύγχρονα γεγονότα της καθημερινής ζωής με μια ευαισθησία και αντίληψη, που μόνο ένα λογοτεχνικό ταλέντο μπορεί να προσφέρει. Όλα αυτά τα έχει το νέο άκρως συμπαθητικό και καλογραμμένο βιβλίο της διαλεκτής συμπολίτισσας διανοήτριας». Το 1996 έρχεται το τρίτο κατά σειρά βιβλίο της Μαρίας και αυτό συλλογή Διηγημάτων με τον τίτλο «IN MEMORIAN» από τις ίδιες εκδόσεις της πόλης μας.

 Το τρίτο αυτό πόνημα της Μαρίας η κριτική το υποδέχθηκε με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια και ήταν πιο πολλοί ο πνευματικοί άνθρωποι που ασχολήθηκαν διάβασαν και κατέθεσαν δημόσια τον κριτικό τους λόγο. Πέρα από τον Κώστα Τριανταφύλλου, ο οποίος καταθέτει και πάλι τα καλά του λόγια, για τη συγγραφέα και το έργο κρατικά σημειώματα δημοσιεύσαν ο Λογοτέχνης και Δημοσιογράφος Γιάννης Καραλής, η Φιλόλογος –Διευθύντρια Λυκείου Δήμητρα Γκότση ,ο Σταύρος Ιντζεγιάνης κ.α. ‘Όπως σημειώνει η ίδια στο έργο της αυτό, άξονας και ουσίας της δόμησης των διηγημάτων της είναι πια οι ανθρώπινες σχέσεις, με τις όποιες αλληλεξαρτήσεις που αλλοτριώνουν συχνά την ουσία του ατόμου και διαμορφώνουν τρόπους συμπεριφοράς. Πρόκειται για μια απόπειρα ψυχογραφήματος, μια ενδοσκόπηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και μια πιο ολοκληρωμένη και ώριμη ματιά στις κοινωνικές αντιπαραθέσεις, που παραποιούν τον τρόπο διαβίωσης σ’ ένα χώρο θυτών και θυμάτων».

Το 1997 θα ακολουθήσει μια τέταρτη κατά σειρά συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο «Τραπεζ» από τις ίδιες που εκδόθηκαν και οι προηγούμενες συλλογές της, Εκδόσεις Π. Κούλη.

 Την ιδία υποδοχή δέχθηκε και τούτο το έργο της Μαρίας Το 2000 θα δει τη δημοσιότητα και το πρώτο της μυθιστόρημα από τις γνωστές πανελληνίως Εκδόσεις «Νέα Σύνορα». Με τον τίτλο: «ΠΑΤΡΙΝΕΛΛΑ» Το μυθιστόρημα αυτό είχε πανελλήνια απήχηση αφού θα παρουσιαστεί στη Αθήνα στη Ζάκυνθο, στην Θεσσαλονίκη, στο Μεσολόγγι και στην πόλη μας. Όπως εύγλωττα υποδηλώνει και ο τίτλος του βιβλίου, στις σελίδες του ο αναγνώστης θα συναντήσει έμμεσες και άμεσες αναφορές στην πόλη μας καθώς και σε υπαρκτά πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας περασμένων δεκαετιών, ενώ δε λείπουν βέβαια και οι περιγραφές χαρακτηριστικών και γραφικών σημείων της Πάτρας. Είναι δε τόσο καταιγιστική η δράση και τόσο συναρπαστική η πλοκή του βιβλίου, που αξίζει να σημειωθεί ότι ο μύθος επιλύεται μόλις στην τελευταία σελίδα, κρατώντας σε διαρκή αγωνία τους αναγνώστες.

 Το 2002 θα κυκλοφορήσει το δεύτερο κατά σειρά μυθιστόρημα της Μαρίας Καρέλα με τον τίτλο: «Δύο καλοκαίρια στο Ονειροδρόμιο».

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που, όπως λέει η ίδια η συγγραφέας του , θα το ονόμαζε ψυχογράφημα. Επεξεργάζεται λίγο-πολύ διχασμένες συνειδήσεις ανθρώπων οποιουδήποτε βεληνεκούς μέσα από τον κοινωνικό ιστό.

 Καταπιάνεται με διαφόρους ανθρώπους, όπως δημοσιογράφους, γιατρούς, ψυχολόγους, καθηγητές απλούς καθημερινούς χαρακτήρες και πρόσωπα.

 Είναι ένα βιβλίο που εχει ξεκάθαρα πατρινό χρώμα και ξεκινάει σαν αναφορά από το 1900 μέχρι το 1950 παρακολουθώντας την ιστορία μίας οικογένειας.

 Μέσα σε αυτές τις δεκαετίες ο αναγνώστης βλέπει την εξάπλωση και εξέλιξη της Πάτρας, αλλά και τη διαφοροποίηση της συγκεκριμένης οικογένειας. Πώς εκπίπτει από τα πλούτη και τα μέλη της στρέφονται το ένα εναντίον του άλλου.

 Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μια έκπληξη, που υποχρεώνει τον αναγνώστη να μη διακόψει την ανάγνωση, για να φτάσει το δυνατόν ταχυτέρα στην αποκάλυψη.

 Το 2004 από τις εκδόσεις ΕΛΑΤΗ κυκλοφόρησε το τρίτο κατά σειρά μυθιστόρημα της με τον τίτλο «Ηλιοβασίλεμα στο Μετζάο»

 Με το νέο της αυτό μυθιστόρημα η Μαρία Καρέλα εδραιώνεται στο χώρο του Μυθιστορήματος αναπλάθοντας βιώματα γεγονότα, περιστατικά και πολύτιμα φυλακτά της μνήμης.

 Η συγγραφέας αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα, που διαδραματίζονται σε τέσσερες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.

Εκεί που επιμένει και ρίχνει δυνατό και άπλετο φως, είναι η Μικρασιατική τραγωδία ,η δίκη των έξι και ο ερχομός των προσφύγων στην Πάτρα. Παραθέτει ακόμη σημαντικές πληροφορίες και εύστοχες παρατηρήσεις για τους πρόσφυγες της Πάτρας, δηλαδή για την αντιμετώπιση που έτυχαν και για τη μεγάλη τους προσφορά σε πολλούς τομείς.

 Το τέταρτο μυθιστόρημα της Μαρίας Καρέλα θα κυκλοφορήσει το 2006 από τις εκδόσεις ΕΛΑΤΗ με τον τίτλο :«ΠΕΤΡΙΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ». Οι μνήμες είναι βαριές και ένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να τις σηκώσει μόνος του. Η μνήμη είναι ακριβή και θέλει πολλά «λαβωμένα χέρια». Οι παλιοί έδειχναν στους νέους πώς να σηκώσουν το βάρος του φωτός και εκείνοι έδειχναν τη δύναμη του μέλλοντος που δεν ξέχασε το παρελθόν. Σιγά-σιγά το αγνοούμενο requiem γίνεται ακόμη και πιο έντονο. Οι ξεχασμένες ψυχές ζουν και πάλι τις πέτρινες μνήμες.

Το πέμπτο μυθιστόρημα της Μαρίας Καρέλα θα έλθει και αυτό από τις εκδόσεις ΕΛΑΤΗ το 2.008 και φέρει τον τίτλο :"ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΟΦΙΤΑΣ”και θα γίνει δεκτό με θετικές κολακευτικές κριτικές τόσο από τους ειδικούς όσο και από το αναγνωστικό κοινό.

Θα ακολουθήσει το έκτο μυθιστόρημά της με τον τίτλο: “Εις τας αυλάς” που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κ.Μ.ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ το έτος 2011,με το οποίο προσπάθησε η συγγραφέας να δώσει αναγλυφα μιά εποχή  αρκετά μακριά μας -αρκετά κοντά μας  όπου τη ζωή τη διέπει ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοεκτίμηση,

πράγματα ξεχασμένα εδώ και καιρό στο σεντούκι του χρόνου και της μνήμης. Η σημερινή μας Πάτρα απέχει δυστυχώς, πόρρω της παλιάς  με αποτέλεσμα τα συναισθήματα που μας καταλαμβάνουν σήμερα να είναι θλίψη, πίκρα, απογοήτευση. Γιατί εκείνοι οι χρόνοι οι ζηλευτοί έχουν φύγει ανεπιστρεπτί.

 

Το τελευταίο της  βιβλίο που όπως αποδείχθηκε ήταν και το κύκνειο άσμα της στο χώρο της λογοτεχνίας και της ζωής ,ήταν αυτό που και παρουσιάσθηκε λίγο πριν έρθει το μαντάτο του προβλήματος υγείας που αντιμετώπισε και αποτέλεσε τον καταλύτη της τελευταίας περιόδου της ζωής της.

Πρόκειται για το μυθιστόρημα με τον τίτλο “ΚΟΚΚΙΝΟΒΡΑΧΟΣ”, όπου η Μαρία αφού εγκατέλειψε τη θητεία της στο κοινωνικό και ηθογραφικό  μυθιστόρημα . Αυτοαποδέχεται την πρόκληση να ασχοληθεί με  το θρίλερ. Ένα είδος` που η συγγραφέας επιδιώκει βήμα το βήμα τον αιφνιδιασμό και την ανατροπή σε σημείο που ο αναγνώστης παρακολουθεί  την εξέλιξη των γεγονότων με κομμένη την ανάσα. Έχτισε υπομονετικά ένα πολυπρόσωπο “θεματικό” όπου οι ανατροπές  έχουν τον πρώτο λόγο. Στόχος του είναι η απορρόφηση του αναγνώστη να βρει τις λεπτές ισορροπίες και να βρει την κάθαρση στο επιμύθιο. Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια τολμηρή όπως σημειώθηκε και κατά την παρουσίαση του συγγραφική καινοτομία όπου το μυθιστόρημα εξελίσσεται σε ένα αγωνιώδες σ’ ένα δραματικό θρίλερ δημιουργώντας ένα θαυμάσιο σύνθετο λογοτέχνημα.

Πέρα από το μυστηριώδες της  πλοκής του ,το βιβλίο της Μαρίας χαρακτηρίζεται από μια γλωσσική ,φιλολογική και λογοτεχνική αρτιότητα. Αξιόλογη είναι και η περιγραφή των τοπίων όπως και των χαρακτήρων των ανθρώπων που εμπλέκονται στο μύθο του έργου. Η συγγραφέας αποδεικνύεται βαθύς γνώστης της ανθρώπινης φύσης και των αδυναμιών της.

 Θεωρώ να σημειώσω πως την αποψινή μου αναφορά στο συνολικό συγγραφικό έργο της Μαρίας Καρέλα το πράττω πρώτα-πρώτα για μια συνεργάτιδα, τη Γενική Γραμματέα της Εταιρείας Λογοτεχνών τιμητική θέση την οποία διατήρησε μέχρι της τελευταίας στιγμής της εξόδου της από τη ζωή έπειτα από μια ηρωική θάλεγα μάχη με τον ανίκητο δράκοντα της εποχής  μας αλλά και σε ανταπόδοση των παρουσιάσεων του δικού μου έργου σε ειδικές τιμητικές εκδηλώσεις και σε εκτός Πατρών παρόμοιες αλλά και για την κριτική της αποτίμηση σε περιοδικά και εφημερίδες.

Μαρία νοιώθω ανάλαφρα μια και ανταπέδωσα μέρος των όσων έπραξες για την Εταιρεία και προσωπικά για την ταπεινότητά μου.

Μαρία μας καλή αντάμωση...Το έργο σου θα σε θυμίζει εις τον αιώνα. Πέρασες επάξια στην Αχερουσία. Με το έργο σου πέρασες στην Αθανασία...