ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΗ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ:"ΓΑΜΗΛΙΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ"
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ένα αληθινό κειμήλιο της νεότερης ιστορίας μας έρχεται να προστεθεί στην παρακαταθήκη μνήμης του έθνους μας. Είναι η εξιστόρηση της στρατιωτικής ζωής του Γεωργίου Μαργαρίτη, από την Κελεβή της Ηλείας, κατά τον πόλεμο του 1940-41. Και δεν νομίζουμε να μιλάμε υπερβολικά, γιατί κάθε συμβολή -μικρή ή μεγάλη- στην ιστορία μας είναι ευπρόσδεκτη, ανεξάρτητα από το «βάρος» της, αφού το έμπειρο μάτι του ερευνητή όλο και κάτι θ’ ανιχνεύσει.
Γεννημένος το 1912, ζούσε ειρηνικά στο χωριό του. Την 27η Οκτωβρίου 1940 παντρεύτηκε, αλλά την επομένη το πρωί οι καμπάνες της εκκλησίας τον πήραν από τη νυφική παστάδα και τον πήγαν στα βουνά της Αλβανίας για να πολεμήσει τον ιταμό Ιταλό εισβολέα. Στα γεράματά του, με παρότρυνση του γιου του Λεωνίδα έγραψε τις αναμνήσεις του, αυτές που τόσα χρόνια αφηγούνταν στα παιδιά του. Με τη φροντίδα του ίδιου γιου του δημοσιεύεται το κείμενο της αφήγησής του, καθώς και οι επιστολές που έστελνε στη μητέρα του και τη νιόπαντρη γυναίκα του.
Η αφήγηση ξεκινάει από την αναχώρηση του Μαργαρίτη και άλλων συμμαχητών του από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Γαστούνης. Πρώτη γεύση της φρίκης του πολέμου στην βομβαρδισμένη από τους Ιταλούς Πάτρα. Απ’ εκεί γίνεται η προώθηση των μαχητών στο μέτωπο με διάφορα μέσα. Στη Μαζαρακιά της Θεσπρωτίας ο Μαργαρίτης δέχεται τα πρώτα πυρά από ιταλικά αεροπλάνα. Στο χωριό Αχλαδιά μια γυναίκα, μόλις αντιλήφθηκε ότι ήσαν Έλληνες στρατιώτες, είπε: «Σε ευχαριστώ, Θεέ μου, που είδα Ελληνικό Στρατό». (Ας το προσέξουν αυτό οι ποικιλώνυμοι αποδομητές της εθνικής μας Ιστορίας). Κοντά στο χωριό αυτό έρχονται σ’ επαφή με τον εχθρό και συλλαμβάνουν αιχμαλώτους. Ακολουθεί περιγραφή συγκρούσεων στον Άγιο Νικόλαο, όπου δεν δίστασε να ριψοκινδυνεύσει: «Η μάχη ήταν άνιση. Πήραμε το ύψωμα. Σε μια αντεπίθεση, μάς το πήραν πάλι, οπότε άρχισε να νυχτώνει. Είχα ακόμη τρεις ταινίες οπλοπολυβόλου. Άφησα τις ταινίες αυτές κοντά στο σκοπευτή και πήγα σέρνοντας για να φέρω πυρομαχικά. Όταν επέστρεψα φορτωμένος με τα πυρομαχικά είδα τον Ταγματάρχη ακουμπισμένο σε μια ξερολιθιά. ‘Πού πας’, μου είπε. Αφού του εξήγησα πού ήμουν, μου απάντησε: ‘Άστα αυτά τα πυρομαχικά και κάθισε εδώ κοντά. Έχουμε κάνει έφοδο, το ξαναπήραμε το ύψωμα’». Γίνεται προέλαση στη Β. Ήπειρο. Κατά τις σφοδρές μάχες για την κατάληψη του υψώματος 613 σκοτώθηκε ο λοχαγός Α. Παπαντωνίου. Λέει ο Μαργαρίτης: «Πήγα τον είδα, είχε το στόμα ανοιχτό, του σκέπασα το πρόσωπο, και τον ακούμπησα σε μια πέτρα να φαίνεται καθιστός. Θα τον παραλάμβαναν οι τραυματιοφορείς». Περαιτέρω μας δίνει μιαν ανθρώπινη σκηνή μέσα στην απανθρωπιά του πολέμου: «Η ώρα ήταν 4 το απόγευμα και στη διαδρομή βρήκα έναν Ιταλό τραυματία χωμένο σε ένα αντίσκηνο χωρίς στύλους. Το είχε πάνω του σε μια γωνία μιας μάντρας και βογκούσε. Από πάνω από το αντίσκηνο είχε χιόνι, χιόνιζε όλη νύχτα. Από περιέργεια κλώτσησα ελαφρά το αντίσκηνο, και είδα τον Ιταλό που μου έδειχνε το πόδι του. Μου ’λεγε πως έχει τραύμα στο μπούτι. Του έδινα λίγη κουραμάνα δεν την ήθελε, πήρα την καραβάνα του και του έβαλα μια χούφτα σταφίδα, του έφτιαξα κι ένα τσιγάρο, το άναψα και του το έδωσα». Σκοτώθηκε κι ο ταγματάρχης Ν. Καραλής: «Τον χάσαμε από δικό του λάθος (παρατηρούσε με τα κιάλια του απροστάτευτος τα αεροπλάνα στη μέση της ασφάλτου κοντά στο Μπόρσι)». [Ας το ξανασκεφθούν αυτοί που διατείνονται ότι στον πόλεμο αγωνίστηκαν κι έχυσαν το αίμα τους μόνο οι απλοί στρατιώτες…]. Για την κατάληψη του υψώματος 613 (Κηπαρού) πολέμησε το 12ο Σύνταγμα Πεζικού. Στην τριήμερη αυτή μάχη (15-17 Δεκεμβρίου 1940), στρατιώτες από την Πάτρα, την Ηλεία, τη Ζάκυνθο και την Κεφαλλονιά με τις ξιφολόγχες τους έβγαλαν τους εχθρούς από τις οχυρώσεις τους και κατέλαβαν αυτό το στρατηγικής σημασίας ύψωμα.
Ο Μαργαρίτης ζει τη φρίκη του πολέμου. Τον θάνατο, το χιόνι, τη στέρηση, τις …ψείρες. Ζεί και στιγμές έξαρσης, όταν προχωράει με τον νικηφόρο στρατό μας βαθειά στη Βόρειο Ήπειρο. Και γνωρίζει την πικρή στιγμή που ο νικηφόρος στρατός μας αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει, όταν μας επιτέθηκαν οι σιδηρόφρακτες στρατιές των Γερμανών. Ύστερα από εξάμηνους αγώνες, από την πρώτη γραμμή του μετώπου επέστρεψε πεζός, όπως έκαναν και οι άλλοι συμμαχητές του, στο σπίτι του.
Στο παράρτημα δημοσιεύονται αφηγήσεις και άλλων μαχητών του υψώματος 613 (του Πυργιώτη Κάρολου Καντούνη και των Πατρινών δικηγόρων Βασίλη Τσούκαλη, Ανδρέα Σινούρη και Κώστα Τριανταφύλλου), και το σύνολο των επιστολών που έστελνε ο Μαργαρίτης στους δικούς του. Απευθύνεται στη μητέρα του και τη νιόπαντρη γυναίκα του. Τις φιλάει «γλυκά», αλλά στη σύζυγό του είναι πιο διαχυτικός: «Σε φιλώ γλυκά-γλυκά στο στόμα». Πληροφορεί για τις μετακινήσεις του, ενδιαφέρεται για τη ζωή τους, στέλνει χαιρετισμούς στους συγγενείς του. Το παράπονό του: «Δεν έχω φάκελα. Από αυτό να καταλάβετε που δεν έχω στείλει ένα γράμμα του αδελφού μας Θεοχάρη και θα το έχει παράπονο. Και σας παρακαλώ αγαπητή σύζυγος να μου στείλετε και φάκελα να ευχαριστήσω όλους τους δικούς μας. Τώρα σας κάνω γράμμα και φάκελο δεν έχω να το στείλω και θα ζητήσω από τα παιδιά αν έχουν». Αυτός που καθημερινά αντίκριζε τον θάνατο και έθετε σε κίνδυνο το πιο πολύτιμο αγαθό, την ίδια του τη ζωή, δεν διέθετε ευτελούς αξίας φάκελα για να γράψει στους δικούς του…
Ο μαχητής Μαργαρίτης δεν έχει ιδιαίτερη μόρφωση. Είναι λιτός στην έκφρασή του, αυθεντικός, ειλικρινής. Δεν υπεισέρχεται σε θέματα πολιτικά ούτε κάνει χαρακτηρισμούς. Όχι, βέβαια, γιατί δεν είχε άποψη, αλλά πρωτίστως γιατί θέλησε να παραδώσει τη δική του μαρτυρία από τα πεδία των μαχών, εκεί όπου κρινόταν η τύχη της τιμής της πατρίδας. Ο ερευνητής μελετώντας προσεκτικά το κείμενό του θα καταλάβει πολλά. Δεν θα έχει μπροστά του την αφήγηση ενός λογίου που θα εξωράιζε τα γραφόμενά του, αλλά ενός απλού νέου της ηλειακής υπαίθρου που βρέθηκε να πολεμάει στα τραχιά βουνά της Αλβανίας «τοις ’κείνων ρήμασι πειθόμενος».
Είμαστε ευγνώμονες στον γιο του Λεωνίδα Μαργαρίτη που διέσωσε τα κείμενα και τις επιστολές του πατέρα του και μας παρέδωσε μια νέα πηγή της Ιστορίας μας.
Αθανάσιος Θ. Φωτόπουλος
πρ. Επίκ. Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
στο Πανεπιστήμιο Πατρών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου