Η ΚΕΛΕΒΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

Η ΚΕΛΕΒΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

 

                                  Λεωνίδα Γ.Μαργαρίτη Επιτ.Δικηγόρου

                         Προέδρου Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ. Ελλάδος

 

Η ονομασία που είχε αρχικά ο οικισμός του χωριού μου ήταν Κελεβή. Μια ονομασία για την οποία έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα πολλές ερμηνείες προέλευσης από ερευνητές και ιστορικούς μελετητές.

Η πιο λογική και γραμματολογική εξήγηση στην οποία είχα καταλήξει, όταν καταπιάστηκα να γράψω το 1962 το ιστορικό σημείωμά μου «Ο ΚΟΡΟΙΒΟΣ», ήταν πως το όνομα προέρχονταν από τον πρώτο οικιστή Τούρκο αξιωματούχο, που κατείχε την μεγαλύτερη έκταση γης στην περιοχή στον οποίο απέδωσα το όνομα Κελέμ Μπέη παρασυρμένος και από τις ονομασίες όμορων οικισμών όπως, Σαμπάν-αγα =Αγία Μαύρα, Μουσουλού-μπεη =Λευκοχώρι, Σουλεϊμάν-αγα -Μυρσίνη, Ιμαμ-Τσαούση =Κέντρο, Σελίμ Τσαούση =Παλαιοχώρι, κ.λ.π.

 Τότε διατύπωσα την άποψη, μια και δεν είχα στη διάθεσή μου πηγές πληροφοριών, ότι το όνομα ήταν τούρκικο από τον αξιωματούχο Τούρκο Κελέμ-μπεη που με την πάροδο του χρόνου και τη συνεκφώνηση του ονόματος με το αξίωμα του, έγινε από Κελέμπεης σε Κελεμπής και στη συνέχεια από Κελεμπής, Κελεβή. Η εκδοχή αυτή, που είχε μια ετυμολογική και λογική βάση επικράτησε.

Προς την εκδοχή αυτή συγκλίνει και η άποψη περί της προελεύσεως του ονόματος από την τούρκικη λέξη Τσελεμπί ή Τσελεπή που σήμαινε τον ευγενή, τον κύριο, τον πεπαιδευμένο.

 Το όνομα «Τσελεμπί» είναι τουρκικής προέλευσης και συχνά δινότανε σε βασιλιάδες (Μωάμεθ ο Α΄) και σε πρίγκιπες, όπως στους γιούς του Βαγιαζίτ. Με το όνομα αυτό αποκαλούσαν στο Ικόνιο μόνο τον αρχηγό των Μεκτασήδων ή τον αρχηγό του τάγματος των Μελβεβήδων, τον επιλεγόμενο και Μελβανά –χουνκιάρ. Μεταφορικά το όνομα Τσελεμπή ή Τσελεπής χρησιμοποιείτο για να εκφράσει τον άρχοντα, τον αφέντη, κοινώς το αφεντικό.

Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία είναι πιθανή η εκδοχή, να έλαβε ο οικισμός το όνομα Κελεβή, από κάποιον αφέντη της περιοχής Τσελεμπή που στη συνέχεια λόγω μακροχρόνιας χρήσης και παραφθοράς έγινε το τσέ σε Κε, το μπί σε βή και το Τσελεμπή σε Κελεβή.

          Ο Γυμνασιάρχης Παναγιώτης Ανδριόπουλος στο έργο του «Οικιστικά στοιχεία και Χριστιανικά Μνημεία του τ. Δήμου ΄Ηλιδας και Ελίσας»22 συγκλίνει προς την άποψή μας και υποστηρίζει ότι: «επικρατέστερη εκδοχή είναι πως το όνομα του χωριού Κελεβή προέρχεται από τον πρώτο σε έκταση γης κάτοικο της περιοχής. Μάλιστα σημειώνει ότι δεν επικράτησε να λέγεται, όπως στις άλλες περιπτώσεις στου Κελεβή, όπως στου Σαμπάναγα ή στου Μουσουλούμπεη αλλά στην Κελεβή, στην περιοχή, ιδιοκτησία Κελεβή, που κατάντησε και να λέγεται και να γράφεται η Κελεβή.

          Η εκδοχή αυτή, σημειώνει περαιτέρω ο εν λόγω συγγραφέας, που υποστηρίζεται από μερικούς πως λέγονταν αρχικά παραφθαρμένα Κέλε-γη = Κοίλη γη ή κοίλο πέρασμα, λάκκωμα γι’ αυτό και Κοίλη-βή = κοίλη διάβαση και ότι σήμαινε το κέντρο της Κοίλης ΄Ηλιδας, δεν φαίνεται να στηρίζεται σε κάποια πηγή ή πραγματικό έρεισμα, με αποτέλεσμα να θεωρείται φανταστική η λύση της προέλευσης του ονόματος.»

          Ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Εταιρείας Ηλειακών Μελετών Κωνσταντίνος Ν. Ηλιόπουλος, στην εργασία του: «Το Τοπωνυμικό της Ηλείας»3 που δημοσιεύθηκε αρχικά το 1948 στο Φιλολογικό περιοδικό «ΑΘΗΝΑ» και αναδημοσιεύτηκε με προσθήκες και βελτιώσεις στον Στ΄ τόμο της Επετηρίδας Ηλειακών Μελετών4 αναφέρει τα εξής για την προέλευση του ονόματος του χωριού : «Κελεβή η, Χωρίον του τ. δ. ΄Ηλιδος. Η τοπωνυμία αυτή ίσως προήλθεν εξ ανδρωνυμικού επωνύμου. Ίσως θα ηδύνατο να συσχετισθή προς το εν αχρονολογήτω εγγράφω CDXXXII αναφερόμενον : «Μαρία γυνή Τσελεβού»5

Ο φίλος τοπωνυμιολόγος Δικαίος Βαγιακάκος εθεώρησε την ηλειακήν τοπωνυμίαν Κελεβή ως έχουσαν σχέσιν προς την τοπωνυμίαν της Μάνης Κελεφά, και ότι εις το ηλειακόν Κελεβή πρόκειται ο τύπος Κελεφή (διά την δυνατήν εναλλαγήν των χειλικών β, φ) και ότι εις ταύτα πρέπει να αναζητηθή το μεταγενέστερον επίθετον κελεφός(=λεπρός) όπερ ο Γ. Χατζιδάκις ηρμήνευσεν εκ του αρχαίου κέλυφος, δηλ. κελυφός, και δι’ αφομοίωσιν και επίδρασιν του λ. Κελεφός 6

Όμως πέρα από τις ανωτέρω απόψεις που διατυπώθηκαν για την προέλευση του ονόματος υπάρχει και μια, σύμφωνα με την οποία το όνομα Κελεβή είναι καθαρά Ελληνικό όνομα.

          Η λέξη Κελέβη στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει κεραμικό ή μεταλλικό αγγείο ρευστών. Το αγγείο αυτό, ήταν μια παραλλαγή του κρατήρα στον κλασικό του τύπο. Είχε δύο κάθετες υψηλές λαβές εν είδει κιόνων και χρησιμοποιείτο κυρίως στις σπονδές και τις θυσίες αλλά και σα μέσο άντλησης υγρών και ενίοτε σαν κύπελλο.

          Στο έργο του Ν. Γ. Πολίτου «Λαογραφία της Μακεδονίας» όπου γίνεται λόγος στις τρεις μοίρες που έρχονται να μοιράνουν το νεογνό, γίνεται αναφορά στη λέξη Κελέβη7. Σημειώνονται επί λέξει τα εξής:

«… Εν μεταφράσει δημώδους κουτσοβλαχικού άσματος έχει την λέξιν Κελέβην, άγνωστον τινά κουτσοβλαχικήν μεταφράζων ούτω, διότι δεν παρατίθεται το κείμενον του άσματος και εν τη περιγραφή του εθίμου του Κλήδονα λέγει ότι «αι νεάνιδες εξέρχονται έχουσαι εκάστη ομάς ανά μίαν ανθοστόλιστον κελέβην (αγγείον) εν τω οποίω ρίπτουσι το σημάδι».

 Η λέξις κελέβη, ήτις εσήμαινεν είδος ποτηρίου, ετέθη ίσως ως αρχαιοπρεπεστέρα της λαγήνου ήτις έχει τους αυτούς τίτλους αρχαίας ευγενείας και σημαίνει ακριβώς το ίδιο πράγμα, το οποίο θέλει να δηλώσει ο συγγραφεύς, αλλ’ έχει το ατύχημα να είναι γνωστή και κοινοτάτη».

          Από τα παραπάνω προκύπτει ότι είναι πολύ πιθανό,το όνομα του χωριού Κελεβή,να είναι καθαρά Ελληνικό από κάποιον που λέγονταν Κελέβης ή Κελεβής και πήρε το όνομα αυτό είτε απ’ ευθείας από το αγγείο ή του το απέδωσαν ως παρώνυμο, επειδή πιθανόν να ήταν ο ίδιος κατασκευαστής παρομοίων αγγείων.

          Μια εξεζητημένη άποψη που βεβαίως δεν προκύπτει από γραπτές πηγές αλλά από μια προφορική μαρτυρία του υπερήλικα τότε αδελφού του παππού μου Ανδρέα Γ. Μαργαρίτη, είναι και αυτή που σχετίζει την ονομασία του χωριού με τη λέξη κελεφός και του αποδίδει την ονομασία Κασιδοχώρι.

Την εκδοχή αυτή καταχώρησα το 1962 στην εργασία μου «Ο ΚΟΡΟΙΒΟΣ»8 χωρίς ωστόσο να την συμμερίζομαι και να είναι γνωστή σε μένα η σημασία της λέξης, κελεφός.

Η εκδοχή αυτή προσεγγίζει τις απόψεις του Βαγιακάκου που διατυπώσαμε παραπάνω για τον τύπο κελεφά-κελεφός που σημαίνει λεπρός. Κάτι σχετικό (κοινή νόσος άχωρ-αλωπεκία) σημαίνει και η λέξη κασίδα, εκτός από τη σημασία που είχε επί ρωμαϊκής εποχής δηλαδή το μεταλλικό κράνος των πολεμιστών που προστάτευε την κεφαλή τους.

 Η λέξη, κασίδης (Κασιδιάρης =ονομασία χείμαρρου της περιοχής Αμαλιάδος), χαρακτηρίζει τον πάσχοντα από κασίδα ( τη νόσο άχωρ) δηλαδή τον κελεφό= κασιδιάρη. Συνεπώς χωριό των κελεφών = Κασιδοχώρι, (Κελεφή – Κελεβή = Κασιδοχώρι). Χωριό με το ίδιο όνομα υπάρχει στην περιοχή Μεγαλουπόλεως Αρκαδίας.

 Αυτή η προσέγγιση είναι ίσως από τις πλέον απίθανες για να εκφράζει την πραγματικότητα. Ωστόσο την παραθέτουμε, για να υπάρχει μια εξήγηση των όσων περί Κασιδοχωρίου γίνεται λόγος στην πρώτη εργασία μου. Πιθανόν την ονομασία αυτή να είχε ο οικισμός, πριν λάβει το όνομα Κελεβή, μια και σύμφωνα με την παράδοση, η νόσος άχωρ τα παλιά χρόνια ήταν αρκετά διαδεδομένη στην περιοχή.

Την λύση στο πρόβλημα του ονόματος θεωρώ πως μας δίδει ο ερευνητής των Ενετικών Αρχείων Κωνσταντίνος Δ. Μέρτζιος.

Από την έρευνά του στα αρχεία των Ενετικών Αρχών αντέγραψε όσα ενδιέφεραν την περιοχή μας και τα παρέδωσε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών. Εκεί φυλάσσονται μέχρι σήμερα σε ένα τόμο και είναι γνωστά σαν «Κώδικας Μέρτζιου»9.

          Από τον Κώδικα Μέρτζιου έχουμε τις παρακάτω πληροφορίες:

 

          ZANTE 14 Giugno 1623

«…il dottor Cernovichio medico ando in Morea a medicar quel Celebi

persona di grande autorita che,essendo malato, l’ ha ricercato… »

 και σε μετάφραση:

ΖΑΚΥΝΘΟΣ 14 Ιούνιος 1823

          «…ο γιατρός Τσερνοβικιομέντικο πήγε στο Μωριά για να θεραπεύσει εκείνο τον Τσελεμπή, άτομο μεγάλης εξουσίας, ο οποίος όταν αρρώστησε τον ζήτησε.

 

ZANTE 20 Gennaio 1624

«…intesi uit imamente che Avdi Bassa il guale gia poco tempo hedde ancora il governo di Morea,lo haveva ottenuto di nuovo con grosso donativa al Capudan da mar e che un suo figlio ha ottenuto il governo di Santa Maura..dopo guesta notizia mi sono capitate lettere del Celebi di Gastuni per nome di esso Bassa nelle quail ani ricerca che io gli present i come al solito il regalo, all’ arrivo che detto Bassa fara a Patrasso.Et perche,gia tre mesi,io convenni mandar un simile presente al Bassa suo Precessore,mi trovo sprovvisto, havendo anche, nove mesi prima inviate un altro, a quello che era allora Sanzacco; vedendo cosi frequenti i mutamenti, ho sentito dispiacere di non esser in grado di far il presente, Siccome abbiamo disogno di esser in buona amicizia con loro per il disogno che ha quest’ Isola di provvedersi di grani e carnami dalla Morea,ho fatto risposta al Celebi che procurero il regalo e glielo mandero con altra occasione…»

και σε μετάφραση:

 

          Στην εγγραφή της 20^ης Ιανουαρίου 1624 ΖΑΚΥΝΘΟΣ 20 Ιανουάριος 1624 ο Celebi (Κελεβή ) της Γαστούνης γράφει για υπόθεσή του.

Κατά ακριβή μετάφραση γράφει τα εξής:

 «Μετά από την είδηση έλαβα γράμματα από τον Τσελεμπή της Γαστούνης στο όνομα του Αβδή Πασά, στα γράμματα μου εξηγούσε ότι έπρεπε να παρουσιάσω όπως συνήθως συμβαίνει το δώρο μου στον Πασά κατά την άφιξή του στην Πάτρα. Και επειδή ήδη εδώ και τρεις μήνες είχα στείλει ένα παρόμοιο δώρο στον προκάτοχό του Αβδί Πασά, ξαφνιάστηκα πάρα πολύ, γιατί έχοντας πάλι στείλει ένα άλλο δώρο εννιά μήνες πριν σ’εκείνον που ήταν τότε άρχοντας δεν το περίμενα… βλέποντας τις τόσο τακτικές αλλαγές εξουσίας δυσανασχέτησα και δεν ήμουν σε θέση να κάνω δώρο. Επειδή όμως είχαμε ανάγκη την φιλία του Πασά κι επειδή είχε ανάγκη αυτό το νησί ( Ζάκυνθο) να εφοδιάζεται στάρι και κρέας από το Μωριά έστειλα απαντητική επιστολή στον Τσελεμπή ότι θα φροντίσω για το δώρο και θα το στείλω με μια άλλη ευκαιρία..»

 

Στην εγγραφή της 28ης Μαρτίου 1624 αναφέρονται τα ονόματα των Γαστουναίων Τούρκων Μπεκίρ Aγά Bοεβόδα και Ιμπραήμ Κελεβή.

 

(ZANTE 28 Marzo 1624

«…che il Cristoforo Canale del quondam clarissimo Francesco trovandosi alle Saline di Lechena con una barca armata per caricar formenti, nel ritorno venne a Calamotto, dove aveva fatto portar abbasso 6.000 libbre di formaggio di ragion di Bechir Aga,voivoda di Gastuni e le ha portate via, aiutato da Cefalonioti e Zant ioti, senza pagarle,Per questo motivo ho ricevuto le proteste di Calul Efendi Mufetiss di tutta la Morea,di Fevzi bey Caimacam del Sanzacco Mehmet Bassa e di Ibraim Celebi, lettere scritte tutte in greco che qui tradotte le rimetto a Vostra Serenita… intanto ho dichiarato bandito il detto Canale… »)

και σε μετάφραση γράφει τα εξής:

 

          ZAΚΥΝΘΟΣ 28 Μάρτιος 1624

«..ότι ο Χριστόφορος Κανάλε του ενδόξου Φραντζέσκο ευρισκόμενος στις Αλυκές των Λεχαινών με μια αρματωμένη βάρκα για να φορτώσει υλικά επιστρέφοντας περαστικός από την Καλαμάτα σταμάτησε εκεί για να πάρει περίπου 6.000 λίβρες τυρί για λογαριασμό του Μπεκίρ Αγά Βοεβόδα Γαστούνης. ΄Όμως τις φόρτωσε με τη βοήθεια Κεφαλληνίων και Ζακυνθινών χωρίς να τις πληρώσει.

Για αυτό το λόγο έλαβα επιστολές διαμαρτυρίας του Γκαλούλ Εφέντη Μουφτή όλου του Μωριά, του Φεφτσή Μπέη Καϊμακάμη του Σαντζακιού Μεχμέτ Πασά και του Ιμπραήμ Τσελεμπή, επιστολές όλες γραμμένες στα ελληνικά τις οποίες μεταφρασμένες τις υποβάλλω στη δική σας εξοχότητα. εν τω μεταξύ ανακήρυξα «εγκληματία» τον επονομαζόμενο Κανάλε.»

Από τις παραπάνω καταγραφές στα Ενετικά Αρχεία θεωρώ πως λύνονται αρκετά προβλήματα σχετιζόμενα με το όνομα του χωριού.

Το βέβαιο είναι ότι η ονομασία που έλαβε ο οικισμός προέρχεται από τούρκικη λέξη και συγκεκριμένα από το όνομα τούρκου αξιωματούχου τον οποίο τα Ενετικά Αρχεία χαρακτηρίζουν «πρόσωπο μεγάλης εξουσίας».

 Ότι το όνομα Τσελεμπή-Κελεβή αποτελεί τιμητικό τίτλο που έφεραν αξιωματούχοι Τούρκοι.

 Είναι χαρακτηριστική η εγγραφή της 25^ης Μαΐου 1624 όπου αναφέρονται τα ονόματα των Γαστουναίων Τούρκων, Μπεκίρ Αγά Βοεβόδα και Ιμπραήμ Κελεβή.

 Στον πρώτο γίνεται αναφορά στο αξίωμά που συνοδεύει το όνομα Μπεκίρ( Αγάς = Πολιτικός και Στρατιωτικός αξιωματούχος και Βοεβόδας = Ηγεμόνας της Επαρχίας ή Διευθυντής Αστυνομίας) ενώ στον δεύτερο γίνεται αναφορά στον τίτλο ευγενίας που συνοδεύει το όνομα του Ιμπραήμ( Τσελεμπή =Πρόσωπο μεγάλης εξουσίας).

 Αναζητήσαμε σε Τούρκικα αρχεία πληροφορίες για το όνομα και την ιδιότητα του Ιμπραήμ Τσελεμπή ο οποίος φέρεται,κατά τα Ενετικά Αρχεία ώς σημαντική προσωπικότητα της περιοχής Γαστούνης.

 Εντοπίσαμε κείμενα στην Τουρκική γλώσσα που αφορούσαν αυτή την προσωπικότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 Μια Τουρκάλα Οικονομολόγος φίλη της κόρης μου από την Κωνσταντινούπολη που ζει και εργάζεται στο Λονδίνο η Pelin Aya μετέφρασε τα κείμενα από την Τουρκική στην Αγγλική και η κόρη μου Γεωργία  από την Αγγλική στην Ελληνική. Ετσι έχουμε τις παρακάτω πληροφορίες για τον τούρκο επιφανή Ιμπραήμ Τσελεμπή.10

 «Ο Ιμπραήμ Τσελεμπή, γνωστός ως Τζεβρί Τσελεμπή γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη πιθανόν το έτος 1595 και πέθανε το έτος 1654 στον τόπο γέννησής του.10α ΄Ήταν ποιητής της Οθωμανικής Λογοτεχνίας. Δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για την οικογένειά του. Οι πηγές λένε ότι είχε καλή εκπαίδευση, ήταν αυθεντία στη λογοτεχνία και έβγαζε χρήματα με αυτό τον τρόπο. Ο Ιμπραήμ που ήταν γραμματέας στο Ντινάνι -ι Χουμαγιούμ (δηλαδή κρατούσε πρακτικά των συνεδριάσεων που γίνονταν τέσσαρες φορές την εβδομάδα για θέματα διοίκησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Βλέπε topkapi Palas Divan-I Hymayun) Έγραφε ποιήματα στα οποία παραπονιόταν ότι δεν είχε αρκετή προσοχή στην ποίηση που έγραφε για να επαινέσει τους Σουλτάνους Μurad IV και Mehmet IV.΄Ηταν Μεβλεβί (οπαδός του (Mevlana Jelaleddini Rumi) Μεβλανα Τζελαλεντινί Ρούμι o οποίος ήταν φιλόσοφος ανθρωπιστής και μη φανατικός και δεν υπήρξε ποτέ θρησκευτικός ποιητής του Τεκκέ (Tekke=ο τόπος που συγκεντρώνονταν άτομα που ανήκαν σε ένα αρχηγό-κάτι σαν επίσκοπος- που έθετε κανόνες, τους οποίους ακολουθούσαν οι οπαδοί του. ΄Όταν ο Ατατούρκ κατέλαβε την εξουσία στην Τουρκία έκλεισε όλους τους τεκέ και δήλωσε ότι όλοι έπρεπε να πάνε στην κεντρική θρησκευτική αρχή να ελέγξουν αν κάτι ήταν σωστό ή λάθος θεολογικά και μ’ αυτόν τον τρόπο ο Ατατούρκ κατάφερε να τους κρατήσει ενωμένους θεολογικά και να μην έχουν θρησκευτικές διαφορές και αντιπαλότητες. Γενικά όταν ο Τζεβρί ήθελε να μιλήσει για πνευματικές και θρησκευτικές έννοιες, μιλούσε για μια αγάπη στην ποίησή του. Στην ποίησή του μπορεί κανείς να δει ξεκάθαρα την επίδραση των Baki και Nefi nin (σημαντικών ποιητών).Η γλώσσα που χρησιμοποιούσε ήταν δυνατή και απαλή(μετάφραση από το smooth). Επειδή υπήρξε πολύ καλός λογοτέχνης,έχει αφήσει τη σφραγίδα του σε πολλά γραπτά αριστουργήματα.11».

Τα όσα εκθέσαμε στην αρχή του κεφαλαίου αυτού για την πιθανότητα ελληνικής προέλευσης του ονόματος του χωριού, έρχεται να ενισχύσει και ένα Οθωμανικό  κατάστιχο της πρώτης περιόδου της Τουρκοκρατίας στην περιοχή μας το οποίο σώθηκε και βρίσκεται  στη βιβλιοθήκη της Σοφίας Κύριλλος και Μεθόδιος  στη Βουλγαρία στο φορολογικό κατάλογο  των ετών  1460-63  και  αναφέρει το χωρίο Κελεβή ως Ελληνοχώρι αποτελούμενο από πέντε οικογένειες

1) Μιχάλης Γκίρκας

2) Βλάσης Ευτύχης

3) Δήμος Μελιγαλάς

4) Γιώργης Μαυρόπουλος

 

5) αγόρι άγαμο: Γιάννης Πικέρνης και η μητέρα του Παρασκευή χήρα Πικέρνη

 

 Οι οποίες πλήρωναν φόρο: 249 άσπρα.

Κεφαλικό φόρο: 131 άσπρα.

Τέλος γουρουνιών: 2 άπσρα

Φόρος για το σιτάρι: 16 άσπρα

 

.   18

Παρά ταύτα  η άποψη που επικράτησε  στην περιοχή μας ήταν εκείνη, που υιοθετούσε την εκδοχή της τούρκικης προέλευσης του ονόματος. Έτσι στα νεότερα χρόνια, καλλιεργήθηκε μια πολιτική για την αλλαγή κάθε ονομασίας  οικισμού που έφερε τούρκικο όνομα και θύμιζε τουρκοκρατία.

Η Κοινοτική Αρχή του χωριού μέσα σ’ αυτό το πνεύμα αποφάσισε να προχωρήσει στην αλλαγή του ονόματος και αναζήτησε διάφορες νέες ονομασίες προκειμένου να επιλέξει την καταλληλότερη. Γι’ αυτό το σκοπό προσέφυγε σε γνώστες της αρχαίας όσο και νεώτερης ιστορίας του τόπου μας.

          Μετά από προτάσεις ονομασιών κατέληξε στο όνομα του πρώτου Ολυμπιονίκη Κοροίβου. Ονοματοδότης «νονός» του χωριού μας υπήρξε ο Φιλόλογος καθηγητής μου στο Γυμνάσιο Γαστούνης αείμνηστος πλέον  Γεώργιος Οικονόμου.

Ο Οικονόμου είχε αναπτύξει φιλικές σχέσεις με τις οικογένειες των συμμαθητών μας Νικολάου Χάϊδου και Δημητρίου Πύλιουρα και έκανε τακτικές επισκέψεις στο χωριό μας.

          Στα πλαίσια αυτών των επισκέψεων και του ενδιαφέροντός του για το χωριό και τους ανθρώπους του βοήθησε στην αναζήτηση νέας ονομασίας. Ήταν  αρχαιολάτρης και εγκρατής της Ελληνικής ιστορίας, και πρότεινε στο Κοινοτικό Συμβούλιο το όνομα του πρώτου Ολυμπιονίκη Κοροίβου12 του Ηλείου το οποίο  και το αποδέχθηκε παμψηφεί.

Το Κοινοτικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Σταύρο Πύλιουρα προχώρησε με απόφασή του στη διαδικασία της μετονομασίας.

Η μετονομασία έγινε με το Βασιλικό Διάταγμα της 20^ης Σεπτεμβρίου 1955 που δημοσιεύθηκε στο υπ’ αρίθ.287/1955 Τεύχος Α΄ της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως και το χωριό μας πήρε το νέο του όνομα ΚΌΡΟΙΒΟΣ.

 Μέχρι να επικρατήσει το νέο του όνομα πέρασαν αρκετά χρόνια, ακόμη και σήμερα υπάρχουν πολλοί κάτοικοι περιοχών της Ηλείας που αγνοούν την νέα ονομασία του χωριού μας και επιμένουν να το αποκαλούν Κελεβή.

 Χαρακτηριστική ήταν και μια περιπέτεια που έζησα εξ’ αιτίας της αλλαγής του ονόματος του χωριού μας τον Ιανουάριο του 1962.΄Ηταν η τελευταία μέρα υποβολής των δικαιολογητικών για τη συμμετοχή των υποψηφίων για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο. Η αρμόδια υπάλληλος της γραμματείας της Σχολής στον έλεγχό των δικαιολογητικών μου διαπίστωσε διαφορά στα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά στον αναγραφόμενο ως τόπο γεννήσεώς μου και αρνήθηκε να τα παραλάβει. Στο μεν απολυτήριο του Γυμνασίου, φερόμουν να έχω γεννηθεί στην Κελεβή Ηλείας ενώ στο πιστοποιητικό γεννήσεως φερόμουν να έχω γεννηθεί στον Κόροιβο Ηλείας.

 Μετά από στιγμές αγωνίας που έζησα τότε, το πρόβλημα ξεπεράστηκε με ένα υπηρεσιακό σημείωμα που εξασφάλισα αυθημερόν από το Υπουργείο Εσωτερικών το οποίο βεβαίωνε τη Σχολή ότι η κοινότητα με την ονομασία Κελεβή είχε μετονομασθεί σε Κόροιβος.

Το όνομα ΚΟΡΟΙΒΟΣ, εκτός από το χωριό μας έχουν λάβει τιμητικά πολλά αθλητικά και πολιτιστικά σωματεία τόσο στην Ηλεία όσο και σε άλλες περιοχές του Ελληνισμού. Τα περισσότερο γνωστά είναι ο Σύλλογος των εν Πάτραις Ηλείων στην Πάτρα, ο Αθλητικός Όμιλος Αμαλιάδος στην Αμαλιάδα, ο Αθλητικός Όμιλος Κοροίβου στο χωριό μας, ο Αθλητικός Όμιλος Κατσαρού στο χωριό Κατσαρού Πύργου, ο Αθλητικός Όμιλος Λευκωσίας στην Κύπρο και ο Πανηλειακός Σύλλογος Νέας Υερσέης στη Νέα Υερσέη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

 Επίσης στο Δήμο Αμαλιάδας κάθε χρόνο προς τιμήν του Ολυμπιονίκου Κοροίβου τελούνται αγώνες κλασικών αγωνισμάτων τα γνωστά «ΚΟΡΟΙΒΙΑ», με επιτυχία και μεγάλη συμμετοχή αθλητών.

 

 

 

---

2 Παναγιώτη Ανδριόπουλου. Οικιστικά στοιχεία και χριστιανικά Μνημεία του τ.Δήμου ΄Ηλιδας και Ελίσας.Εκδοση Ι.Μ.Ηλείας.Αθήνα 1982

3 Κωνσταντίνος Ηλιόπουλος Το τοπωνυμικό της Ηλείας.Φιλολογικό περιοδικό «ΑΘΗΝΑ» 1948.

4 Κων/νου Ηλιοπούλου.Επετηρίς της Εταιρείας Ηλειακών Μελετών τόμος Στ΄

5 Miklosich-Myller Acta et Diplomata Τόμος 2 σελ.474-475.

6.Γ.Χατζιδάκις.Αρχαία και Μεασαιωνικά Τοπωνύμια εκ Μάνης.Περιοδικό ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΑ Τόμος 1957 σελ.317-319.

7 Ν.Γ.Πολίτου.Λαογραφία της Μακεδονίας.(Ε σ.49)

8 Λεωνίδα Γ.Μαργαρίτη.ΚΟΡΟΙΒΟΣ Τύποις Ταβλά Αμαλιάς 1962

9 Κων/νου Δ.Μέρτζιου.Κώδικας Μέρτζιου.Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών

10 Αρχεία Βιβλιοθήκης Κωνσταντινουπόλεως. Τσελεμπή Ιμπραήμ

10α Η χρονολογία 1624 που αναφέρεται στα Ενετικά Αρχεία ότι ο Ιμπραήμ Τσελεμπή ζούσε στη Γαστούνη είναι απόλυτα συμβατή με την ηλικία του, ήταν τότε 29 ετών.

11 Τα έργα του IBRAHIM CELEBI ήταν εξής:

1.Divan: Υπάρχουν περισσότερα από 20 αντίγραφα στις βιβλιοθήκες της Κωνσταντινουπόλεως και κάποια από αυτά είναι χειρόγραφά του. Το απόσπασμα με τους 51 στίχους που μιλάει για τους Τούρκους Κλασσικούς μουσικούς και τραγουδιστές τις περιόδου του σουλτάνου Μουράτ IV είναι πάρα πολύ σημαντικό για την Τουρκική Κλασική μουσική. Σχόλια για το έργο του δημοσιεύθηκαν το 1981 από τον Hyseyin Ayan στο Divan, που ήταν λογοτεχνικό έργο του στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Υπάρχουν 84 Kaside (Ποιήματα που γράφτηκαν για να επαινέσουν σημαντικούς ανθρώπους,όπως ΄Ήρωες, 22 Κita (Κουαρτέτα-γκρουπ από στίχους), 6 Mesnevi Kita (ποιήματα σε δίστιχα που έχουν ομοιοκαταληξία και κάθε στίχος έχει διαφορετική ομοιοκαταληξία, 5 Terkid-I dent (ποιήματα στα οποία οι ποιητές γράφουν για θέματα φιλοσοφικά και παραπονιούνται για τη ζωή, την μοίρα, τύχη κ.λ.π. 2 Terci-I dent ποιήματα που εξαιτίας της δομής τους μιλάνε μόνο για ένα θέμα-αυτό είναι το πιο σημαντικό σε αυτό το είδος ποίησης, 272 gazel (ποιήματα που διαβάζονταν με μουσική αρμονία, 5 matla, οι δύο πρώτοι στίχοι ενός gazel 124 Τarih ιστορικά διηγήματα που μιλάνε για ένα πρόσωπο ή ένα ήρωα, 33 rubai,ποιήματα που ο πρώτος, δεύτερος και τέταρτος στίχος έχουν ομοιοκαταληξία ενώ ο τρίτος είναι ελεύθερος, 7 Tahmis (ποιήματα που έχουν προέλευση από το gazel- χρησιμοποιείς δύο κομμάτια από γκαζέλ και προσθέτεις άλλους στίχους, 8 Tesdis, είδος τέχνης που είναι βασισμένο σε άλλα γκαζέλ. Σε αυτό το έργο τα Kaside δημιουργούνται και αποστέλλονται στους σημαντικούς ανθρώπους της Κυβέρνησης.

2.Selimname: Είναι μια έκδοση του mesnevi γραμμένη από τον Sukri που γεννήθηκε στο Bitlis,βασισμένη στην ποιητική προσέγγιση της εποχής του. Αυτό είναι 112 deyitlik (δίστιχα) 3.Hilye-I Cihar-var-I Cuzin: Μικρότερο mesnevi φτιαγμένο από 145 deyitlik (δίστιχα).o Cevri Celebi λέει ότι είναι έμπνευση από το έργο « Hilye του Hakani.

4.Hall-I Tahkikat: Είναι terkid-I dend φτιαγμένο έχοντας προσθέσει 5 δίστιχα σε καθένα από τα 40 δίστιχα που επέλεξε από τα 6 κεφάλαια του Μεσνεβι του Μεβλανά Τζελαλεντίν-ι Ρούμι. Το έργο ήταν αφιερωμένο στο Μεγάλο Βεζίρη Sofu Mehmet Pasha.

5.Ayn ul-Fuyuz: Αυτό είναι η εξήγηση (sherh) του Cezire-I Mesnevi που γράφτηκε από τον Yusuf Sinecak Dede. Υπάρχουν πολλά γραπτά αντίγραφα στις βιβλιοθήκες.

6.Melhame:Είναι η δική του άποψη του έργου «Semsiyye» που αρχικά γράφτηκε από τον Selahaddin Yazici το 1408.Το έργο έχει 3617 δίστιχα και υπάρχουν πολλά αντίγραφα στις βιβλιοθήκες. Δημοσιεύθηκε το 1877.

7.Zazmi Nivaz: Αυτό είναι mesnevi που μιλάει για τα χαρακτηριστικά των 12 μηνών και αποτελείται από 200 δίστιχα. Το μόνο γνωστό αντίγραφο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης.

 

 

12 ΚΟΡΟΙΒΟΣ Ο ΗΛΕΙΟΣ

          O Παυσανίας στο πρώτο βιβλίο των Ηλιακών στο κεφ.8 παρ.6 αναφέρει για τον Ολυμπιονίκη Κόροιβο τον Ηλείο τα εξής:

                «Επί ταις ολυμπιάσιν εστί, δρόμου μεν άθλα ετέθη πρώτον, και Ηλείος Κόροιβος ενίκα. Εικών μεν δη ουκ εστίν εν Ολυμπία του Κοροίβου, τάφος δε επί τοις πέρασι της Ηλείας» και κατά μετάφραση στην νεοελληνική του Νικ. Παπαχατζή (Ν. Παπαχατζή «Μεσσηνιακά-Ηλιακά» Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. ΑΘΗΝΑ 1979 σελ.476):

                «Πρώτα είχε προκηρυχθεί αγώνας δρόμου και νικητής αναδείχθηκε ο ηλείος Κόροιβος, ανδριάντας του Κοροίβου δεν υπήρχε στην Ολυμπία, υπάρχει όμως ο τάφος του στα σύνορα της Ηλείας».

 Ο Παυσανίας σημειώνει ότι οι Αρκάδες θεωρούσαν ως σύνορο της χώρας τους προς την γή Ηλιν τον Ερύμανθο, ενώ οι ηλείοι τον τάφο του Κοροίβου(παρά την Ηραία), στου οποίου το επίγραμμα αναφέρονταν «ως Ολυμπιάσιν ο Κόροιβος ενίκησε ανθρώπων πρώτος και ότι της Ηλείας επί τω πέρατι ο τάφος αυτού πεποίηται.».Ο Στράβων αναφέρει περί του Ολυμπιονίκη Κοροίβου τα εξής: «… εν ή Κόροιβος ενίκα στάδιον Ηλείος…»( Στραβ. Η΄C 355).Ο Αθήναιος (6,382) παρουσιάζει τον πρώτον αυτόν Ολυμπιονίκη ως ένα Ηλείο μάγειρο, που δεν εκαυχώνταν για την τεχνική του όπως άλλοι μάγειροι συνήθιζαν.