MNHMH ΦΩΤΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟΥ

 

 

MNHMH  ΦΩΤΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟΥ

(1913- 1943-2013)

 

Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Επιτ. Δικηγόρου

Προέδρου Εταιρείας Λογοτεχνών

Τρεις ημερομηνίες καταλυτικές.

Η πρώτη (1913) χρόνος γέννησης του ποιητή Φώτου Πασχαλινού.

Η δεύτερη  (1943)  χρόνος που χαράχθηκε   το όνομά του στο    Πάνθεο των μαρτύρων του Ελληνισμού και

 η  τρίτη  (2013)  χρόνος  εκπλήρωσης οφειλόμενης  τιμής  στα εβδομηντάχρονα της δολοφονίας του από τους  Γερμανούς    στα Ψηλά Αλώνια της Πάτρας.

Ο Φώτος Πασχαλινός ( Θεοδώρος Ιωάν. Ζώρας) γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας  το έτος 1913. Στον Πύργο τελείωσε το Γυμνάσιο. Μετά  γράφτηκε στη Νομική Σχολή .Φοίτησε για τρία χρόνια.  Ο πόλεμος του 1940-1941 και οι μεταπολεμικές συνθήκες   δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις σπουδές του.

Με την ποίηση ασχολήθηκε  από το Γυμνάσιο. Συνεργάστηκε με διάφορα περιοδικά της εποχής όπως τη «Νέα Εστία», ‘ «Πνευματική Ζωή» , «Νεοελληνικά Γράμματα» « Ηλειακά Χρονικά»  και εφημερίδες όπως τη «Νέα  Ημέρα» Πύργου, «Χαραυγή»  Αμαλιάδος κ.α. Έγραφε επίσης  ηθογραφικά διηγήματα και βιβλιοκρισίες  στον τοπικό τύπο και φιλολογικά άρθρα και επιφυλλίδες στον Αθηναϊκό.

Κατά τη δεκαετία 1930-1940 υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της πνευματικής ζωής που ανθούσε τότε στον Πύργο.

           Η μοίρα όμως  επεφύλασσε στον ποιητή Φώτο Πασχαλινό  έναν πολύ σκληρό θάνατο. Συνελήφθη από τους Γερμανούς την περίοδο της μαύρης κατοχής στην Αμαλιάδα και μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια ,  το  Δεκέμβρη του 1943 εκτελέσθηκε στα Ψηλά Αλώνια της Πάτρας.

Οι Γερμανοί δεν του επέτρεψαν   να ολοκληρώσει  τον επιστημονικό και  τον πνευματικό του δρόμο.

Άφησε σε ξένα μα αγαπημένα χέρια αρκετά ποιήματά του, όπως ασφαλώς και τα  «Τριάντα ποιήματα»  μιας δεύτερης συλλογής που είχε αναγγείλει ο ίδιος την έκδοσή της.

Η πρώτη  είχε κυκλοφορήσει  το 1937.με τίτλο  «Επαρχιακά».

Το 1988   επανεκδόθηκε   από την  ΝΕΛΕ Ηλείας και το περιοδικό «Εκ Παραδρομής». Στην επανέκδοση   περιλαμβάνονται όλα τα ποιήματα της συλλογής του 1937 με  την  προσθήκη   πέντε ποιημάτων δημοσιευμένων    σε περιοδικά των Αθηνών,  ένα    κείμενο του  Ανδρέα Φουσκαρίνη για τη ζωή και το έργο του, και μια εργογραφία  του   Γιώργου  Γώτη.

          Κρίνω αναγκαίο   να  παραθέσω ένα μικρό απόσπασμα κριτικής για τα  «ΕΠΑΡΧΙΑΚΑ» του   Τάσου Μαγδαληνού που δημοσιεύθηκε στο  περιοδικό  «ΑΧΑΪΚΑ».(σελ. 94-95   Β΄ τεύχος Ιούνιος 1937) 

Ο  Μαγδαληνός σημειώνει μεταξύ των άλλων και τα εξής: «…Σε  όλο το έργο του κυριαρχεί ένας τόνος σεμνός που μας μεταδίδει μια ειλικρινή συγκίνηση-τη συγκίνηση του ιδίου του ποιητή μπροστά στη ζωή και τις εκδηλώσεις της. Ο ορίζοντας  του βέβαια είναι περιορισμένος .Οι εμπνεύσεις του αντλούνται αποκλειστικά από τοπία, τα κάστρα, τις βρύσες, τα δειλινά, τα πρωινά, τις νύχτες, τις γιορτές, τις γειτονιές τις νέες και τους νέους της πατρίδας του, σε τρόπο που η ποιητική του συλλογή μπορούσε να γραφεί και προ πολλών ετών…… τα «Επαρχιακά» είναι μια ποιητική συλλογή με πηγαία και ειλικρινή διάθεση και ταυτόχρονα αποτελεί  μια συμπαθητική προσφορά στην προσπάθεια να δημιουργηθεί επαρχιακή πνευματική κίνηση..»

Θα αποτελούσε παράληψη αν     στη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννησή  και εβδομήντα  από την άγρια δολοφονία του  Φώτου Πασχαλινού    δεν παρέθετα  τα όσα είχε γράψει ο αδελφικός του φίλος  Γρηγόρης Πλιάκας στην εφημερίδα  «ΗΛΙΔΑ»  των Πατρών και αναδημοσίευσε η  «ΑΥΓΗ» Πύργου (17-7-1978) με τίτλο: Eνας λησμονημένος  ποιητής.

Γράφει λοιπόν ο φίλος του  Γρηγόρης  τα εξής :

«Ήσουν ένα λεβεντόκορμο παλικάρι, ψύχραιμο, δυνατό. Μοσχοβολούσες αρετή, ευγένεια, καλοσύνη. Στο σπιτάκι της Γαστούνης ερχόσουνα συχνά. Η κυρ-Ασπασία η μάνα του φίλου σου σ’ αγάπησε  ίδια με το γιό της. Όταν αργούσες ναρθείς όλο ρωτούσε . Τι έγινε το παιδί μας; Έχει μέρες να φανεί .Την κατείχε ο φόβος για σένα όπως και για μένα, γιατί υπήρξαμε και οι δυο ανήσυχοι στην κατοχή. Η σκλαβωμένη πατρίδα δεν μας άφηνε να χαρούμε κι όλο μας έτρωγε το σαράκι της έγνοιας. Τι θα γίνει;  Έτσι θα ζούμε;  Πότε θα δούμε τον ήλιο της Λευτεριάς; Κοντά-κοντά τα κρεβάτια μας στο μικρό δωμάτιο. Ο ύπνος αργούσε νάρθει. Ξαφνικά άρχισες ν’ απαγγέλεις  τον «Παναγή» σου, ποίημα που είχε δημοσιευθεί στην «Εστία».Θυμάμαι τους τελευταίους στίχους:

«…Κατακαημένε Παναγή/ κάτι στραβό είναι εδώ στη γη.». Το ξημέρωμα έφυγες!

Ήταν  ο αποχωρισμός, ο τελευταίος αδελφικός ασπασμός. Το τελευταίο αγκάλιασμα της Μάνας. Λίγο πιο πέρα, στην Αμαλιάδα ,σε περίμεναν τα δεσμά και σε λίγες μέρες στην Πάτρα, ο θάνατος! »

Ο  ποιητής Φώτος Πασχαλινός δεν ξεχάσθηκε,  ίσως επειδή στις μέρες μας ζούμε, μια νέα  ιδιόμορφη Γερμανική Κατοχή και νοιώθουμε έκθετοι  στην ίδια την ιστορία  γιατί δεν διδαχθήκαμε τίποτε από τις θυσίες των παλικαριών μας …