ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Με τη δημιουργία του υλικού κόσμου συνυπάρχει και η έννοια του χώρου. Οι μεταβολές που συντελούνται στο χώρο δημιούργησαν την ανάγκη για ανακάλυψη της έννοιας του χρόνου.
Ο άνθρωπος από την εμφάνισή του στον πλανήτη σχετίζεται άμεσα με το χώρο που ζει, κινείται, αναπτύσσεται βιολογικά και πνευματικά και τέλος αφανίζεται. Αυτά ακριβώς τα στάδια της εξελικτικής του πορείας στη γη, τον υποχρέωσαν να ανακαλύψει και ταυτόχρονα να δημιουργήσει τον ημερολογιακό χρόνο, για να έχει τη δυνατότητα ελέγχου των εξελίξεων στο χώρο.
«Χρόνος και χώρος είναι τα όργανα με τα οποία ο Θεός πραγματοποιεί το πανταχού παρών του μέσα στον κόσμο και συλλαμβάνει ακαριαία τη ροή των πραγμάτων»(Νεύτων)
Δηλαδή ο Δημιουργός των πάντων είναι εκτός χώρου και χρόνου. Ο άνθρωπος σε μια συνεχή προσπάθεια ανά τους αιώνες κυριαρχείται από τη λαχτάρα να κατακτήσει τόσο το χώρο όσο και το χρόνο.
Σ’ αυτό το ανελέητο κυνήγι αναλίσκεται σ’ ένα αγώνα πολύεδρο και πολυεπίπεδο, χωρίς περιθώρια ψυχικής ηρεμίας, γαλήνης, αυτοσυγκέντρωσης και δημιουργικής ενδοσκόπησης.
Έρμαιο της φενάκης που αποκαλούμε καινούργιο χρόνο, ο άνθρωπος ,αυτάρεσκα επιθυμεί είτε να περιορίζει τις συνέπειές του, είτε να ελπίζει πως ο νέος, θα του προσφέρει κάτι το καινούργιο, κάτι το εντελώς διαφορετικό, κάτι που του λείπει και κάθε πρωτοχρονιά αυτή την προσδοκία του τη συνοδεύει κάθε με ευχές σε συγγενείς και φίλους.
Καινούργιος χρόνος στην ουσία δεν υπάρχει. Ο ονομαζόμενος καινούργιος είναι ανθρώπινο δημιούργημα, μια επινόηση σχεδιασμένη από τον ίδιο, με βάση τις περιοδικά επαναλαμβανόμες κινήσεις της γης γύρω από τον Ήλιο και τον άξονα της, με σκοπό την εξυπηρέτησή του.
Ο «Καινούργιος» χρόνος αποτελεί συνέχεια του προϋπάρχοντα. Η διαφορά έγκειται στο ότι τόσο στον άνθρωπο όσο και σ’ όλα τα έμβια όντα γίνονται αισθητά τα σημάδια των βιολογικών μεταβολών , όπως εμφανίζονται και αποτυπώνονται με την ενηλικίωση, το γήρας και το θάνατο.
Όμως ανεξάρτητα απ’ αυτή τη σκοπιά η δημιουργία της αίσθησης του νέου χρόνου λειτουργεί και ως επένδυση ελπίδας μίας νέας ζωής για τους νέους ανθρώπους και φυσικά κάποιες στιγμές περισυλλογής και σκεπτικισμού για το μεγαλύτερους στην ηλικία
Με τις εναλλαγές των ημερολογιακών ετών δίνεται στον άνθρωπο η ευκαιρία να κάνει σε τακτικά χρονικά διαστήματα τον απολογισμό του για το χρόνο που έφυγε και τον προγραμματισμό του για τη νέα χρονική περίοδο.
Αυτή η νοητική πράξη δεν έχει μόνο οικονομικό και διαχειριστικό περιεχόμενο έχει κι ένα χαρακτήρα αυτοκριτικής και αυτοελέγχου σε μια προσπάθεια βελτίωσης του «έσω» ανθρώπου.
Αυτή η εναλλαγή του χρόνου λειτουργεί σαν ένας σταθμός. Νέοι άνθρωποι γεννώνται και ξεκινούν την πορεία τους και κάποιοι άλλοι ήδη φθάνουν στον προορισμό τους και αποβιβάζονται.
Αυτή η προσωρινότητα παραμονής μας στο χώρο, δημιουργεί αντίστοιχα και την αίσθηση της προσωρινότητας και στο χρόνο.
Μας εντείνει την επιθυμία μας , το ταξίδι μέσα στο χώρο και το χρόνο να είναι και να γίνεται ευχάριστο και να μη το σκιάζουν γεγονότα που λειτουργούν ανασταλτικά για την ευτυχία μας.
Ευχή του ανθρώπου στο συνάνθρωπο κάθε Πρωτοχρονιά είναι να έχει υγεία, χαρά και ψυχική γαλήνη, προϋποθέσεις για ένα άνετο κι ανώδυνο ταξίδι μέσα στο χρόνο.
Για να έχει νόημα το ταξίδι μας στο τέρμα του σηματοδοτούμε και μια Ιθάκη εκείνη στην οποία αναφέρονται ανά τους αιώνες φιλόσοφοι και ιδρυτές θρησκειών.
Είναι η Ελπίδα. Είναι εντελώς αδύνατο να ζήσει ο άνθρωπος μέσα στο χρόνο χωρίς ελπίδα. Ενίοτε βέβαια παρουσιάζεται δύσπιστος και διστακτικός στην απόλυτη υιοθέτηση μεταφυσικών θεωρήσεων.
Για εκείνο που είναι βέβαιος είναι πως το περπάτημά του μέσα στο χώρο και στο χρόνο είναι περιορισμένο.
Βλέπει το αύριο να γίνεται παρόν και το παρόν να γίνεται χτες, κι αυτή η ρευστότητα τον επηρεάζει και τον προβληματίζει.
Για εκείνους που έχουν οξυμένη συνείδηση ευθύνης και χρέους η αλλαγή του χρόνου είναι μια μέρα βαριάς περισυλλογής και θλίψης για ένα ακόμη χρόνο που πέρασε, για ένα χρόνο που ακόμη «φορτώθηκαν στην πλάτη» ένας χρόνος που δεν ήταν επαρκής για την ολοκλήρωση των οραματισμών τους.
Είναι όμως και οι αισιόδοξοι που χαίρονται την κάθε στιγμή και η Πρωτοχρονιά αποτελεί γι’ αυτούς μια ακόμη αφετηρία χαράς και δημιουργίας.
Όσο ο άνθρωπος αγωνίζεται για την κατάκτηση του χρόνου και όσο επιτείνεται αυτός ο αγώνας τόσο η κατάκτηση γίνεται ένα άπιαστο όνειρο. Ο χρόνος παραμένει « ες αεί πανδαμάτωρ».
Η μόνη δυνατότητα που έχει ο άνθρωπος είναι να ταυτισθεί με το χρόνο μέσα στην αιωνιότητα.
Η βεβαιότητα μεταθανάτιας συνέχειας αποτελεί τη λύτρωση από την υπαρξιακή αγωνία του.
Με το νέο χρόνο, ο άνθρωπος ελπίζει να βρει τη γαλήνη που δεν του εξασφάλισε ο προηγούμενος .
Ελπίζει στη συμφιλίωση των λαών και στη συνεργασία τους. Ελπίζει σε επιτυχίες των επιστημόνων που θα καταπολεμήσουν τις νέες μάστιγες για τις οποίες δεν είναι τελείως άμοιρος ευθυνών.
Ελπίζει κι εύχεται για την Ειρήνη, την Αγάπη, τη συναδέλφωση…
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης