ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΚΡΙΤΙΚΗ

ΛΕΩΝΙΔΑ Γ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ: «XΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΡΟΙΒΟΥ»

Σημείωμα της Λίτσας Δαμουλή-Φίλια
Δρ. Φ. Ιονίου Πανεπιστημίου-Συγγραφέως

Από το 1962 ο Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης έφερνε στο νου του την ιστορία του χωριού του, της Κελεβής για να καταλήξει στα 2009 στη δημοσίευση του βιβλίου του ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΡΟΙΒΟΥ. Η κυοφορία αργή και επίπονη για την συγκέντρωση τόσων και τόσων στοιχείων και την καταγραφή τους στο αξιόλογο αυτό χρονικό.
Μαίανδρος αναζητήσεων η ονομασία του χωριού Κελεβή, Κελεφός, τον οδηγούν πολύ μακριά και φτάνει στον Κελέμπεη ή «Τσελεμπί» στον Οθωμανό Ιμπραήμ Τσελεμπή γνωστό ως Τζεβρί Τσελεμπή. Γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας: «Ο Ιμπραήμ Τσελεμπή γνωστός ως Τζεβρί Τσελεμπή γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη πιθανόν το έτος 1595 και πέθανε το έτος 1654 στον τόπο γέννησης του. Ήταν ποιητής της Οθωμανικής Λογοτεχνίας…….Ο Ιμπραήμ που ήταν γραμματέας στο ντιβάνι-ι χουμαγιούμ(δηλαδή κρατούσε πρακτικά των συνεδριάσεων….. για θέματα διοίκησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας…Έγραφε ποιήματα….ήταν Μεβλεβί»
Αργότερα το 1955 το χωριό ονομάζεται Κόροιβος από το όνομα του πρώτου Ολυμπιονίκη Κοροίβου και όπως μας πληροφορεί o Λ. Μ. ονοματοδότης ήταν ο φιλόλογος του, ο Γιώργος Οικονόμου.
Οι τακτικοί περίπατοι τα Σαββατοκύριακα στην γενέτειρα, απέδωσαν πλούσιους καρπούς στον συγγραφέα .Ο κ. Μαργαρίτης γράφει με νοσταλγία και αγάπη για το χωριό του και τους συγχωριανούς του, σε σημείο που διαβάζοντας πιστεύουμε ότι είμαστε δίπλα του και κάνουμε περιήγηση στον τόπο και στο χρόνο.
Να τώρα σταματάμε στο Χάνι του Ζέζα : Στην αρχή του δάσους υπήρχε ένα χάνι. ΄Ήταν το χάνι του Ζέζα όπως έλεγαν ενός Ζακυνθινού που φιλοξενούσε ταξιδιώτες όταν η νύχτα ή ο καιρός τους εμπόδιζε να συνεχίσουν την πορεία τους μέσα στο δάσος»
Πολλά τα ιστοριογραφικά στοιχεία του Χρονικού του Κοροίβου: Τα πρώτα επίσημα απογραφικά στοιχεία για τον πληθυσμό του οικισμού Κελεβής έχουμε με την απογραφή του έτους 1700 που πραγματοποίησαν οι Βενετοί σ’ ολόκληρη την Πελοπόννησο μετά την κατάκτησή της. Η απογραφή αυτή γνωστή ως απογραφή Φραγκίσκου Γριμάνη. Σύμφωνα με την μελέτη αυτή έχουμε τον πληθυσμό της επαρχίας Γαστούνης που ήταν μια από τις 24 επαρχίες της Πελοποννήσου. Η Γαστούνη στο τέλος του 17ου αιώνα είχε 171 κατοικημένα χωριά,44 χωριά που είχαν αφανισθεί και 16.847 συνολικά ψυχές. Στο συνολικό αυτό πληθυσμό περιλαμβάνεται και εκείνος του οικισμού Κελεβής.
Ο συγγραφέας αναφέρεται στις πρώτες οικογένειες και στα κοινωνικά γεγονότα: γεννήσεις, βαπτίσεις, γάμους, θανάτους του χωριού του. Μπροστά μου σε φωτογραφία της εποχής σέρνει το χορό νύφη η Κωστούλα Μανιά και δίνει το χέρι στον Ντίνο Βασιλάκη.
Ο Μαργαρίτης μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του ερευνά το φαινόμενο της ζωής και του θανάτου σ’ όλη του τη διάσταση. Καταγράφει τους πολύτέκνους επίσης με πρώτο τον Γεώργιο Μαργαρίτη με 12 παιδιά, τον Παναγιώτη Πετρόπουλου με 11 παιδιά επίσης κ.αλ.
Ο συγγραφέας ερευνά το μακρινό παρελθόν του τόπου αλλά και το παρόν. Έτσι διαβάζουμε το έγγραφο με το οποίο προκύπτει ότι όλοι οι Δημογέροντες της Ηλείας (πλην Πύργου) αναγνωρίζουν σαν φυσικό τους αρχηγό τον Γεώργιο Σισίνη. Την αναφορά υπέγραφε ο Δημογέροντας της Κελεβής Φώτης Κλώνης. Μαθαίνουμε ότι ο οικισμός Κελεβή αναγνωρίσθηκε ως αυτοτελής κοινότητα το 1912,Καταγράφονται από τότε και οι πρόεδροι της κοινότητας Κοροίβου, οι αποφάσεις της Διοίκησης και διάφορα έγγραφα.
Το βιβλίο έξυπνα εναλλάσσεται ανάμεσα στην γραπτή και ανθρώπινη ιστορία. ΄Έτσι να μπροστά μας το παλιό κάρο με τον καραγωγέα του όταν ο δρόμος Κοροίβου-Γαστούνης ήταν γεμάτος λακκούβες με νερά και οι μεταφορές γίνονταν με άλογα, γαϊδούρια και μουλάρια, όπως θυμάται ο Λ. Μ.
Σπάνιες φωτογραφίες διανθίζουν τις σελίδες δείχνοντας τη ζωή της Κελεβής παλιότερα .Να οι μαθητές της Στ΄ Δημοτικού μπροστά σ’ ένα αντίσκηνο μετά τους σεισμούς του 1953 με το δάσκαλό τους Αλέξανδρο Νταλαμάρα, που αργότερα τιμήθηκε από τον μαθητή του και συγγραφέα του Βιβλίου.
Ο κ. Μαργαρίτης αναφέρεται στην εκπαιδευτική ιστορία του τόπου απαριθμίζοντας τους δασκάλους του χωριού και την καταγωγή τους: Νικόλαος Σκανδάμης, Αριστείδης Βασιλάκης, Ευγενία Κριθαρά, Αλέξανδρος Νταλαμάρας, Γεώργιος Συριόπουλος,΄ Άννα Θεοδόση.
Καθώς ξεφυλλίζουμε το ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΡΟΙΒΟΥ να μπροστά μας ο Σάκης Σχοινάς σε μια πολύ συγκινητική φωτογραφία στο χωράφι του, όταν το πουλαράκι θηλάζει από τη μάνα του. Παραπέρα τα απομεινάρια από το Νερόμυλο του Στράτου(Φώτο 1946) που από τότε γέμισε θρύλους και νεράιδες και παραμύθια για τα παιδιά του χωριού.
Βιοτέχνες και άλλοι επαγγελματίες του χωριού παρελαύνουν στις σελίδες του. Πολλά επαγγέλματα απ’ αυτά έχουν χαθεί πια σήμερα όπως οι τσαγκάρηδες ,οι μυλωνάδες, οι πρακτικοί γιατροί.
Ο συγγραφέας καταπιάνεται κα με τους πνευματικούς δημιουργούς που αποτελούν και το σινάφι του, όπως τον Γρηγόρη Πλιάκα, τον Γιάννη Κάνδυλα, τον Μ. Παπαναστασόπουλο, τον Δημήτρη Βασιλάκη και τον ίδιο και τις πνευματικές δημιουργίες τους.
Στη συνέχεια ο συγγραφέας αναφέρεται στους ναούς, στους Ιερείς, στους ιεροψάλτες, τους επιτρόπους, τους νεωκόρους του Κοροίβου.
Να και ο Ναός της Αγίας Παρασκευής του Κοιμητηρίου και η εικόνα του λαϊκού αγιογράφου Ανδρέα Μανδρέκα από τα Λεχαινά. Να και το σπουδαίο ξυλόγλυπτο τέμπλο και το ταβάνι. Μπροστά μας ξεπροβάλλει μια σπάνια φωτογραφία του 1927 με τα εγκαίνια του Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με εικόνες που είναι φιλοτεχνημένες και ιστορημένες στο ΄Άγιο ΄Όρος από τους αγιογράφους-μοναχούς της αδελφότητας των Αβραμαίων .Είναι γνωστό ότι οι μοναχοί στις σκήτες και στα κελιά του Αγίου ΄Όρους έχουν ως εργόχειρο την ιστόρηση αγίων εικόνων που στέλνουν στις εκκλησιές της χώρας και του εξωτερικού,
Πολύ ενδιαφέρουσα επίσης είναι η αναφορά στα αφιερώματα και στους δωρητές εικόνων του Ναού της Αγίας Παρασκευής Κοροίβου.
Στη συνέχεια ο συγγραφέας καταπιάνεται με τη συμβολή του Κοροίβου στους αγώνες του Έθνους. Καταγράφει τους αγωνιστές του 1821 που πήραν αριστεία ανδρείας: Γιάκουμος Μάρκος, Γκρίτζαλης Δημήτριος, Θόδωρος Κασελάς, Καυκόπουλος Γιαννάκης, Κοτζίρης Χρίστος και άλλοι. Έπειτα ο Λ. Μ. καταγράφει τους ήρωες των Βαλκανικών πολέμων. Να μια φωτογραφία του Λόχου του 12ου Συντάγματος Πεζικού το 1940.Πιο κάτω ο Γιώργος Μαργαρίτης στρατιώτης στο μέτωπο. Στη συνέχεια ο συγγραφέας αναφέρεται στους ήρωες της Εθνικής Αντίστασης στον Πάνο Μαυρογένη, τον Πάνο Πλιάκα, τον Νιόνιο Π. Μαργαρίτη, το Γρηγόρη Πλιάκα, το Θοδωρή Γ. Τσακοπιάκο, τον Παπα-Μήτσο, στη βοήθεια της Θηρεσίας Βασιλάκη, στο δάσκαλο Διονύση Κάνδυλα (το καπετάν Καψάλη).
Ο συγγραφέας καταγράφει την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση από και προς το χωριό του και στο εξωτερικό.
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα είναι τα παρατσούκλια που υπάρχουν σε όλα τα χωριά, και στον Κόροιβο.
Πολύ χαρακτηριστικές είναι και οι διατροφικές συνήθειες του χωριού: «Στα πρωτοβρόχια έκαναν την εμφάνισή τους οι σαλίγκαροι ένας καλός μεζές για τους λάτρεις του είδους. Τους σαλίγκαρους ή κοχλιούς τους μαγείρευαν με ψιλικά είτε τους έτρωγαν ψητούς, απλώς βραστούς με αλάτι και ρίγανη…
Ενδιαφέρουσα η διακρίβωση των ιαματικών ιδιοτήτων της πηγής που αξιοποίησε στην Κελεβή ο Νείρης(Νίκος Παπαδόπουλος).
Ο Λ. Μαργαρίτης συνεχίζει την καταγραφή του με τα αθλητικά σωματεία της Κελεβής και τον πρώτο Πρόεδρο του Α. Ο. Κοροίβου του Χρήστου Τσακουλογιαννόπουλου αλλά και τον « Εκπολιτιστικό Σύλλογο των εν Αθήναις –Πειραιά και Περιχώρων διαμενόντων Κοροιβίων η Αγία Παρασκευή».Αναφέρεται στο ιστορικό των συλλόγων, στα μέλη των Σωματείων, στη θέσπιση του βραβείου «Αριστείδης Βασιλάκης».Ακολουθούν αναφορές για τον Κόροιβο στον τοπικό τύπο.
Στον επίλογο ο συγγραφέας Λ. Μαργαρίτης γράφει χαρακτηριστικά :Το ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΡΟΙΒΟΥ είναι η προσωπική ιστορία κάθε κατοίκου. Είμαι ευτυχής που έτυχε σε μένα αυτός ο κλήρος να αναζητήσω, να ανακαλύψω και να καταγράψω, όσα βρήκα για την χαμένη και ξεχασμένη «Ατλαντίδα» μου το χωριό μου Κελεβή (Κόροιβος).Ακολουθούν ευχαριστίες, ενδιαφέρουσα βιβλιογραφία και παλιές φωτογραφίες.
Το βιβλίο κλείνει με τη φωτογραφία της δέησης από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ηλείας κ.κ. Γερμανό στη λιτανεία της εικόνας της Αγίας Παρασκευής Κοροίβου.
Αυτό είναι το Χρονικό του Κοροίβου του Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη που αποτελεί και μέρος του χρονικού της ζωής του.

Λίτσα Δαμουλή-Φίλια
Δρ.Φ,Ιονίου Πανεπιστημίου και Συγγραφέας
Αθήνα ,Πρωτοχρονιά 2011