ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΡΕΓΚΛΗ: «Εδώ σε τούτο το χωριό…
Δήμητρα,Τρουμπε ή Γουρμπί.»

Καρπερός ουσιαστικά και μεταφορικά ο Ηλειακός Κάμπος υπήρξε χωνευτήρι λαών και εθνοτήτων. Δέχθηκε κατά καιρούς στίφη επιδρομέων και βαρβάρων που κατέληγαν εδώ είτε από ανάγκη είτε από τυχοδιωκτισμό.
Στους ηρωικούς χρόνους δέχθηκε τους Θεσσαλούς και τους Αιτωλούς, στους ιστορικούς τους Αρκάδες και τους Κερκυραίους στους Μεσαιωνικούς κατά σειρά τους Σλάβους, τους Φράγκους ,τους Αλβανούς και τέλος του Τούρκους και Αρβανίτες ( Τουρκαλβανούς Λαλαίους).
Στους μετεπαναστατικούς χρόνους δέχθηκε Έλληνες από όλες τις γωνιές της Ελληνικής γης, Ηπειρώτες, Μανιάτες, Χιώτες, Αρκάδες, Ρουμελιώτες, Κεφαλλήνες και Ζακυνθινούς.
Όλα τα ετερόκλητα και ιδίως αλλόφυλα στοιχεία συγχωνεύθηκαν κατά κανόνα στο μεγάλο χωνευτήρι της κοινωνικής ζωής.
Η γη της Ηλείας ιερή πάντα κατά τους Αρχαίους Έλληνες με το θρησκευτικό και αθλητικό κέντρο την Ιερή Άλτη της Ολυμπίας, στους Βυζαντινούς χρόνους σαν κτήμα του Αγίου Ανδρέου, στη Φραγκοκρατία σαν προσωπική ιδιοκτησία του Φράγκου Ηγεμόνα, στην Τουρκοκρατία σαν προσωπικό κτήμα της μητέρας του εκάστοτε Σουλτάνου, έδινε ασυλία στους Ηλείους και τους εξασφάλιζε μία ειρηνική διαβίωση μέσα στα πατρογονικά τους.
Τα διάφορα ήθη και έθιμα των ξενόφερτων ξαναπλάστηκαν και ξαναδόθηκαν σε εντόπιο τόνο και χρώμα.
Στο διάβα των αιώνων πολλοί καταπιάστηκαν να γράψουν την ιστορία της Ηλείας χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να υπάρχει στην ουσία μία ολοκληρωμένη και άρτια εργασία για το σύνολο του Ηλειακού τόπου και των ανθρώπων του στη διαδρομή των αιώνων.
Ο αποκαλυπτικός και μακρόπνοος ιστορικός της Ηλείας δεν έχει μέχρι σήμερα υπάρξει.
Δεν μπορώ βεβαίως να παραγνωρίζω την συνεισφορά του αείμνηστου Γυμνασιάρχη Γεωργίου Παπανδρέου με το έργο του «Η Ηλεία διά μέσου των αιώνων»,ο οποίος με τις έρευνες του διέσωσε πολλά στοιχεία της ιστορίας της Ηλειακής γης. Όμως δεν έγραψε πλήρη, διεξοδική και εμπεριστατωμένη ιστορία της Ηλείας.
Λέγεται πως ο δεύτερος τόμος ο οποίος είχε αναγγελθεί με τον ίδιο τίτλο του πρώτου ήταν κατά πολύ αξιολογότερος. Ατυχώς κατεστράφη την τελευταία στιγμή που θα εδίδετο στο τυπογραφείο.
Υπάρχει η ανέκδοτη εργασία του αείμνηστου Γυμνασιάρχη Δημητρίου Π. Οικονομοπούλου με τον τίτλο: «Ηλεία επί Τουρκοκρατίας». Υπάρχει το έργο του Γ. Α. Χρυσανθακόπουλου με τίτλο: «Η Ηλεία επί Τουρκοκρατίας» που κυκλοφόρησε το 1950 ένα έργο το οποίο συμβάλει σημαντικά στη γνώση των Ηλειακών ζητημάτων της εποχής εκείνης.
Η Ηλειακή ιστορία όμως είναι ανεξάντλητη και σε μεγάλα τμήματά της ανεξερεύνητη.
Βέβαια τα μεγάλη και σημαντικά γεγονότα της Ηλειακής ιστορίας είναι γνωστά. Δεν είναι όμως μελετημένα σε όλη τους την έκταση, το βάθος και στις λεπτομέρειες της.
Όσοι καταπιάνονται με τη συγγραφή επί μέρους ιστοριών τοπικών κοινωνιών με την καταγραφή όσων πληροφοριών έχουν σχέση με την προέλευση των κατοίκων, την σύνθεση των πληθυσμών, τις μετακινήσεις τους στο χώρο, τη μόνιμη εγκατάστασή τους την ανάπτυξη δραστηριοτήτων, την καταγραφή ιστορικών γεγονότων που σημάδεψαν την πορεία τους μέσα στο χρόνο συμβάλλουν σημαντικά στην διάσωση και διατήρηση ηθών εθίμων και παραδόσεων.
Προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες στον μελετητή και μελλοντικό συγγραφέα της συνολικής ιστορία της Ηλείας.
Η καταγραφή των μικροϊστοριών αυτών αποτελούν ένα ψηφίδι στη σύνθεση του μεγάλου ψηφιδωτού της Ηλειακής ιστορίας.
Ένα παρόμοιο ψηφίδι είναι και το έργο που σήμερα παρουσιάζουμε του συμπολίτη μας από το χωριό Τρουμπε –Δήμητρα σήμερα Θόδωρου Ρέγκλη με τίτλο Εδώ σε τούτο το χωριό… Δήμητρα, Τρουμπέ ή Γουρμπί.
΄Όλες οι πόλεις και τα χωριά της Ηλείας κατά καιρούς είχαν εξασφαλίσει τον πνευματικό άνθρωπο που θα ξεπλήρωνε το σοβαρότατο καθήκον του προς τη γενέτειρά του, προς τους απογόνους του και γενικότερα στους επιγενόμενους.
Ο Τάκης Δόξας ο αείμνηστος φίλος μου μέσα από το «Χρονικό του Πύργου» έδωσε στοιχεία της ιστορίας της πόλης που γεννήθηκε και δραστηριοποιήθηκε και που ποτέ δεν εγκατέλειψε. Μια και ομιλούμε για την ιστορία του Πύργου θα πρέπει να αναφερθούμε και στο δίτομο έργο του Κων/νου Κυριακόπουλου «Πύργος και Ηλεία στην επανάσταση και στα χρόνια του Καποδίστρια»
Ο Λεωνίδας Καρνάρος με το έργο του «ΑΜΑΛΙΑΔΑ 1821-1914» και ο Πάνος Παναγόπολος με το έργο του «Αμαλιάδα-διαδρομή στην ιστορία της» μας παρουσιάζουν το ιστορικό παρελθόν της άλλης μεγάλης πόλης της Ηλείας.
Ο αείμνηστος χαλκέντερος μελετητής και συγγραφέας Τάσος Γριτσόπουλος μέσα από δύο τόμους του έργου του ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ μας παρέχει ένα πλήθος στοιχείων και μαρτυριών για την ιστορική διαδρομή και πορεία της πόλεως του Ηλειακού Κάμπου που για πολλά χρόνια υπήρξε το επίκεντρο ενδιαφέροντος των Τούρκων και των υποδούλων της περιόδου εκείνης.
Ο π. Κωνσταντίνος Καπετανόπουλος μέσα από το βιβλίο του «Ιστορικές Σελίδες της Ανδραβίδας» διασώζει πολλά ιστορικά στοιχεία για την πρωτεύουσα των Φράγκων του Μοριά.
Ο αείμνηστος δάσκαλος Γεώργιος Μαραζιώτης μέσα από το έργο του «Ιστορία του Τραγανού» σκιαγραφεί τη δημιουργική πορεία μέσα στο χρόνο της Κοινότητας Τραγανού του μετέπειτα Δήμου και ήδη Δημοτικού Διαμερίσματος του νέου Καποδιστριακού Δήμου Πηνειού.
Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας μπορεί να μην έγραψε ιστορικές μελέτες αλλά μέσα από έργο του περιλαμβάνονται πολλά ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία για τη γενέτειρά του την πόλη του κάμπου τα Λεχαινά. Βέβαια πολλές πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία και γεγονότα καταγράφει και περισώζει επίσης και ο Ντίνος Ψυχογιός με το ανεπανάληπτο περιοδικό του «ΤΑ ΗΛΕΙΑΚΑ»,καθώς και η κόρη του Ελένη με το έργο της « ΛΕΧΑΙΝΑ ο τόπος, τα σπίτια».
Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία για τους τόπους γέννησής τους μας δίνουν ακόμη ο Ανδρέας Μπράτης για το Βαρθολομιό, ο Διονύσης Αγιαννιτόπουλος και ο Παναγιώτης Γιοβάς για τα Σαβάλια, ο Λεωνίδας Μαργαρίτης για τον Κόροιβο, ο αείμνηστος Βασίλης Κουρής και η Κόρη του Αναστασία για το Κάστρο και τα Λουτρά Κυλλήνης. Ο Γιώργος Σταυρόπουλος για την Οινόη, ο Κωνσταντίνος Σταυροπουλος για την Πλατιάννα, ο Πάνος Αργυρόπουλος για τα Κρέστενα, Ο Παύλος Μιτζόπουλος για το Λευκοχώρι (Μουσουλούμπεη)ο Νίκος Αναστόπουλος για τη Δίβρη, ο Μιχάλης Δημητρόπουλος για το Χάβαρι
Σήμερα η σκυτάλη περνάει στα χέρια του αγαπητού φίλου συμπατριώτη Θόδωρου Ρέγκλη του Ανδρέα ο οποίος υπήρξε ενεργό μέλος της Ηλειακής παροικίας των Πατρών και πάντα διακρίνονταν από έντονο ενδιαφέρον του τόσο για την Ηλεία και τα Ηλειακά πράγματα όσο και για την με στενή ένια ιδιαίτερη πατρίδα του το Τρουμπέ(Δήμητρα) Ηλείας.
Καρπός του ενδιαφέροντός του και της αγάπης του προς την ιδιαίτερη πατρίδα του είναι και το βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε.
Ο φίλος Θόδωρος είχε την υπομονή που τον όπλισε η αγάπη για τη γενέθλια γη να συγκεντρώσει, να αποθησαυρίσει ,να ταξινομήσει και να καταγράψει με επάρκεια λόγου όλα εκείνα τα στοιχεία που συγκροτούν τον οικισμό την τοποθεσία και οριοθέτηση του, για να είναι εύκολος ο εντοπισμός του από οποιονδήποτε που δεν γνωρίζει την περιοχή.
Παραθέτει τα τοπωνύμια των περιοχών με τις οποίες συνορεύει, τα ονόματα των χειμάρρων που διατρέχουν τον τόπο τη θέση του οικισμού σε σχέση με τον ποταμό Πηνειό. Καταγράφει τη σύσταση του εδάφους, τις ασχολίες των κατοίκων του οικισμού, τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους κατοίκους του. Τους επί μέρους οικισμούς που συνθέτουν το ενιαίο χωριό Τρουμπέ, το υλικό και την αρχιτεκτονική δομή των κατοικιών του χωριού. Τη δομή της τοπικής κοινωνίας και τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα.
Όπως είναι άλλωστε φυσικό τον απασχόλησε σοβαρά και η προέλευση του ονόματος του οικισμού Τρουμπέ όπως απασχολεί κάθε σοβαρό μελετητή και συγγραφέα αναλόγου πονήματος.
Παραθέτει τις απόψεις άλλων μελετητών και ιστορικών που ασχολήθηκαν στο παρελθόν με την προέλευση της ονομασίας του χωριού. Αναφέρεται στην εκδοχή του ιστορικού και λαογράφου Ανδρέα Μπράτη περί tribus(φίλαρχος-προεστός).
Εκθέτει την άποψη περί της λέξεως Tραμπυα που σημαίνει οικισμός ενδοχώρας.
Ο συγγραφέας με την ευθύνη του ερευνητή επειδή δεν βλέπει κάποια από τις εκδοχές που παραθέτει για την προέλευση του ονόματος του οικισμού να τον ικανοποιεί δεν υιοθετεί καμιά απ’ αυτές και πολύ ορθά πράττει. Και τούτο γιατί προφανώς υποσυνείδητα πιστεύει πως υπάρχει και κάποια τρίτη εκδοχή που τυχόν του διαφεύγει της ερευνητικής του ματιάς όπως είναι μια ακόμη εκδοχή η οποία έχει μεγαλύτερη βασιμότητα από τις προηγούμενες και είναι αυτή της ονομασίας που προέρχεται από τη λέξη Τουρμπές που σημαίνει Μαυσωλείο, τάφο ευγενών τούρκων κυρίως. Νεκροταφείο Τούρκων πλησίον τεκέδων .Πρόκειται για τάφους Δερβίσηδων του τάγματος των μαβλεβί.
Στην συνέχεια ο συγγραφέας κάνει μνεία στα της ιδρύσεως του Δήμου Μυρτουντίων με έδρα τα Λεχαινά το έτος 1835 όπου ο οικισμός του Τρουμπέ αποτέλεσε ένα από τους 14 οικισμούς που συγκροτούσαν το δήμο αυτό.
Αναφέρεται γύρω από την μετονομασία του οικισμού που έγινε το 1953 καθώς και το χρόνο ίδρυσης αυτοτελούς κοινότητας στις οικογένειες των πρώτων οικιστών, και στις πρώτες εκλογές με την εκλογή του πρώτου προέδρου της Κοινότητας Άγγελος Μακρής. Αρχίζει τότε η δημιουργία αυτοτελούς μητρώου όπου καταχωρούνται όλοι οι άνδρες που γεννήθηκαν από το 1858 μέχρι το 1936.Ο συγγραφέας παρουσιάζει φωτοτυπημένες σελίδες του μητρώου αρρένων.
Καταγράφει μια κατηγοριοποίηση των κατοίκων της Κοινότητας που έκαναν τότε οι Κοινοτικές Αρχές προκειμένου να υπάρχει διαβάθμιση στην επιβολή των όποιων Δημοτικών φόρων, αναφέρεται σε δράσεις της κοινότητας και των δημοτικών αρχών. Παραθέτει στοιχεία για τις ασχολίες των κατοίκων για την συνεισφορά τους στους αγώνες του Έθνους στους πολέμους του 1918-1922 του 1940 καθώς και στον αδελφοκτόνο εμφύλιο.
Στο έργο του κ. Ρέγκλη γίνεται λόγος για δοκιμασίες που υπέστησαν οι κάτοικοι της κοινότητος από τους σεισμούς του 1953 και 1955.Παραθέτει πίνακες μαθητών του Δημοτικού Σχολείου, πίνακες των διατελεσάντων προέδρων της κοινότητας.
Προχωρά σε αναφορές στον Αγροτικό Συνεταιρισμό και τα της ίδρυσής του και λειτουργίας του στα της συστάσεως και λειτουργίας Αγροτικού Συμβουλίου για τη εκλογή των μελών του, για την εκλογή αγροφύλακα και για τον καθορισμό και καθιέρωση τον δικαιουμένων από τους Αγροφύλακες συλλήπτρων των συλλαμβανομένων ζώων σε κάθε επί μέρους ζημία.
Προχωράει σε περιγραφή της καθημερινής ζωής των κατοίκων. για τις συνθήκες διαβίωσής τους, τους τρόπους ύδρευσης και τις παραδόσεις και τους θρύλους που ακολουθούν τις πηγές, τις βρύσες και τα πηγάδια από τα οποία αντλούν το απαραίτητο για τη ζωή νερό. Μας μιλάει για τον Ανεμόμυλο του χωριού που σήμερα δεν υπάρχουν ούτε να ερείπιά του. Για το παλιό σχολείο, για το μπακάλικο του χωριού, για τις ασχολίες των κατοίκων, το όργωμα, τη σπορά, τις ανοιξιάτικες καλλιέργειες και για τις ενασχολήσεις με τους αμπελώνες και τις σταφίδες. Περιγράφει με γλαφυρό και παραστατικό λογοτεχνικό τρόπο τον τρύγο, μια από τις πιο ευχάριστες ενασχολήσεις των κατοίκων του χωριού του.
Θέρος. Τρύγος Πόλεμος λέει ο λαός μας και αναβαθμίζει σε σημαντικό σταθμό της ζωής των κατοίκων και γενικότερα των ανθρώπων στην εν γένει διαβίωσή τους,
Με χαρακτηριστική φωτογραφική παραστατικότητα μας μεταφέρει να γνωρίσουμε την ποιμενική ζωή ,μια άλλη πτυχή της ζωής των κατοίκων που κατά κύριο λόγο αρχικά ήταν κτηνοτρόφοι που έτρεφαν εκατοντάδες πρόβατα και γίδια.
Πολύ κατατοπιστικά και όσα αναφέρονται για τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων του χωριού ο συγγραφέας. Η εξασφάλιση κάθε νοικοκυριού του σταριού το οποίο εναποθηκεύεται σε κοφήνες, του λαδιού σε ντεπόζιτα και του κρασιού σε βαρέλια καθιστούν όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας τους κατοίκους του χωριού αυτάρκης ενώ συμπληρώνεται η διατροφή τους με τα κηπευτικά, τα άγρια χόρτα, τα θαλασσινά, το κυνήγι και τα προϊόντα της κτηνοτροφίας.
Μας παρουσιάζει μια οικονομία αυτάρκη και πλούσια σε αγαθά καταναλωτικά και για εμπόριο.
Στο κεφάλαιο για τις γιορτές και την ψυχαγωγία αναφέρεται στα έθιμα της πρωτοχρονιάς, στις αποκριάτικες εκδηλώσεις στον ερχομό των χελιδονιών προάγγελων της Άνοιξης καθώς και στα έθιμα που είναι συνυφασμένα με τις γιορτές του Πάσχα, τις καλοκαιρινές διακοπές με τα θαλάσσια μπάνια στις κοντινές ακρογιαλιές της Κυλλήνης.
Τελειώνει την αφήγησή του ο συγγραφέας αγαπητός μας Θεόδωρος Ρέγκλης με τα έθιμα του γάμου, τη συμμετοχή των κατοίκων στο πένθος το οποίο συναρτά με τη ίδρυση και λειτουργία κοινοτικού κοιμητηρίου ενώ κάνει αναφορά στις σχέσεις των κατοίκων μεταξύ τους και στο πως επιλύονται τυχόν εντάσεις και αντιπαραθέσεις των κατοίκων.
Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του ο αγαπητές φίλος Θόδωρος μας ενημερώνει, ενημερώνει τον αναγνώστη του για τα εικονοστάσια τις εκκλησίες και τα παρεκκλήσια που υπάρχουν στο χωριό του, τους ιερείς, ψάλτες και νεωκόρους που υπηρέτησαν τα τελευταία χρόνια. Αναφέρεται στις πολιτιστικές εκδηλώσεις των χωριανών του και στις δραστηριότητες του τοπικού αθλητικού σωματείου με την επωνυμία ΑΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ.
Ο Θεόδωρος Ρέγκλης, ο φίλος Θόδωρος για μένα δεν αξιώνει δάφνες για το πόνημά του τούτο. Έχει συναίσθηση της ευθύνης ενός συγγραφέα που αναζητάει το τέλειο στο έργο του .Ζητάει στον επίλογό στου την επιείκεια μας ,για τις όποιες παραλήψεις και τα λάθη, που όπως γράφει, τον βαρύνουν αποκλειστικά.
Επειδή κι εγώ έχω περάσει από αυτή τη δοκιμασία της μακροχρόνιας και επίπονης έρευνας , ταξινόμησης και καταγραφής των επεξεργασμένων στοιχείων και πληροφοριών για να παραδοθούν στους αναγνώστες μου.
Επειδή η αναζήτηση πηγών δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση όταν μάλιστα έχουν καταστραφεί αρχεία, όταν υπάρχει η άγνοια και η αμάθεια για την αξία κάποιων εγγράφων, κατάστιχων και παλαιών βιβλίων και αντικειμένων.
Επειδή θεωρώ πως είναι ιερό καθήκον κάθε πνευματικού ανθρώπου που ενδιαφέρεται για τον τόπο του η καταγραφή και παράδοση στους επιγενόμενους των πληροφοριών και των συμβάντων της μικροιστορίας των χωριών τους.
Επειδή θεωρώ πως ο Θόδωρος Ρέγκλης εκλεκτός φίλος και όπως απέδειξε με το έργο του ευαίσθητος πνευματικός δημιουργός μας προσέφερε με το έργο του μια ακόμη ψηφίδα του μωσαϊκού της τοπικής μας ιστορίας.
Επειδή με το έργο του ο συγγραφέας Θεόδωρος Ρέγκλης ξεπλήρωσε το χρέος του απέναντι στη γενέτειρα του θεωρώ πως ξεπλήρωσε και το χρέος των τροφείων που αυτός ο τόπος του πρόσφερε για να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί.
Εμείς οι φίλοι του που μας προσκάλεσε απόψε να παρουσιάσουμε στην αγάπη σας το έργο του, ένα έργο ψυχής κι όχι ζωής, τον ευχαριστούμαι ,τον συγχαίρουμε και του ευχόμαστε να είναι πάντα υγιείς ευαίσθητος και δημιουργικός, και θέλω να τον διαβεβαιώσω πως με το έργο που παρουσιάζουμε απόψε άναψες κι εσύ ένα αστεράκι στο μεγάλο γαλαξία-πολυέλαιο του στερεώματος που λέγεται Ελλάδα, Πελοπόννησος Ηλεία. Δήμητρα η αν θέλεις αγαπητέ μου Θόδωρε Τρουμπέ…