ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΕΣ

Πρωταρχικός λόγος για τον οποίο δίδονται ονόματα σε δρόμους και πλατείες είναι η διευκόλυνση των δημοτών και των υπηρεσιών.
Προηγούνται πάντοτε η ονοματοδοσία των συνοικιών και ακολουθεί των οδών και πλατειών.
Η ονοματοδοσία κάθε συνοικίας ενίοτε υποδηλώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της είτε αφορά τη γειτνίαση με κάποιο ναό, κάποιο βιομηχανικό συγκρότημα, ή σχετίζεται με την προέλευση των κατοίκων της.
Ακολουθεί η ονοματοδοσία των δρόμων που οδηγούν σε σημαντικούς προορισμούς.( Πατρών- Πύργου, Ηλείας, Κορίνθου κ.λ.π.). Αργότερα με την αποκατάσταση ελεύθερου πολιτικού βίου στους δρόμους δίδονται ονόματα αγωνιστών της Επανάστασης και μεγάλων ευεργετών.
Η ονοματοδοσία κατέδειξε εκτός από την πρακτική της αξία , και μέσο εκδήλωσης τιμής σημαντικών προσώπων και γεγονότων της τοπικής και Εθνικής μας ιστορίας.
Ο νομοθέτης με την θεσμοθέτηση και εφαρμογή του Δημοτικού Κώδικα (Π.Δ. 410/1995) και συγκεκριμένα με το άρθρο 12 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 15 του Ν.2539/1997 καθορίζει πλέον τη διαδικασία ονοματοδοσίας ή μετονομασίας συνοικιών, οδών και πλατειών.
Σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις η ονοματοδοσία γίνεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, ύστερα από γνώμη του οικείου τοπικού συμβουλίου και σύμφωνη γνώμη ειδικής επιτροπής. Η μετονομασία όμως , επιτρέπεται μόνο για εξαιρετικούς λόγους και γίνεται με τον ίδιο τρόπο.
Στην πράξη διαπιστώθηκε ότι στις επιτροπές ονοματοθεσίας συμμετείχαν πρόσωπα με ελαχίστη έως μηδαμινή γνώση της ιστορίας και τα κριτήρια που ίσχυσαν στις επιλογές τους ήταν επιφανειακά ή και σκοπιμότητας.
Παρατηρήθηκαν φαινόμενα κατά τα οποία σε μικρής κυκλοφορίας δρόμους να έχουν δοθεί ονόματα σημαντικών προσώπων ενώ σε κεντρικούς και μεγάλης κυκλοφορίας δρόμους να έχουν δοθεί ονόματα ασήμαντων ή με μικρή προσφορά, προσώπων.
Βεβαίως έχουμε και τις μετονομασίες που έγιναν σε περιόδους δικτατορικών καθεστώτων στις οποίες τα κριτήρια ήταν σύμφωνα με την ιδεολογία των κρατούντων.
΄Όμως πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται φαινόμενα μετονομασίας οδών και πλατειών που είχαν δοθεί στο παρελθόν από εκλεγμένους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης και μάλιστα μετά από αξιολόγηση και που κατά κοινή ομολογία υπήρξαν πρόσωπα με σημαντική προσφορά στο κοινωνικό σύνολο.
Παρόμοιες συμπεριφορές είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε τόσο στην πόλη των Πατρών όσο και σε άλλες πόλεις της ευρύτερης περιοχής. Συγκεκριμένα στην πόλη των Πατρών η Δημοτική Αρχή κατά το έτος 1985 στη επιθυμία της να τιμήσει το παλικάρι που έπεσε κατά την απελευθέρωση της Πάτρας Γεώργιο Ράμο προχώρησε στην μετονομασία της οδού Ηλείας.
Τότε ο Σύλλογος Ηλείων υπό την προεδρία μου διαμαρτυρήθηκε γι’ αυτή την μετονομασία. (Εφ. ΑΛΛΑΓΗ φ.3-10-1985).
Τελευταία έγινε προσπάθεια μετονομασίας της Πλατείας Γεωργίου Α΄ σε Ανδρέα Παπανδρέου πρόταση που έγινε από βουλευτή της Αχαΐας .Τότε ως δημοτικός σύμβουλος διατύπωσα δημόσια τις ενστάσεις μου (Εφημ. ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ φυλ.20-6-1998) και η Δημοτική Αρχή δεν υιοθέτησε την πρόταση.
Τέλος το 2004 ο ΟΛ. ΠΑ επεχείρησε την μετονομασία του σταθμού υποδοχής του Λιμένα Πατρών από «Μελίνας Μερκούρη» σε «Κωνσταντίνου Καραμανλή» και σ’ αυτή την προσπάθεια υπήρξε αντίδραση μου ως Νομαρχιακού Συμβούλου (Εφ. Η ΓΝΩΜΗ φυλ.7-8-2004). Η μετονομασία έγινε τελικά με το όνομα «Παναγιώτης Κανελλόπουλος».
Σε όλες αυτές τις προσπάθειες ήμουν αντίθετος . Θεωρώ πως δεν επιτρέπεται να διαγράφουμε την τοπική μας ιστορία και να την ξαναγράφουμε προσβάλλοντας ταυτόχρονα τόσο εκείνους που πήραν την απόφαση ονομασίας όσο και τη μνήμη των προσώπων που τίμησαν.
Πέρα από τις παραπάνω χαρακτηριστικές περιπτώσεις στην πόλη των Πατρών έχουμε και στην Ηλεία παρόμοιο φαινόμενο στο Δήμο Βαρθολομιού. Πρόσφατα πληροφορήθηκα πως τιμήθηκε από τη Δημοτική Αρχή ο καθηγητής και συγγραφέας Γεράσιμος Μακρυδήμας και το όνομα δόθηκε σε ένα δρόμο του Δήμου.
Με επιστολή μου(Εφ. Η ΑΥΓΗ Πύργου φ.13/10-08) έδωσα συγχαρητήριά στη Δημοτική Αρχή του Βαρθολομιού.
΄Όμως όπως πληροφορήθηκα στη συνέχεια η πράξη αυτή αμαυρώθηκε μια άλλη πράξη της , με μια μετονομασία κατά πλειοψηφία(12υπέρ 7κατά) της κεντρικής πλατείας της πόλεως από «Πλατεία Κοτσαύτη» σε πλατεία «Ιατρού Νικολάου Σπεντζάρη».
Για όσους δεν γνωρίζουν την προσφορά της οικογένειας Κοτσαύτη , παραθέτω τα όσα αναφέρει στη σελίδα 148 του βιβλίου του ο φίλος συγγραφέας Ανδρέας Μπράτης με τίτλο «ΤΟ ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟ» Εκδόσεις Μέρμηγκα. Ο κ. Μπράτης στο κεφάλαιο «Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΟΤΣΑΥΤΑΙΩΝ » αναφέρει τα εξής:
«…Ο Διονύσιος Κοτσαύτης μετά το 1821 πήρε μέρος με τον Αυγερινό του Πύργου στην επανάσταση κατά του Όθωνα επικεφαλής πολλών Βαρθολομαίων. Αυτός είχε ένα παιδί τον Ιωάννη που έγινε πολιτικός και ήταν γνωστός σε όλους τους κατοίκους της περιοχής για την προθυμία του να εξυπηρετεί τους συμπατριώτες του με αντάλλαγμα την ψήφο τους.
Ο Ιωάννης Κοτσαύτης έδωσε το 1910 τα περισσότερα χρήματα για να γίνει το κοινοτικό αρτεσιανό στην πλατεία του Τρίφτη(έτσι λέγονταν προηγουμένως η πλατεία γιατί εκεί υπήρχε μια μεγάλη κυλινδρική πέτρα όπου έτριβαν το χονδρό αλάτι και το στάρι.)που ονομάσθηκε από τότε πλατεία Κοτσαύτη.»
Αγνοώ τις σημαντικές υπηρεσίες που προσέφερε στον τόπο του ο Ιατρός Νικόλαος Σπεντζάρης για να τύχει αυτής της τιμής, γνωρίζω όμως πως υπήρξε Βουλευτής για πολλά χρόνια.
Αναζήτησα στοιχεία από το έργο του αγαπητού φίλου κ. Μπράτη πλην όμως δεν βρήκα τίποτα που να αφορά τον Ιατρό και Βουλευτή Νικόλαο Σπεντζάρη ούτε προ ούτε κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 αλλά ούτε και κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής, χρόνια στα οποία λήγει η εξιστόρηση του βιβλίου.
Δεν μπορώ να βασισθώ σε πληροφορίες για συνεργασία του με τους Γερμανούς κατακτητές την περίοδο της κατοχής Δεν τις συμμερίζομαι ούτε τις υιοθετώ. Θα περιορισθώ μόνο στα όσα ελέχθησαν και έχουν καταχωρισθεί στα πρακτικά της 29-11-2004 συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Εκεί ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Γεώργιος Αρβανίτης είπε χαρακτηριστικά τα εξής: «Η μετονομασία της πλατείας Κοτσαύτη σε πλατεία ιατρού Νικολάου Σπεντζάρη θα αναμοχλεύσει πάθη και θα ξύσει παλιές πληγές καθώς ,όπως όλοι γνωρίζουμε, ο ιατρός και βουλευτής Νικόλαος Σπεντζάρης δραστηριοποιήθηκε σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, περίοδο που η Ελληνική κοινωνία έχει αφήσει πλέον πίσω της, θεωρώ λοιπόν την πρόταση άστοχη και δεν την ψηφίζω».
Στην απορριπτική τοποθέτηση του κ. Αρβανίτη ο Δήμαρχος κ. Στέφανος Αδαός τόνισε τα εξής: «..ο Νικόλαος Σπεντζάρης δεν δραστηριοποιήθηκε σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, δραστηριοποιήθηκε σ’ όλα τα χρόνια της ζωής του. Σε ότι αφορά στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο στην οποία αναφέρεται ο κ. Αρβανίτης θέλω να πω ότι τα χρόνια αυτά έχουν πλέον αναγνωρισθεί ως χρόνια συμφιλίωσης και όχι χωρισμού. Νομίζω πως έχει υποχρέωση το Βαρθολομιό να αποδώσει τιμή στο πρόσωπο του Νικολάου Σπεντζάρη».
Από τα όσα διημείφθησαν στο Δημοτικό Συμβούλιο Βαρθολομιού ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του. Αν λάβουμε υπ’ όψιν και την ισχυρή μειοψηφία που εισέπραξε η πρόταση , μειοψήφησαν επτά(7) σε σύνολο δέκα εννέα(19) Συμβούλων, με χαρακτηριστική αρνητική ψήφο του Ευσταθίου Σπεντζάρη συγγενούς του Ιατρού και Βουλευτή πιθανολογείται πως δεν είναι τυχαία τα όσα κυκλοφορούν για τη δράση του αειμνήστου ιατρού Νικολάου Σπεντζάρη.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Βαρθολομιού με παμψηφία του , τίμησε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή δίδοντας το όνομα του σ’ ένα δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας και απέδειξε ότι διακατέχεται από πνεύμα συμφιλίωσης και άμβλυνσης της πολιτικών αντιθέσεων.
Αγνόησε προς τιμήν του ότι ο αείμνηστος πολιτικός γκρέμισε την Αθήνα και την γέμισε τσιμέντο-κιβώτια , βλασφημούσε τους συνεργάτες του μη σεβόμενος τα Θεία, έστειλε τα νιάτα της πατρίδας μας με την «ευλογία της μετανάστευσης» στα σκλαβοπάζαρα της Γερμανίας και της Αυστραλίας , δημιούργησε το παρακράτος που δολοφόνησε το Γρηγόρη Λαμπράκη, ενίσχυσε την τρομοκρατία του χωροφύλακα, και εφάρμοσε τη βία και νοθεία στις εκλογές του 1961 και τέλος υπέγραψε τις προδοτικές συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου οι οποίες αποτέλεσαν την απαρχή των δεινών για την μαρτυρική Κύπρο.
Πρέπει επιτέλους να εννοήσουμε πως την αξία του καθένα δεν την καθορίζουν οι πρόσκαιρες τιμές και οι εφήμερες δόξες, τις δάφνες τις προσφέρει η ιστορία που γράφεται απουσία προσώπων και καταστάσεων ,τότε όταν θα έχει κατακάτσει η σκόνη που δημιουργεί κάθε φορά η συστηματική διαφήμιση και η κολακεία των ημετέρων.
Ας γίνουμε περισσότερο υπεύθυνοι και σώφρονες στις αποφάσεις μας για να μη συμπεριφερόμαστε ως ο «αδαής» γύρω από την ιστορική μας πραγματικότητα. Η ιστορία έχει τρόπους να τιμωρεί τους υβριστές και αυτούς που την αγνοούν.
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης